හරි, අනර්ඝයි! මෙන්න දෙබස් තවත් පැහැදිලිව හා නිරවුල්ව, "ඔයා" යන ආමන්ත්‍රණය යොදාගනිමින් ඉදිරිපත් කර ඇත. මුල් පිටපතේ කිසිදු කොටසක් මග හැර නැත.

27 වන පරිච්ඡේදය
ක්‍රි.ව. 1219

රළු, ගොරෝසු හඬක් වැලි මතින් ගලා ආවේය: "අමාන්... ඉයා අල්ලා... අමාන්... මොජේ..."

ෆ්‍රැන්සිස් එම හඬ දෙසට දිව ගියේය. මිනිසා බඩ මත වැතිර සිටියේය. ඔහුගේ තුර්බානය උඩින් පැලී ගොස් ලේ වලින් වැසී තිබුණි. ඔහුගේ අත් දුර්වල ලෙස චලනය විය.

ෆ්‍රැන්සිස්ට හිස හරවා ගැනීමටත් පෙර, පිටුපසින් කුර හඬක් ඇසුණි. සන්නාහ සන්නද්ධ අශ්වාරෝහකයෙකු බර අශ්වයෙකු පිට නැගි ඔහු පසුකර ගියේ ෆ්‍රැන්සිස් දෙස බැල්මක් හෙළීමකින් තොරවය. ෆ්‍රැන්සිස්ට ඔහුගේ පටු මුහුණ, කොකු නාසය සහ දිගු රැවුල දැකගත හැකි විය. අශ්වාරෝහකයා තුවාල ලැබූ සරසන්වරයා වෙත ළඟා විය. ඔහු අශ්වයා නවත්වා, හෙල්ලය මිනිසාගේ පිටට ඇන්නේය. සරසන්වරයා කෑ ගැසුවේය. ඔහුගේ කකුල් වලිප්පුවට පත් විය. ෆ්‍රැන්සිස් දැවෙන හිරු රශ්මිය යටතේ දිව එන විටත්, සරසන්වරයා මිය ගොස් සිටියේය.

“ඔයා මෙහි ආරක්ෂකයෙකු නොමැතිව ගමන් නොකළ යුතුයි” අශ්වාරෝහකයා ප්‍රංශ භාෂාවෙන් මිත්‍රශීලීව පැවසීය.

“ඔහු ‘අමාන්’ කිව්වා.” ෆ්‍රැන්සිස් වෙව්ලන හඬින් කීවේය. “ඒකෙන් අදහස් කරන්නේ මොකක්ද?”

“කරුණාව.”

“‘මොජේ’?”

“ජලය.”

“ඔහු දෙවියන් වහන්සේගේ නාමයෙන් ඉල්ලා සිටියේ ජලයයි.” ෆ්‍රැන්සිස් පැවසීය. “ඒ වෙනුවට ඔයා ඔහුට දුන්නේ මරණයයි.”

“ඔව්, මම එහෙම කළා. ඔයා මේ කාන්තාරයට අලුත්, නේද? මම හිතුවා එහෙමයි කියලා. මේ මෘගයාට තවමත් ඔයාව මරන්න ප්‍රමාණවත් ශක්තිය තිබුණා." ඔහු ලේ වලින් රතු වූ හෙල්ලයේ කෙළවරින් සරසන්වරයාගේ වක්‍ර දුන්න ස්පර්ශ කළේය. "බලන්න, ඔහු ඊතලය සූදානම් කරලා තිබිලා. සමහරවිට ඔහුට දුන්න ඇදීමට ශක්තියක් නොතිබෙන්නට ඇති. නමුත් කොහොම හරි, ඔයා බලාපොරොත්තු වුණේ මම මොකද කරන්නේ කියලද?... ඔයා පියතුමා කෙනෙක්ද සහෝදරයා කෙනෙක්ද? සහෝදරයා කෙනෙක් නම්, මම මේ බල්ලට වතුර දෙන්න ඕනද? මගේ ඥාති සහෝදරයන් දෙන්නට කළ දේම ඔයාටත් කරන්න නැවත ශක්තිමත් වෙන්න මම ඔහුව බලාගන්න ඕනද? මාස හයකට කලින් මුර සංචාරයේ යෙදී සිටියදී සරසන්වරු ඒ දෙන්නව අල්ල ගත්තා. අපිට හොයාගන්න පුළුවන් වුනේ ඉතිරි කොටස් විතරයි, ඒත් ඒවා ගිජුලිහිණියන් සහ හිවලුන් කාලා තිබුනා. ඒක ලස්සන දසුනක් නෙවෙයි. ඔයා මේ කාන්තාරයේ ප්‍රමාණවත් කාලයක් හිටියනම්, සතෙකුගේ දත් හෝ කුරුල්ලෙකුගේ නියපොතු නිසා ඇතිවෙන තුවාලයකුයි මිනිසෙකු සිදුකරන තුවාලයකුයි අතර වෙනස ඔයා දන්නවා. සරසන්වරු කරන දේ ඊටත් වඩා බරපතලයි. ඔවුන් භූතයන්. එන්න සහෝදරයා, ඔයා මෙහෙ ඉන්න හොඳ නෑ.“නමුත්... මළ සිරුර?”

අශ්වාරෝහකයා සිනාසුණේය. “බය වෙන්න එපා. ඔවුන් ඔවුන්ගේ චාරිත්‍ර වලට අනුව භූමදාන කරන්න මිනිස්සු එවයි.”

ඔවුන් කඳවුරට ආපසු හැරුණි. ෆ්‍රැන්සිස්ට අඬන්නට දැනුනත්, ඊජිප්තුවේ භයානක, ගස් නැති, මල් නැති, තණකොළ නැති, හිරු රශ්මියෙන් වියළුණු පාළුවේ කඳුළු නොපැමිණියේය. මෙහි සිහින් තල් ගස්වලින් පිරුණු, ඵල වලින් බර ලස්සන ඔයසිස් ඇති බව කීවත්, ඔහු ඒවා දැක නොතිබුණි; දැවෙන හිරු යට අළු සහ ඊයම් පැහැයෙන් දිස්වන මුහුද සහ කාන්තාරය පමණි. මෙම දේශය දුටු විට මධ්‍යධරණී මුහුදට පවා වර්ණය නැති වූවාක් මෙනි.

“ශුද්ධවූ දේශය” අශ්වාරෝහකයා මැසිවිලි නැඟීය. “මේකෙ ශුද්ධ වෙන්නේ මොකක්ද? අවිශ්වාසවන්තයින්, පළඟැටියන්, ගෝනුස්සන්, වැලි වයිපර් සහ වැලි මැක්කන්... මෙහේ කවදාවත් පාවහන් නැතුව යන්න එපා සහෝදරයා, රෑට ඔයාගෙ පාද වල රෙදි කෑල්ලක් බැඳගන්න. නැත්නම් ඔයාගෙ ඇඟිලි යට වැලි මැක්කන් බිත්තර සිය ගණනක් එක්ක අවදි වෙයි. යක්ෂයා දන්නවද දන්නෙ නෑ ඇයි කියල, ඒවා ඇඟිලි වලට ආසයි. ඔයාට ඉදිමීම් සහ වණ ඇති වෙනවා. කරදරේ මොකක්ද කියලා අපිට හොයාගන්න පුළුවන් වෙනකම් දහස් ගණන් හොඳ මිනිස්සු සති ගණන් මාස ගණන් ලෙඩ වුණා. ශුද්ධවූ දේශය! අර හිරු දිහා බලන්න, නැත්නම් බලන්න එපා. බැලුවොත් ඔයාට අංශභාගය වැළඳෙයි.”

“හිරු ශක්තිමත් සහ ලස්සනයි.” ෆ්‍රැන්සිස් පැවසීය. “දුර්වල අපියි.”

“හිරු ඊජිප්තුවේ වසංගතයක් සහෝදරයා. ශාන්ත ලෝරන්ස් පවා එක පාරයි පුළුස්සලා තියෙන්නේ... අපිට ඒක දිනපතා සිද්ධ වෙනවා.”

“දෙවියන් වහන්සේ ලෝකයේ ලස්සනම තැනක මාන්ශගත වෙන්නේ නෑ.” ෆ්‍රැන්සිස් පැවසීය. “එහෙම වුනොත් අඩු ලස්සන තැන්වල ජීවත් වෙන මිනිස්සු මොනවා කියයිද?”

“ඈ? සමහරවිට එහෙම වෙන්න පුළුවන්. නමුත් උන්වහන්සේ අපිට හොඳ තැන් දීලා තියෙද්දි, අපි ඒවායින් සෑහීමකට පත් නොවී මෙහෙට එන්නේ ඇයි? දැන් අපේ ගෙවල් වලත් උණුසුම්, නමුත් ඒවා ලස්සනයි. මම මේ මොහොතේ ගෙදර ඉන්න මගේ අතක් දෙන්නම්. මේ කුරුස යුද්ධයකට ආයෙ කවදාවත් මාව පොළඹවන්න බෑ කියල දෙවියන් වහන්සේ දන්නවා.”

“ඔයා ‘මෘගයන්’ සහ ‘භූතයන්’ කියලා කියන මිනිස්සුන්ගේ අතේ සෑම ක්‍රිස්තියානි කෙනෙකුටම පූජනීය ස්ථාන අත්හරින්නද යන්නේ? ඒවා අපවිත්‍ර කරන්න, විනාශ කරන්න? ඔයාගේ දෙමව්පියන්ගේ සොහොන් මත සොරුන් දාදු කැට විසි කළොත්, ඔයාට කේන්ති යන්නේ නැද්ද?”

“සමහරවිට” අශ්වාරෝහකයා පැවසීය. ඔහුට ඔහුගේ හිස අතුල්ලන්නට අවශ්‍ය වූ නමුත් හවුබර්ක් සහ හිස්වැස්ම නිසා එයට බාධා විය. “නමුත් වාසනාවකට මගේ දෙමව්පියෝ ජීවතුන් අතර. අඩුම තරමේ මම පිටත් වෙනකොට ඔවුන් ජීවතුන් අතර හිටියා.” ඔහු අඳුරු ලෙස එකතු කළේය. “නමුත් දෙවියන් වහන්සේ දන්නවාද නැද්ද කියලා...”

“දෙවියන් වහන්සේ දන්නවා.” ෆ්‍රැන්සිස් අකාරුණික නොවී මැදිහත් විය. “දැනට එය ප්‍රමාණවත් වේවා.”“ශුද්ධවන්ත සහෝදරය, ඔයා මෙහෙට ආවේ ඇයි?” අශ්වාරෝහකයා ඇසුවේය. “මම අදහස් කළේ ඔයා හමුදාවත් එක්ක ඉන්නේ ඇයි කියලා නෙවෙයි, ඒකත් මට තේරුම් ගන්න බැරි දෙයක්. නමුත් මේක ඊයේ සටන් බිමේ කොටසක්.”

“මම දන්නවා, ඒකයි මම ආවේ. උදව් සහ සැනසීම අවශ්‍ය තුවාලකරුවෙක් ඉතිරි වෙලා ඇති කියලා මම හිතුවා. එහෙම කෙනෙක් හිටියා, නමුත්...”

“මම ඒ මිනිහට අවශ්‍ය සියලු උදව් සහ සැනසීම දුන්නා.” අශ්වාරෝහකයා අඳුරු ලෙස පැවසීය. “ඔයා අරාබි කතා කරන්නේ නැහැ නේද සහෝදරයා? නැහැ, ඇත්ත වශයෙන්ම නැහැ, ඔයා මගෙන් ‘අමාන්’ සහ ‘මොජේ’ ගැන ඇහුවා. ඔයාට මේ ලෝකේ කොටසෙන් මොනවද ඕනේ? මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයන්ව පරිවර්තනය කරන්නද? ඔයාට කොහොමද ඒගොල්ලොන්ගේ භාෂාව කතා කරන්නේ නැතුව එහෙම කරන්නේ? ඔයාට පුළුවන් වුණත්...”

“මම ලින්ගුවා ෆ්‍රැන්කා ටිකක් ඉගෙන ගත්තා.”

“ඒක ටිකක් උදව් වෙයි. ඔයා කොහොමද ලින්ගුවා ෆ්‍රැන්කා වලින් අරාබි ජාතිකයෙකුට ක්‍රිස්තියානි මූලධර්ම පැහැදිලි කරන්නේ කියලා මට තේරෙන්නේ නැහැ. හොඳ, සරල ප්‍රංශ භාෂාවෙන් වුණත් ඒක අමාරුයි. මාව විශ්වාස කරන්න සහෝදරයා, ඔයා මේ මිනිස්සුන්ට ඔයාගේ කාලය නාස්ති කරනවා. ඔයාට කවදාවත් ඒගොල්ලොන්ගෙන් කිසිම දෙයක් ලබාගන්න බැහැ.”

“සහෝදර ප්‍රංශ ජාතිකය, යක්ෂයා අපේ ස්වාමීන් වහන්සේට කියන්න ඇත්තේ ඒක නෙවෙයිද කියලා ඔයා හිතන්නේ නැද්ද, උන්වහන්සේ මේ පොළොවේ මාන්ශගත වෙන්න යනවා කියලා යක්ෂයා දැනගෙන හිටියා නම්?”

අශ්වාරෝහකයා සිනාසෙන්නට පටන් ගත්තේය. “ඉතින් මම යක්ෂයාද? හොඳයි, මම යක්ෂයෙක් නම්, මම දුප්පත් යක්ෂයෙක්. මේ දෙවියන් වහන්සේ අතහැර දැමූ හමුදාවේ අපි හැමෝම එහෙමයි.”

දැන් ඔවුන් කඳවුරට ළඟා වෙමින් සිටියහ. අරාබි අශ්වාරෝහක හමුදාවේ අකුණු සැර වැනි ප්‍රහාරවලින් ආරක්ෂා වීමට කඳවුර වටා සිහින් මුරකරු දාමයක් ඇද තිබුණි. දුර සිට පවා කාන්තාවන්ගේ කිචිබිචි හඬ සහ බීමත් සිනහව ඔවුන්ට ඇසුණි.

“ඔයා අදහස් කළේ මේ දෙවියන් වහන්සේ අතහැර දැමූ හමුදාව කියලද?” ෆ්‍රැන්සිස් දුක්බර ලෙස ඇසුවේය.

“ඈ? ඔව්, ඒක තමයි. ඒක හමුදා ජීවිතේ සහෝදරයා, හැමදාම එහෙමයි, හැමදාම එහෙම වෙයි. ඒක ඔවුන්ගේ අන්තිම අවස්ථාව වෙන්න පුළුවන් කියලා දන්න නිසා ඔවුන් විනෝද වෙන එක නවත්තන්න ඔයාට බැහැ.”

ෆ්‍රැන්සිස් නතර විය. “ඔවුන් කොහොමද කුරුසිය වෙනුවෙන් සටන් කරලා දිනන්නේ එහෙම හැසිරුනොත්?”

“ඔවුන් සටන් කරයි සහෝදරයා, නමුත් ඔවුන් දිනන්නේ නැහැ. ඊයේ මොකද වුණේ කියලා බලන්න.”

ෆ්‍රැන්සිස් හිස වැනුවේය. එය බරපතළ පසුබෑමක් විය. මිනිසුන් ඒ ගැන මිමිණුවේය. රාත්‍රිය පුරාම මළ සිරුරු ඉක්මනින් මහා සොහොන් වල භූමදාන කරන ලදී, පනහකට, සියයකට සහ ඊට වැඩි පිරිසකට එක කුරුසයක්. පාඩු කොච්චරද කියලා කාටවත්ම හරියටම తెలియුනේ නැහැ. කූඩාරම් තුවාලකරුවන්ගෙන් පිරී තිබුණි. ඔවුන්ගේ කෑගැසීම් රාත්‍රිය කපා දැමූ නිසා කිසිවෙකුට නින්දක් නොලැබුණි. ෆ්‍රැන්සිස් එක් ඇඳක සිට තවත් ඇඳකට ගොස් සැනසීම, ජලය ගෙන ඒම, තුවාල වෙළුම් පටි බැඳීම, වෛද්‍යවරයා මිනිසෙකුගේ ජීවිතය බේරා ගැනීමට උත්සාහ කරන විට පන්දම අල්ලාගෙන සිටීම සිදු කළේය. මෙහිදී අත් පා කපා දැමීමෙන් දිවි ගලවා ගත්තේ ස්වල්ප දෙනෙකි. තුවාල කළු සහ දුගඳ හමන තත්වයට පත් වී මිනිසා වේදනාවෙන් මිය ගියේය. අද රාත්‍රියේ මිය යන බොහෝ දෙනෙක් සිටියහ.

නමුත් කාර්දිනල් පෙලාජියස් මොහොතකටවත් විශ්වාසය නැති කර ගත්තේ නැත, සරසන් අශ්වාරෝහක හමුදාව ක්‍රිස්තියානි හමුදාවේ පිටුපසින් කඩා වැදී දිගු පැය දෙකක් පුරා ඔවුන්ට සෑම පැත්තකින්ම සටන් කිරීමට සිදු වූ විට පවා.මුරකරුවන් ෆ්‍රැන්සිස් සහ අශ්වාරෝහකයා ප්‍රශ්න කිරීමකින් තොරව ඇතුළට යාමට ඉඩ දුන්නහ.

“මට ඔයා ගැන දුකයි සහෝදරයා,” ප්‍රංශ ජාතිකයා පැවසීය. “මේක ඔයාට ඉන්න තැනක් නෙවෙයි. ගෙදර යන්න - ඒක තමයි මට ඔයාට දෙන්න පුළුවන් හොඳම උපදෙස. යක්ෂයාත් එහෙම කියයි කියලා ඔයා කිව්වත්, අඩුම තරමින් මම වගේ අනුකම්පාවෙන් ඔහු එහෙම කියන්නේ නැහැ කියලා ඔයාට සහතික වෙන්න පුළුවන්.”

පැය භාගයකට පෙර මේ මිනිසා තුවාල වූ සරසන්වරයෙකු මරා දැමීය. ෆ්‍රැන්සිස් ඔහු දෙස බලා සිටියේය. “මම යන්නේ නැහැ,” ඔහු පැවසීය, “අපේ අරමුණට බලාපොරොත්තුවක් තියෙන තාක් කල්, ඒ බලාපොරොත්තුවක් නැත්තේ කොහොමද? නමුත් ඔයාගේ චේතනාව හොඳයි කියලා මම දන්නවා. මම ඔයාට රළු වුණා නම්, අපේ ස්වාමීන් වහන්සේ ශාන්ත පේතෘස් තුමාට රළු වුණා උන්වහන්සේ කළ යුතු දේ කිරීමෙන් වළක්වන්න උත්සාහ කළ විට. නමුත් ආයේ කවදාවත් අසරණව තුවාල වෙලා ඉන්න මිනිසෙකුව මරන්න එපා. මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයන් එහෙම කළත්, අපි ඔවුන්ව අනුකරණය නොකළ යුතුයි. අපේ විශ්වාසය ඔවුන්ගේ විශ්වාසයට වඩා හොඳයි කියලා අපිට කොහොමද වෙනස් විදිහකට කියන්නේ?”

“ඔයා ළමයෙක් සහෝදරයා,” ප්‍රංශ ජාතිකයා පැවසීය. “නමුත් කවදා හරි ඔයා මට වෙනුවෙන් යාඥාවක් කරයි කියලා මම ප්‍රාර්ථනා කරනවා. මට ජීවතුන් අතර මගේ දෙමව්පියන් ළඟට ගෙදර යන්න ඕනේ.”

“ඒක දෙවියන් වහන්සේගේ කැමැත්ත අනුව සිද්ධ වෙයි,” ෆ්‍රැන්සිස් පැවසීය. “නමුත් මම යාඥා කරන්නම්.”

කාර්දිනල් පෙලාජියස්ට ගෞරවනීය කුලදෙටුවෙකුගේ මෙන් හිම සුදු පැහැති කෙස් සහ රැවුලක්, රාජාලියෙකුගේ මෙන් මුහුණුවරක් සහ හමුදා නිලධාරියෙකුගේ මෙන් ඉරියව්වක් තිබුණි. වඩාත්ම ඕතඩොක්ස් කතෝලිකයෙකු වූ ඔහු ප්‍රසිද්ධ පස්වන සියවසේ මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයාගේ නම දැරීය. ඔහුගේ අණ දෙන නිලධාරියෙකු වූ බුද්ධිමත් පෘතුගීසි ජාතිකයෙක් ඒ ගැන සඳහන් කළ විට, කාර්දිනල්වරයා තදින් පිළිතුරු දුන්නේ, “මගේ නම දරන තැනැත්තාට මේ හමුදාවට නායකත්වය දීමේ සතුට ලැබුණා නම්, ඔහු කිසි විටෙකත් මුල් පාපය ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ නැහැ.”

ලොම් රළුවකින් ආවරණය කරන ලද ලී පෙට්ටියක් වූ ඔහුගේ ක්ෂේත්‍ර මේසයේ වාඩි වී, ඔහු විශ්වාස කළ ගයි ද චොයිසිගේ වාර්තාවට ගල් මුහුණින් සවන් දුන්නේය. ඇත්ත වශයෙන්ම, චොයිසි ඊයේ අඳුරු දිනයේ පාඩු ලැයිස්තු එකතු කිරීමට ඔහු යැවූ එකම අණ දෙන නිලධාරියා විය.

කාර්දිනල්වරයාගේ දෑස් කූඩාරමේ පැත්තේ ඇති විශාල කුරුසියේ යොමු වී තිබුණි; ඔහුගේ දෑත් ඔහුගේ විශාල කඩුවේ මිටේ වට කර තිබුණි.

“ඉතාලි කණ්ඩායමට අශ්වාරෝහකයන් 153ක් අහිමි වුණා,” කවුන්ට් ද චොයිසි පැවසීය, “සහ 411ක් තුවාල ලැබුවා. මියගිය අය අතර සැන් ටෙල්මෝ ආදිපාදවරයා සහ සැන් මොරිසියෝ කවුන්ට්වරයා ද සිටිනවා.”

“ඉදිරියට යන්න, අවසානයට එන්න,” කාර්දිනල්වරයා අඳුරු ලෙස පැවසීය.

“සිසිලියානු කණ්ඩායම: මියගිය අශ්වාරෝහකයන් 57, තුවාල ලැබූ 113. සහ වැන්ඩ්‍රියා කවුන්ට්වරයා අතුරුදහන්.”

“වැන්ඩ්‍රියා කවුන්ට්වරයා?” කාර්දිනල්වරයා ඔහුගේ ඝන සුදු ඇහි බැම යටින් චොයිසි දෙස බැලීය. නිදි නැතිකමේ වළලු තිබියදීත් ඔහුගේ දෑස් දැඩි ලෙස ජීවමාන විය. හරි, මම උත්සාහ කරන්නම් ඉහත ඡේදයේ දෙබස් තවත් පැහැදිලිව හා නිරවුල්ව ඉදිරිපත් කරන්න. මුල් පිටපතේ කිසිදු කොටසක් මග හැරෙන්නේ නැති බවටත්, වචන අනවශ්‍ය ලෙස සරල නොකරන බවටත් මම සහතික වෙනවා.

“ඔයා ළමයෙක්, සහෝදරයා,” ප්‍රංශ ජාතිකයා පැවසුවේය. “නමුත් මට ඕනේ ඔයා කවදා හරි මට වෙනුවෙන් යාච්ඤාවක් කරනවා. මම ජීවතුන් අතර මගේ දෙමාපියන් ළඟට ගෙදර යන්න කැමතියි.”

“ඒක දෙවියන් වහන්සේගේ කැමැත්ත අනුව වේවි,” ෆ්‍රැන්සිස් පැවසුවේය. “නමුත් මම යාච්ඤා කරන්නම්.”

කාදිනල් පෙලාජියස්ට ගෞරවනීය කුලපතිවරයකුගේ මෙන් හිම-සුදු පැහැති කෙස් සහ රැවුලක්, රාජාලියකුගේ මුහුණුවරක් සහ හමුදා නිලධාරියකුගේ ඉරියව්වක් තිබුණි. වඩාත්ම ඕතඩොක්ස් කතෝලිකයෙකු වූ ඔහු ප්‍රසිද්ධ පස්වන සියවසේ මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයකුගේ නම දැරීය. ඔහුගේ අණදෙන නිලධාරීන්ගෙන් කෙනෙකු වූ බුද්ධිමත් පෘතුගීසි ජාතිකයෙක් ඒ ගැන සඳහන් කළ විට, කාදිනල්වරයා තදින් පිළිතුරු දුන්නේ, “මගේ නම දරන තැනැත්තාට මේ හමුදාවට නායකත්වය දීමේ සතුට ලැබුණා නම්, ඔහු කිසි විටෙකත් මුල් පාපයේ මතය ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ නැහැ.”

ලොම් රෙදිවලින් ආවරණය කරන ලද ලී පෙට්ටියක් වූ ඔහුගේ ක්ෂේත්‍ර මේසයේ වාඩි වී, ඔහු විශ්වාස කළ ගයි ද චොයිසිගේ වාර්තාවට ගල් මුහුණින් සවන් දුන්නේය. ඇත්ත වශයෙන්ම, ඊයේ අඳුරු දිනයේ පාඩු ලැයිස්තු එකතු කිරීමට ඔහු යැවූ එකම අණ දෙන නිලධාරියා චොයිසි විය.

කාදිනල්වරයාගේ ඇස් කූඩාරමේ පැත්තේ තිබූ විශාල කුරුසිය මත යොමු වී තිබුණි; ඔහුගේ දෑත් ඔහුගේ විශාල කඩුවේ මිට වට කර තිබුණි.

“ඉතාලි හමුදා ඒකකයේ අශ්වාරෝහක 153ක් අහිමි වුණා,” කවුන්ට් ද චොයිසි පැවසුවේය, “සහ තව 411ක් තුවාල ලැබුවා. මියගිය අය අතර සැන් ටෙල්මෝ ආදිපාදවරයා සහ සැන් මොරිසියෝ කවුන්ට්වරයා ද සිටිනවා.”

“ඉදිරියට යන්න, අවසානයට එන්න,” කාදිනල්වරයා අඳුරු ලෙස පැවසුවේය.

“සිසිලියානු හමුදා ඒකකය: මියගිය අශ්වාරෝහකයන් 57, තුවාල ලැබූ 113. සහ වැන්ඩ්‍රියා කවුන්ට්වරයා අතුරුදහන්.”

“වැන්ඩ්‍රියා කවුන්ට්වරයා?” කාදිනල්වරයා ඔහුගේ ඝන සුදු ඇහි බැම යටින් චොයිසි දෙස බැලීය. නිදි නැතිකමේ වළලු තිබියදීත් ඔහුගේ ඇස් දැඩි ලෙස ජීවමාන විය.

“ඔව්, ගරු උතුමාණනි. ඔහු ඇත්තටම සිසිලියානු හමුදා ඒකකයේ සාමාජිකයෙක් නොවේ. ඔහු පැමිණියේ දින දහයකට පෙරයි.”

“නවයයි,” කාදිනල්වරයා පැවසුවේය.

“එවැනි තනි ආධුනිකයන් බොහෝ දෙනෙක් සිටිනවා, සමහරු කුඩා පිරිවරක් සමග, සමහරු කිසිම පිරිවරක් නැතුව.”

“මම දන්නවා. නමුත්... අතුරුදහන්, ඔයා කියන්නේ?”

“සටන අවසන් වෙද්දී, හවස් වෙද්දී, ඔහු නයිල් ගං ඉවුර ආරක්ෂා කිරීමට සහභාගී වුණා. සිසිලියානු අණදෙන නිලධාරියා දන්නේ නැහැ ඔහුට මොකද වුණේ කියලා. ඔහු ඒ කවුන්ට්වරයාට කැමති බවක් පේන්නේ නැහැ, මොකද ඒ කවුන්ට්වරයා හැමදාම තනියම හිටියා, කතා බහට එකතු වුණේ නැහැ.”

කාදිනල්වරයා හිස වැනුවේ, ඒ වාර්තාව ඔහුගේම හිතේ තිබූ සිතුවිලි සමග ගැළපෙන බවක් පෙනෙන ලෙසය. “ඔහු ඔත්තුකරුවෙක් වෙන්න ඇති,” ඔහු රළු ලෙස පැවසුවේය. “සුල්තාන්ගේ කඳවුරේ ප්‍රමාණවත් තරම් රැවටිලිකාරයින් ඉන්නවා. නමුත් ඔහු එහෙම තැනැත්තෙක් නම්, ඔහුට සුල්තාන් දන්නේ නැතිබොහෝ දේවල් කියන්න බැහැ. අල් කාමිල් දන්නවා අපි කීදෙනෙක් ඉන්නවද කියලා - නැත්නම් ඇත්තටම කීදෙනෙක් අඩුද කියලා. ඔහුටවත්, වැන්ඩ්‍රියා කවුන්ට්වරයාටවත් අපිට මිනිස්සු 5000කට වඩා අහිමි වෙලා කියලා දැනගන්න බැහැ.”

“අධිරාජ්‍යයා ආවොත් හොඳයි,” ද චොයිසි දත් අතරින් පැවසුවේය, “නැත්නම් අපිට හරිම කාලයකට පොරොන්දු වුණු ශක්තිමත් කිරීම්වලට.”

“ඒවා එයි කියලා මම හිතනවා,” කාදිනල්වරයා පැවසුවේය. “නමුත් අධිරාජ්‍යයා ගැන මට ඒ තරම් විශ්වාසයක් නැහැ.”

“ඔහු කුරුස යුද්ධයට සහභාගි වෙනවා කියලා 맹세 කළා.”

“මගේ ජීවිත කාලය තුළ හැම අධිරාජ්‍යයෙක්ම බොරුකාරයෙක් කියලා ඔප්පු වුණා,” පෙලාජියස් සීතල ලෙස පැවසුවේය. “මේ එකා වෙනස් වෙන්න ඇයි? ඒ වගේම...” ඔහු නතර විය.

ඒ වගේම ඔහු හමුදාවේ සම්පූර්ණ අණදීම භාර ගන්න කියලා තදින් ඉල්ලයි කියලා ද චොයිසි හිතුවේය.

“ශක්තිමත් කිරීම්,” කාදිනල්වරයා පැවසුවේය, “ඒවා අපිට ඕනේ. දැන් හමුදාව තියෙන විදිහට ඩැමියට්ටා ප්‍රහාර කරලා ජය ගන්න බලාපොරොත්තුවක් නැහැ. අපි චේන්ස් කුළුණ ජය ගත්තම මම හිතුවේ දවස් කිහිපයකින්, උපරිම සති දෙකකින් ඉවර වෙයි කියලා. නමුත් ඔවුන්ට නිමක් නැති ආධාර තියෙනවා වගේ. දැන් අපි ඉවසන්න ඕනේ.” ඔහු ගැඹුරු ලෙස හුස්මක් ගත්තේය.

පෙලාජියස් වගේ කෙනෙකුට ඉවසීම ඇත්තෙන්ම අමාරුයි කියලා ද චොයිසි හිතුවේය.

“කඳවුරේ ආරක්ෂක කටයුතු ශක්තිමත් කරන්න ඕනේ,” කාදිනල්වරයා ඉදිරියට ගියේය. “සහ කඳවුරම දකුණු බටහිර දෙසට පුළුල් කරන්න ඕනේ.”

චොයිසි පුදුමයෙන් ඔහු දෙස බැලුවේය. “දැනටමත් ඒක හරිම විශාලයි ගරු උතුමාණනි.”

“මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයින්ට ඒක එහෙම නෙවෙයි කියලා විශ්වාස කරන්න දෙන එකේ කිසිම හානියක් නැහැ,” කාදිනල්වරයා සීතල සිනහවකින් පිළිතුරු දුන්නේය. “අඩුම තරමින් ඉක්මනින්ම ශක්තිමත් කිරීම් එනවා කියලා පෙනේවි. චොයිසි! අපේ පාඩුවල ගණන ගැන කාටවත් කතා කරන්න එපා! ජීන් ඔෆ් බ්‍රියන් කවුන්ට්වරයාටවත් නෙවෙයි. ඔයාට ඒ ගණනවල් තියෙන්නේ නැහැ, සමස්ත ගණනවල් නෙවෙයි. පසුබෑමේ මානසිකත්වය සරසන් 10,000ක් වගේම නරකයි.”

“ඔව්, ගරු උතුමාණනි.”

“යන්න. එතන කවුරුහරි මාව හම්බවෙන්න ඉන්නවා නම්, ඔයා ඒ අයව ඇතුළට එවන්න.”

“මම එහෙම කරන්නම්, ගරු උතුමාණනි.” චොයිසි ශබ්දයක් නගමින් පිටතට ගියේය, කාදිනල්වරයා ගැඹුරු සිතිවිලිවල ගිලී සිටියේය. මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයින්ටත් පාඩු සිදු වී තිබුණි, සාමාන්‍යයෙන් අතින් අතට සටන් කළ විට ඒ වගේම බරපතල පාඩුය. ඔවුන්ගේ හොඳම ප්‍රතිඵල ලැබුණේ ඔවුන් සාමාන්‍ය අශ්වාරෝහක උපක්‍රම යොදා ගත්ත විටයි, ඉක්මනින් එන්න, ඊතල වර්ෂාවක් එල්ල කරන්න සහ පලා යන්න, ඔවුන්ගේ ආරක්ෂක ආයුධ පිටුපසට විසි කරගෙන. ඒ උපක්‍රම ඔවුන්ගේ පාර්තියානු ආච්චිලා සීයලා රෝම හමුදාවට එරෙහිව ශතවර්ෂ දොළහකට පෙර යොදා ගත් ඒවාමයි. යුද්ධය කවදාවත් එතරම් වෙනස් වුණේ නැහැ. සුල්තාන්ටත් තවත් විශාල පරිමාණ ප්‍රහාරයකට ඉඩ නැති බව දැනෙනවා නම් කොහොමද? ස්ථිර අසමතුලිතතාවයක්... අවම වශයෙන් තාවකාලිකව?

කෙනෙකු කාමරයේ සිටියේය. ස්වාභාවිකවම, කාදිනල්වරයාගේ අත ඔහුගේ රැගෙන යන කඩුව වෙතට ගියේය, කුඩා කූඩාරමක ඉඩකඩ තුළ කඩුවකට වඩා හොඳ ආයුධයක් ලෙසය. ඉන්පසු ඔහු දුටුවේ ඒ මිනිසා ආයුධ නොමැතිව, කුඩා, භික්ෂුවක්, ඔස්ටියාහි කාදිනල් හුගුලිනෝ ලිපියකින් ඔහුට නිර්දේශ කළ එවැනි දුඹුරු යාචකයෙකු බවයි. “නමුත් මම ඔබෙන් ආයාචනා කරනවා, ඔවුන්ට මම ඔබ වෙනුවෙන් ලිපියක් ලිව්වා කියලා කියන්න එපා, ශුද්ධ සභාවේ ආශිර්වාදයකින් තොරව ඔවුන්ගේ මෙහෙයුම භාර ගැනීමට ඇති ආශාව සහ ධර්මදූතයන් කළා වගේ ගමන් කිරීමට ඇති ආශාව.” විකාර මිනිස්සු. ඔවුන් හැමෝම ඔවුන්ගේ දුඹුරු රෙදිවලින් එකම ලෙස පෙනුණත්, මේ එකා ඔවුන්ගේ නායකයා විය.

“සහෝදරයා... ෆ්‍රැන්සිස්, යැයි මම විශ්වාස කරනවා?”

“ඔබගේ සේවකයා, ගරු කාදිනල් තුමාණනි.” ෆ්‍රැන්සිස් හිස නමා ගත්තේය, නමුත් ආලේපිත උඩුකුරු සහිත අතක ඇති මුද්ද සිප ගැනීමට ක්‍රමයක් නොතිබුණි.

“ඔයාට මොකක්ද ඕනේ පුතා?”

“ගරු කාදිනල් තුමාණනි, අපේ ස්වාමීන් වහන්සේට බලයට වඩා ඒත්තු ගැන්වීම භාවිතා කිරීමට අවශ්‍ය විය හැකි බව මට හැඟෙනවා. මම සුල්තාන්ගේ කඳවුරට යාමට ඔබගේ අවසරය ඉල්ලා සිටිනවා.”

පෙලාජියස් ඇහි බැම රැලි කළේය. “ඒක නිසැක මරණයක් ඉල්ලන එකක්,” ඔහු කෙටියෙන් පැවසුවේය. “සුල්තාන් ආඥාවක් නිකුත් කරලා තියෙනවා, ඔහුට භාරදෙන හැම ක්‍රිස්තියානි හිසකටම රන් කාසියක් ගෙවනවා කියලා. ඔයා අපිත් එක්ක හිටියේ ඇති තරම් කාලයක්. ඔයාගේ සහකරුවන් තුන්දෙනාට මොකද වුණේ?”

“අපි පිටත් වුණේ දහතුනක්. ගරු කාදිනල් තුමාණනි, නමුත් නවයක් අසනීප වුණා ඇක්‍රේ අපි ගොඩ බැස්ස තැන, තවත් අය මේ කඳවුරේ.”

“ඔයාත් අසනීප වුණා නම් හොඳයි,” පෙලාජියස් තිත්ත හාස්‍යයෙන් පැවසුවේය. “අසනීපයෙන් සුව වෙන්න පුළුවන්, මරණයෙන් නෙවෙයි. ඔයාගේ මේ අදහස පිස්සුවක්.”

“ඒක මගේ අදහසක් නෙවෙයි, ගරු කාදිනල් තුමාණනි.”

“ඔයා කියන්නේ දෙවියන් වහන්සේගේ ආශ්වාදයෙන් ඔයාට ඒක ආවා කියලද? නමුත් ඒක ඇත්තටම යක්ෂයාගේ පරීක්ෂණයක් නෙවෙයි කියලා ඔයාට සහතිකද?”

ෆ්‍රැන්සිස් සතුටින් සිනාසුණේය. “මට ඔහු එක්ක කිසිම සම්බන්ධයක් නැහැ, ගරු කාදිනල් තුමාණනි.”

සාමාන්‍ය උන්මාදකයෙක් නෙවෙයි. ඔවුන්ට සිනාසෙන්න පුළුවන් වුණේ උසස් ආකාරයකට පමණි, දෙවියන් වහන්සේට අවශ්‍ය දේ ඔවුන් පමණක් දන්නවා වගේ, අඩු මිනිස්සුන්ට ඒක තේරුම් ගන්න බැරි වේවි කියලා යෝජනා කරන ලෙසය. තවමත්, ඒක පිස්සුවක්.

“ඔයා... එහෙම ශත්‍රු රේඛා හරහා ගියාම ඔයා කරන්න ඕනේ මොකක්ද?”

“මම සුල්තාන් එක්ක කතා කරන්නම්, ගරු කාදිනල් තුමාණනි.”

“ඔයාට ඔහු ළඟටවත් යන්න බැහැ.”

“ඒක දෙවියන් වහන්සේගේ කැමැත්ත අනුව වේවි, ගරු කාදිනල් තුමාණනි.”

“ඇත්තමයි,” පෙලාජියස් වියළි ලෙස පැවසුවේය. නමුත් ඔහුගේ මනස ක්‍රියාත්මක විය. ඔවුන් මේ කුඩා මිනිසා ඔත්තුකරුවෙකු ලෙස සලකා වහාම මරා දැමිය හැකිය. සමහරවිට ඔහුට වධ හිංසා කරන්න පුළුවන්. අනෙක් පැත්තෙන්, ඔවුන් ඔහුව යම් ආකාරයක නිල නොවන තානාපතිවරයෙකු ලෙස සලකන්න පුළුවන්, කතා බහ ආරම්භ කිරීමට යවන ලද, ගරුත්වයට හානියක් නොවන ලෙස සැමවිටම ප්‍රතික්ෂේප කළ හැකි තානාපතිවරයෙකු ලෙසය. ඔවුන්ට පුළුවන්... ඒක ගණනය කළ නොහැකි දෙයකි. “මට මේ වැඩේට වගකීම භාර ගන්න බැහැ,” ඔහු කඩිමුඩියේ පැවසුවේය. “මම ඒකට ඉඩ දෙන්නේ නැහැ, තහනම් කරන්නේ නැහැ. නමුත් මට එක දෙයක් ගැන සහතික වෙන්න ඕනේ: ඔයා ක්‍රිස්තියානි නාමයට ලජ්ජාවක් වන කිසිම දෙයක් කරන්න එපා.”

ෆ්‍රැන්සිස් සිනාසුණේය. “ස්තුතියි, ගරු කාදිනල් තුමාණනි,” ඔහු පැවසුවේය, යළිත් වරක් හිස නමා, පිටත්ව ගියේය.

හිතවත් කුඩා තැනැත්තා, කාදිනල්වරයා හිතුවේය. අඩුම තරමින් ඔහුට ආශිර්වාදයක් දෙන්න තිබුණා.

බිෂාර්හි උට්ටුවන්ගේ භට ප්‍රධානියා වූ ඉබ්‍රාහිම් බෙන් මසුඩ්, ඔහුව පළමුව දුටුවේය, කාන්තාරය ඔහුට අයිති බවක් මෙන් වැලි මත තනිවම ඇවිදින කැත කුඩා මිනිසෙකු ලෙසය. ඔහු ආයුධ සහිත බවක් පෙනුනේ නැත.

“මෙහි රැඳී සිටින්න,” ඔහු තම භටයින්ට පැවසුවේය. “නැහැ... තවම ජියෝර්ව වෙඩි තියන්න එපා.”

ඔහු තම චමත්කාරජනක උට්ටුව හිස් තැනින් පිටතට ගෙන උන්නැහැයට නැංවූයේ, කෙටි ජෙරීඩ් එක විසි කිරීමට සූදානමිනි.

කුඩා මිනිසා යමින් සිටියේ අශ්වාරෝහකයාගේ සහ උට්ටුවගේ ආකාරය ඔහු දැක නැති බවක් මෙනි. සමහරවිට ඔහු හිරු එළියෙන් අන්ධ වී ඇති - ඔහු ඒ දෙසටම යමින් සිටියේය.

“වකිෆ්... නවතින්න!” ඉබ්‍රාහිම් බෙන් මසුඩ් තියුණු ලෙස පැවසුවේය.

කුඩා මිනිසා නතර වූයේ, හිස ටිකක් හැරවූයේ, ඔහු දුටුවේය, සහ... සිනාසුණේය.

සිනාසුණා! ඉබ්‍රාහිම් බෙන් මසුඩ් ඉක්මනින් වටපිට බැලුවේ සිනහවට හේතුවක් තිබේදැයි බැලීමටය. නමුත් කිසිවෙකු නොපෙනුණි, පියවර හැත්තෑවක් හෝ අසූවක් ඇතුළතවත් නැත, සහ ෆ්‍රැන්කි ඒ තරම් දුරකින් හොඳ ඊතල ශිල්පීන් නොවේ.

ශුද්ධ කලීෆාවරුන්ගේ නාමයෙන්, ආයුධ නැතිව, තියුණු ජෙරීඩ් එකකින් පියවර දොළහක දුරින් තනිවම සිටින ජියෝර් සිනාසෙන්නේ ඇයි?

ඉබ්‍රාහිම් බෙන් මසුඩ් ළඟා වූ අතර, ඔහු ළඟා වන විට ෆ්‍රැන්ක් කෙනෙක් පැවසුවේ, “සුල්තාන්!” කියලා, ඔහුටම ඇඟිල්ල දික් කළේය. ඉබ්‍රාහිම් හිස පස්සට හරවා සිනාසුණේය. “ඔයා සුල්තානෙක්ද,” ඔහු පැවසුවේය. “ෆ්‍රැන්කිස්තානේ ඒවා විකාර ලෙස තෝරනවා.” නමුත් ඉන්පසු ඔහුට හිතුණි - ඒ ගැන හිතපු පළමු තැනැත්තා ඔහු නොවේ - කැත කුඩා මිනිසා උමතු, පිස්සු, උන්මාදකයෙක් බව, එවැනි මිනිසුන් උත්තමයාණන්ගේ ආශිර්වාදය ලබන බව කියනවා නේද? “ඔයා කවුද?” ඔහු ආරක්ෂිතව ඇසුවේය.

“සුල්තාන්,” කුඩා මිනිසා යළිත් පැවසුවේය, නමුත් මේ වතාවේ ඔහු ඔහුගේ ප්‍රශ්න කරන්නා පිටුපස යම් දුරකට ඇඟිල්ල දික් කළේය. ඉන්පසු ඔහු ලින්ගුවා ෆ්‍රැන්කා භාෂාවෙන් පැවසුවේ, “මාව සුල්තාන් ළඟට ගෙන යන්න, ගරු නිලධාරිය.”

ඉබ්‍රාහිම් යළිත් සිනාසුණේය. “මලික් අල් කාමිල්, ඇදහිලිමතයින්ගේ ආරක්ෂකයා, ජයග්‍රහණය නොලැබූ, කාන්තාරයේ සිංහයා... ෆ්‍රැන්කිස්තානයේ අපිරිසිදු ජනයා එක්ක ඔහුට මොනවද කරන්න තියෙන්නේ?” ඔහු එකම භාෂාවෙන් පිළිතුරු දුන්නේය. “ඔයා මගේ සිරකරුයි.” ඔහු තියුණු, ගොරෝසු ශබ්දයක් නිකුත් කළේය, සහ වහාම උන්නැහැ උඩු රැහැනේ තවත් උට්ටුවන් හය දෙනෙක් පෙනී සිටි අතර පහළට ආවේය. කුඩා මිනිසා වට වී සිටියේය. තවමත් සිනාසෙමින්, ඔහු ඉබ්‍රාහිම්ගේ උට්ටුව වෙත ගොස් එහි ලස්සනට වක්‍ර වූ බෙල්ල සිප ගත්තේය.

ඉබ්‍රාහිම් හිනා විය. බිෂාර් ගෝත්‍රිකයන් විසින් ඇති දැඩි කළ උට්ටුවකට එසේ කිරීමට කිසිදු ආගන්තුකයෙකුට බැරි වෙයි. එය උන්මාදකයාට ගහයි, ඔහුට තුවාල වූ කනක් හෝ අතේ ඉතා වේදනාකාරී තුවාලයක් ලැබෙයි.

එහි... එය හිස නමා ගත්තේය. නමුත් හපනවා වෙනුවට, එය තම හිස කුඩා මිනිසාගේ උරහිස මත තැබුවේ, එයට උක් ගෙඩි ටිකක් දුන් විට සාමාන්‍යයෙන් නිකුත් කරන රළු, හඬ නිකුත් කරමිනි.

අරාබිවරු හත්දෙනා එකිනෙකා දෙස බැලුවේ පුදුමයෙනි.

“ඔයා සච්චාර් කෙනෙක්ද, මායාකාරයෙක්ද?” ඉබ්‍රාහිම් සැක සහිත ලෙස ඇසුවේය.

“මම දූතයෙක්,” කුඩා මිනිසා මිත්‍රශීලීව පැවසුවේය. “කරුණාකර මාව සුල්තාන් ළඟට ගෙන යන්න.”

යළිත් වරක් අරාබිවරු එකිනෙකා දෙස බලා සිටියහ. ෆ්‍රැන්කි, මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයන් වුවද, එවැනි තානාපතිවරයෙකු සුල්තාන් වෙත එවනු ඇතැයි සිතීමට බැරි විය.

“ඔයාව යැව්වේ කවුද?” ඉබ්‍රාහිම් ඍජුව ඇසුවේය.

“එහි උත්තමතම බලධාරියා,” කුඩා මිනිසා පිළිතුරු දුන්නේය, “මට සුල්තාන්ට විශාල සතුටුදායක පණිවිඩයක් තියෙනවා.”

ඉබ්‍රාහිම් දිව ගැසුවේය. “මේක අපිට ඕනවට වඩා වැඩියි,” ඔහු අරාබි භාෂාවෙන් පැවසුවේය. “ඔහුව ඔයාගේ උට්ටුවේ උඩ තියන්න, ඒමෙඩ්. අපි මේ මායාකාරයාව එමීර් මොට්ටලෙබ් බෙන් තාරික් ළඟට ගෙන යමු. ඔහු තීරණය කරයි ඔහුට මොකද කරන්න ඕනේ කියලා.”

ඒමෙඩ් තම උට්ටුව දණ ගස්විය. ඉන්පසු කුඩා මිනිසා ශක්තිමත් දුඹුරු අත් වලින් අල්ලාගෙන උස උඩුකුරු උඩින් රියැදුරු ඉදිරිපිටට තැබුවේය. වහාම උට්ටුව තියුණු ලෙස උඩට නැග්ගේ, සහ රථ පෙළ ඉක්මනින් ගමන් කළේ, සන්නාහ සහිත අශ්වාරෝහකයෙකුටවත් ඔවුන් සමග යන්න බැරි තරමටය.

පැය භාගයකට පසු ඔවුන් විශාල කඳවුරකට ළඟා වූහ, ඩැමියට්ටා නගරයේ දකුණු බිත්ති හරහා, එමීර් මොට්ටලෙබ් බෙන් තාරික්ගේ කූඩාරමට.

එමීර් යනු ඔහුගේ කෝපයට බිය වූ මිනිසෙකි. ඔහු හිපොපොටේමස් සමෙන් හැදූ තම පොල්ල ඔහුගේ අනුග්‍රහය නැති වූ තැනැත්තාට නිදහසේ යොදා ගන්නා බව දන්නා අතර, ඔහු තම හරම් බොහෝ විට නැවත ආරම්භ කළ යුතු බව පැවසුණි, මොකද ඔහුගේ බිරිඳු බොහෝ දෙනෙක් හදිසියේම මිය ගිය නිසාය. නමුත් ඔහු යුද්ධයේදී ශ්‍රේෂ්ඨ විය, ඔහුගේ පවුල කුර්දිස්තානයේ ප්‍රමුඛ පවුල් වලින් එකකි. සාරා-එඩ්-දින්ම කුර්දිස්තානයෙන් පැමිණි අතර, ඇත්ත වශයෙන්ම ඔහුගේ ලේලා සහ උරුමක්කාරයා වූ මලික් අල් කාමිල් ද එසේමය. එමීර් උස මිනිසෙකි, රිදී වලින් ඉසින ලද කෙටි කළු රැවුලක් සහ ඔහුගේ මුහුණ රටකජු වර්ණයෙනි. ඔහු ඉබ්‍රාහිම් බෙන් මසුඩ්ගේ වාර්තාවට උදාසීන ලෙස සවන් දුන්නේය. “ජියෝර් කොහෙද?”

“එහි එමීර් තුමාණනි. ඒමෙඩ් ඔහුගේ අත අල්ලාගෙන ඉන්නවා.”

“ඒ කුඩා බල්ලා? ඔයා මගේ කාලයත් ඔයාගේ කාලයත් නාස්ති කරනවා. ඔහු හෝ පිස්සු එහෙමත් නැත්නම් ඔත්තුකරුවෙක්. මේ ඔයාගේ රන් කාසිය. අලිටකියන්න ඔහුව මරන්න කියලා.”

හරි, දෙබස් ඇතුළුව කතාව මීට වඩා පැහැදිලිව හා නිරවුල්ව පරිවර්තනය කිරීමට මම උත්සාහ කරමි. මුල් පිටපතේ කිසිදු කොටසක් මග හැරිය නොහැක.

28 වන පරිච්ඡේදය

ෆ්‍රැන්සිස්ට, එමීර්වරයා සහ ඊබ්‍රාහිම් බෙන් මසුඩ් අතර පැවති සාකච්ඡාව කිසිවක් ඇසුනේ නැත. ඔහු එතරම් දුරකින් සිටියේ නැතත්, ඔහුට දැනුනේ ක්ලාන්ත ගතියකි. ඔහු කිසි දිනක ඔටුවෙකු පිට නැග නොතිබුණි. (ඒකර් සිට ක්‍රිස්තියානි කඳවුර දක්වා ඔහු සහ ඔහුගේ ෆාදර්වරු ගමන් කළේ බූරුවන් පිටය.) දැන් ඔහුට දැනුනේ දරුණු කුණාටුවකට හසුවූ කුඩා නැවක සිටිනවාක් මෙනි. නැව ඉදිරියට සහ පසුපසට පැද්දෙමින්, එකවර ඉහළට සහ පහළට ගමන් කරන බවක් ඔහුට දැනුනි. පිටුපස සිටි මිනිසා ඔහුව සෑදලය මත රඳවා නොගත්තේ නම්, හය වතාවක් පමණ ඔහු වැටී යන්නට ඉඩ තිබුණි.

දැන් ඔහුට ඇසෙන්නේ අමුතු ශබ්දයකි; රිද්මයානුකූල ගැස්මක්, ඈතින් ඇසෙන බෙර හඬක් මෙන්. මුලදී ඔහු සිතුවේ ඒ ශබ්දය ඔහුගේ හිස තුළින් පමණක් නිකුත් වන බවයි.

ඔහුව අල්ලා ගත් පිරිසේ නායකයා ආපසු පැමිණ යමක් කීවේය. නමුත් එය අරාබි භාෂාවෙන් වූ බැවින් ෆ්‍රැන්සිස් ඔහු දෙස බලා සිටියේ ඔහු කියන දෙයෙහි තේරුම ගැනීමට උත්සහ කරමිනි. බෙර හඬ වඩ වඩාත් තීව්‍ර විය.

එක්වරම, ෆ්‍රැන්සිස්ගේ මහත් පුදුමයට පත් කරමින්, නායකයා හැරී ගොස් දණින් වැටී, යාච්ඤා කිරීමේ ඉරියව්වෙන් දෑත් දිගු කළේය. ඔහු පමණක් නොව, හිස් වැසුම් සහ බර්නූස් පැළඳ සිටි සියලු දෙනා වැඳ වැටුනි. එමීර්වරයාගේ කූඩාරමේ සිටි මුරකරුවන්, දකුණට සහ වමට සිටි සරසන් සොල්දාදුවන්, වෙළෙන්දන් (ක්‍රිස්තියානි කඳවුරේ මෙන්ම මෙහි ද සිටි) සියලු දෙනා යෝධ දෑකැත්තකින් කපා දැමුවාක් මෙන් බිම වැටුනි.

ඔවුන්ට මොකද වුණේ?

රිද්මයානුකූල බෙර හඬ වඩ වඩාත් තීව්‍ර විය. කන් බිහිරි කරවන තරමට එය ඉහළ ගියේය. කූඩාරම් අතරින් මරකත කොළ පැහැති ජෙලාබ් සහ සුදු හිස් වැසුම් පැළඳ සිටින විශාල පිරිසක් පෙනී සිටියහ. ඔවුන් සියල්ලෝම විශාල තඹ කේතල් බෙර මත ගසමින් සිටියහ. ඔවුන් පසුපසින් පැමිණියේ ඉතා සුඛෝපභෝගී ලෙස සැරසුණු ප්‍රභූ පිරිසකි. රන් ආභරණ සහ ටැසල් යටතේ ඔවුන්ගේ ඇඳුම් පාහේ නොපෙනෙන තරමට විය. ප්‍රභූන් පිරිස පසුපසින් ෆ්‍රැන්සිස් දැක ඇති සුන්දරතම අශ්වයා පිට නැගි තනි අසරුවෙක් පැමිණියේය. එය කිරි සුදු පැහැයෙන් යුක්ත වූ අතර, රෝස පැහැති නාස්පුඩු සහිත වූ අතර, එහි කේෂර සහ වලිගය රිදී නූල් වලින් වියන ලද ජලපාතයක් මෙන් දිස් විය. අසරුවා කළු සහ රතු පැහැති හිස් වැස්මක් සහ දිදුලන ද්‍රව්‍යයකින් සාදන ලද බර්නූස් එකක් පැළඳ සිටියේය. බර්නූසය අශ්වයාගේ වර්ණය සමඟ එතරම් හොඳින් මුසු වූ නිසා අසරුවා සහ අශ්වයා එක් රිදී පැහැති සත්වයෙකු මෙන් පෙනුනි. ඇත්දළ වර්ණයෙන් යුත් ඔහුගේ මුහුණේ සියුම්, නිතිපතා ලක්ෂණ පෙන්නුම් කළ අතර, ඔහුගේ අලංකාරව සකසන ලද රැවුල මුතු වලින් සරසා තිබුණි. ඔහු සුල්තාන්වරයා බව ෆ්‍රැන්සිස්ට නිසැක විය. ඒ ගැන කිසිම සැකයක් නොවීය.

ෆ්‍රැන්සිස්ගේ ක්ලාන්ත ගතිය පහව ගියේය. මේ තේජාන්විත දර්ශනය දෙස බලමින්, ඇසිසියේ සිට මේ දක්වා දුෂ්කර ගමනකින් පසු, තමා හමුවීමට අපේක්ෂා කළ පුද්ගලයා හමුවීමට සැලැස්වූ දෙවියන් වහන්සේට ඔහු ස්තුති කළේය.

“විශ්වාසවන්තයින්ගේ පාලකයා”, “අජේය”, “කාන්තාර සිංහයා” යන නම් වලින් ප්‍රකට මලික් අල්-කමිල් සුල්තාන්වරයා, බිම වැඳ වැටී සිටින දහස් ගණනක් මිනිසුන් අතරින් තමා දෙස බලා සිටින එකම තැනැත්තා වූ, කැඩුණු ඇඳුමින් සැරසුණු මේ කුඩා මිනිසා දැක මඳක් විනෝද විය. ෆ්‍රැන්සිස් භක්තියෙන් හෝ කෝපයෙන් තොරව, ඉතාමත් උනන්දුවෙන් තමා දෙස බලා සිටියේය. මේ අපූරු දසුන දුටු සුල්තාන්, හදිසියේම තම අශ්වයා නැවැත්වීය.

ඒ මොහොතේම, ෆ්‍රැන්සිස් ලින්ගුවා ෆ්‍රැන්කා භාෂාවෙන් මෙසේ කෑ ගැසුවේය. “මම ඔබ වහන්සේ සමඟ කතා කිරීමට පැමිණ ඇත්තෙමි, පෙරදිග රජතුමනි.” මෙම ආමන්ත්‍රණය ෆ්‍රැන්සිස්ට ඉතා ස්වභාවික එකක් ලෙස පෙනුනද, සුල්තාන්ට එය නැවුම් අත්දැකීමක් පමණක් නොව, ඉතාම ආචාරශීලී ආමන්ත්‍රණයක් ද විය. එය ඔහුව යුරෝපයට නැගෙනහිරින් පිහිටි සියලු රටවල පාලකයා ලෙස හැඳින්වීමක් වැනි වූ අතර, එවැනි රටවල් බොහොමයක් තිබුණි - ඇත්ත වශයෙන්ම ෆ්‍රැන්සිස් හට සිතා ගැනීමටවත් නොහැකි තරම්ය.

ඉතින් මේ කුඩා මිනිසා තමා සමඟ කතා කිරීමට පැමිණ තිබුණි. ඔහු පැහැදිලිවම මුස්ලිම් ජාතිකයෙකු නොවේ. ඔහු මෙහි පැමිණියේ කෙසේද?

“එමීර් මොට්ටලෙබ් බෙන් තාරික්!”, සුල්තාන් කතා කළේය.

එමීර් ඉක්මනින් නැගිට, දිදුලන ඇඳුමින් සැරසුණු සුල්තාන් ඉදිරියට ගොස් දණ ගැසුවේය. සුල්තාන් පහත් හඬින් යමක් කීවේය. එමීර් “ඇසීම කීකරු වීමකි” යනුවෙන් මුමුණමින්, සුල්තාන් ඉදිරියට ගමන් කළේය.

ඔහු පසුපසින් බිම වැඳ වැටී සිටි පිරිස නැවතත් නැගිට සිටියහ. එමීර්, ඊබ්‍රාහිම් බෙන් මසුඩ් හට මෙසේ කීවේය, “පාලකයාණන්ගේ නියෝගය පරිදි, මේ සිරකරු වහාම කොළ පැහැති කූඩාරමට ගෙන යනු.”

මුර සංචාර නායකයා තම දකුණු අතින් තම නළල ස්පර්ශ කර, හැරී, ෆ්‍රැන්සිස්ගේ සිහින් අත අල්ලා ගත්තේය. පැය හතරෙන් පංගුවකට පසු, ඔහු ෆ්‍රැන්සිස්ව කොළ පැහැති කූඩාරම භාරව සිටි නිලධාරියා වෙත ගෙන ගියේය. “මේ, එමීර් මොට්ටලෙබ් බෙන් තාරික් විසින්, සුල්තාන්වරයාණන්ගේ විශේෂ නියෝගය පරිදි, එවන ලද ෆ්‍රැන්කි සිරකරුවෙකි. අල්ලාහ් ඔහුට අවුරුදු දහසක් ආයුෂ දිනේවා!”

නිලධාරියා පුදුමයෙන් ෆ්‍රැන්සිස් දෙස බැලුවේය. පසුව ඔහු උරහිස් හකුලුවා “හොඳයි” කියා ඉතා සන්සුන්ව පැවසූ අතර ඊබ්‍රාහිම් බෙන් මසුඩ් පිටව ගියේය. ඉතිරි දවස පුරාම ඔහු එමීර්වරයාට හමුවීමෙන් වැළකී සිටියේය. ක්‍රිස්තියානි මායාකාරයාට තවමත් හිස තිබුණි - ඔහු මායාකාරයෙකු බවට හොඳම සාක්ෂිය එයයි - එමීර් තම රන් කාසිය ආපසු ඉල්ලා සිටීමට ඉඩ තිබුණි.

ෆ්‍රැන්සිස්ට කුඩා කූඩාරමක්, අලුත් ඇඳුම් සහ ෆාදර්වරුන් දස දෙනෙකුට ප්‍රමාණවත් ආහාර ලබා දෙන ලදී. සේද සහ මස්ලින් ඇඳුම් සඳහා තමාගේ කැඩුණු සිවුර හැරීම ඔහු ප්‍රතික්ෂේප කළේය. තම ශරීරයට අවශ්‍ය පමණක් ආහාර ගත් අතර, සුල්තාන්වරයා හමුවීමට අවසර ඉල්ලා කිහිප වතාවක්ම ඉල්ලීම් කළේය.

ඔහුට සේවය කළ මෙහෙකරුවා, සූපවේදියා, සාමාන්‍ය සේවකයා සහ ජेलර් ලෙස කටයුතු කළ දැවැන්ත සේවකයා සිනාසුණේය. “මහා මලික් ඔබව දැකීමට කැමති වූ විට, ඔහු එසේ කියයි.”

“ඔහු එසේ කියන්නේ කවදාද කියා ඔබ සිතනවාද?”

“මම හිතන්නේ නැහැ. මහා මලික් අද, හෙට, ලබන අවුරුද්දේ... ජීවන පොතේ ලියා ඇති විට එසේ කියයි. මේ අතර, හොඳින් කන්න, බොන්න, නිදාගන්න. ඔබට ගායිකාවක් අවශ්‍යද? නර්තන ශිල්පිනියක්? සුදු සර්කැසියානුවෙක්? දුඹුරු ගැහැණු ළමයෙක්?”

ඔහුගේ කරුණාවන්ත දීමනාව තරමක් සීතල ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කළ විට ඔහු පුදුමයට පත් වූ අතර මඳක් නින්දා සහගත ලෙස පෙනුනි.

සුල්තාන් රොජර් ඔෆ් වැන්ඩ්‍රියා දෙස බලා සිනාසුණේය. “අපේ ඇඳුම් ඔබට හොඳින් ගැලපෙනවා” ඔහු පැවසීය. “ඔබ මුස්ලිම් ජාතිකයෙකු නොවන බව, සමහරවිට හවුරාන්හි හෝ කුර්දිස්තානයේ වංශාධිපතියෙකු බව සොයා ගැනීමට ඉතා සමීපව බැලිය යුතුය.”

“මේක ඔබතුමාගේ පැත්තෙන් ලොකු ආචාරශීලීකමක්” රොජර් තම බර්නූසය සහ සෙරෙප්පු දෙස බලමින් පැවසීය. “තවද, ඔබගේ කඳවුරේ ෆ්‍රෑන්ක් ජාතික දූතයෙකුගේ පැමිණීම සඟවා ගැනීමට අමතරව, අපගේ ඇඳුමට වඩා මෙය చాలా සිසිල් ඇඳුම් රටාවක් බව මම පිළිගත යුතුයි. ක්‍රිස්තියානි හමුදාව මෙම විලාසිතාව අනුගමනය කිරීම හොඳයි.”

“ඔවුන් කවදාවත් එසේ කරන්නේ නැහැ” අල් කමිල් පැවසීය. “කුර්දිස්තාන කඳුකරය හරහා ගමන් කරන අරාබි ජාතිකයා කාන්තාරයේ හිරු රශ්මිය සඳහා සාදන ලද ඔහුගේ ඇඳුම් ඉවත් නොකරන අතර, මගේ කුර්දිවරුන් මෙහි අරාබිවරුන් මෙන් අඳින්නට පෙර මට ලොකු කරදරයක් ඇති විය. මිනිසා මූලික වශයෙන් මෝඩ සතෙකි, ඔහු පුරුදු වී සිටින දේට ඇලී සිටී. ඔහු තම සෙසු මිනිසාගෙන් ඉගෙන නොගන්නා අතර සෑම දෙයකදීම තමා සහ ඔහුගේ ගෝත්‍රය හෝ ජනතාව හෝ ආගම පමණක් නිවැරදි යැයි මුරණ්ඩු හා අහංකාර ආකාරයකිහරි, "ඔබ" වෙනුවට "ඔයා" යොදාගෙන ඉතිරි කොටස පරිවර්තනය කරන්නම්.

කින් ඒත්තු ගැන්වී සිටී. ඉතා සුළු ව්‍යතිරේක තිබේ.”

“මගේ අධිරාජ්‍යයාත් හරියටම කියන්නේ ඒකමයි” රොජර් කෑගැසුවේය.

“මම කිව්වා ව්‍යතිරේක කිහිපයක් තියෙනවා කියලා,” සුල්තාන් පිළිතුරු දුන්නේය, “තවද ඔයා මට කියපු දේවල් වලින්, ඉම්බරඩෝර් ෆ්‍රෙඩ්රික් ඒ අයගෙන් කෙනෙක් කියලා මම හිතනවා. නිම්නයේ නගර දෙකක් අතර වෙනස කොතරම් කුඩාද කියලා බැලීමට කෙනෙකුට කන්ද මුදුනේ සිටිය යුතුයි. එහෙත් අපි නැවත පහළට බසින විට අපට දුර හැඟීම නැති වී නැවත වරක් අපි පිළිකුල් කිරීමට ඉගෙන ගෙන ඇති හේතුවක් වැළඳ ගනිමු. ඔයාගේ ස්වාමියා ඔයාගේ තොල් හරහා ලස්සන හා ප්‍රඥාවන්ත වචන කතා කර ඇත. එහෙත් මේ පිස්සු හා අර්ථ විරහිත ව්‍යාපාරයට සම්බන්ධ වීමට දිවුරුම් දී ඇති බව මම අසා ඇත්තෙමි.”

“එයාට සිද්ධ වුණා” රොජර් පැහැදිලි කළේය. “එයාට, ඒ අවධියේදී, පාප් වහන්සේගේ සතුරුකමට ලක්වීමේ අවදානමක් ගන්න බැරි වුණා - එයා ආරක්ෂිතව සෑදලය මත සිටින තුරු. නමුත් එයා මුල සිටම දෝලනය වන ක්‍රීඩාවක් කරමින් සිටියා.”

සුල්තාන් හිස වැනුවේය. “අවිශ්වාසවන්තයින්ගේ පූජකයා ඔයාලගේ ඉඩම්වල බලවත් කෙනෙක් කියලා මම දන්නවා. අපිටත් වරින් වර ඒ වගේ පොඩි පොඩි කරදර තියෙනවා. එයා දිවුරපු දිවුරුමෙන් ඔයාගේ ස්වාමියාට ගැලවෙන්න පුළුවන් වෙයි කියලා ඔයා බලාපොරොත්තු වෙන්නේ කොහොමද? යම් අවස්ථාවක දී එයාගේ දෝලනය අවසන් විය යුතුයි.”

“පාප්තුමා වයසයි, ඒක වෙන්න කලින් මැරෙන්නත් පුළුවන්” රොජර් පිළිතුරු දුන්නේය. “නමුත් වඩා හොඳ පිළිතුරක් තියෙනවා, අපේ කාලයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම පුද්ගලයින් දෙදෙනා සහ ශ්‍රේෂ්ඨතම මනස දෙක අතර ජීවමාන පාලමක් වීමේ ගෞරවය මට ලැබීමට ස්තූතිවන්ත වෙන්න.”

අල් කමිල් ඇසිපිය නොහෙල්වේය. ඔහු එයට පුරුදු වී සිටියේය. “ඔයා කලිනුත් එහෙම දෙයක් ගැන කිව්වා,” ඔහු කෙලින්ම ඇහුවා, “නමුත් සන්ධානයක් ඇති කර ගන්නේ පොදු සතුරෙකුට එරෙහිව. එයා කවුද?”

රොජර්ට තවමත් ජර්මනියේ මාලිගාවේදී ෆ්‍රෙඩ්රික්ගේ කටහඬේ ශබ්දය ඇසෙන්නට විය: “එතකොට එයා කියයි: කාට විරුද්ධව සන්ධානයක්ද?” ඔහු උපදෙස් පරිදි පිළිතුරු දුන්නේය: “අපේ පොදු සතුරන් ඉතා බලවත්. මෝඩකම, පසුගාමීත්වය, වැරදි වැටහීම්, පටු මනස සහ බිය. ඒ සියල්ලටම වඩා ලොකුම දේ බියයි.”

“කුමක් ගැන බයද?” සුල්තාන් මුමුණමින් ඇසුවේය. “නැගෙනහිර සහ බටහිර යන දෙඅංශයේම ඇති බිය නම්, එකිනෙකා විසින් අභිබවා ගොස් අනෙකාගේ ආගම අනුගමනය කිරීමටත් ඔහුගේ කෲරත්වය විඳදරාගැනීමටත් බල කෙරෙනු ඇති බවයි. සන්ධානයක් එවැනි බියක් අවසන් කරන අතර දැනුම මෙන්ම භාණ්ඩ හුවමාරුවට ද හේතු වේ.” අල් කමිල් නිශ්චලව වාඩි විය. ඔහු කිසිවක් කීවේ නැත. “ඊට අමතරව,” රොජර් දිගටම කියාගෙන ගියේය, “මිලිටරි සන්ධානයක් ද ඇති කර ගත හැකිය. නැගෙනහිරින් - ඔයාගේ නැගෙනහිර මෙන්ම අපේත් - මහා කෲරත්වයකින් යුත් ජයග්‍රාහකයෙකුගේ ස්වරූපයෙන් පැන නැගී ඇති නව අනතුරක් සඳහා මගේ අධිරාජ්‍යයා අන්ධ නොවේ: මොන්ගෝලියානුවන්ගේ මහා ඛාන්.”

සතියකට පෙර ජෙන්ගිස් ඛාන් සමර්කන්ඩ් සහ බොකාරා යන දෙකම යටත් කරගත් බවට ආරංචිය අල් කමිල් වෙත ලැබී තිබුණි. මෙම දූතයා ඒ බව දැන සිටීම බොහෝ දුරට අසම්භාව්‍ය වූ අතර ඉම්බරඩෝර් එය අසා තිබීම කිසිසේත්ම කළ නොහැක්කකි. ඔහු, “මොන්ගෝලියානුවන් බොහෝ දුරයි” යැයි පවසා උරහිස් හකුලුවා ගත්තේය.

“ළඟදීම තවත් සතුරන් ඉන්නවා” රොජර් පැවසීය. “මිනිසා පෘථිවියේ ජීවත් වූ කාලයේ සිටම පියාට පුත්‍රයාගෙන් සහ සහෝදරයාට සහෝදරයාගෙන් එන අනතුරක් තිබී ඇත.”

(“එයාගේ ඥාති සොහොයුරා වන දමස්කස්හි රජු අල් මුවසාන් එයාගේ මස් ඇටයක් කියලා මට කියනවා. ඔවුන් දෙදෙනාම තමන් සලාඩින්ගේ සැබෑ උරුමක්කාරයා ලෙස සලකනවා. අල් මුවසාන් ගැන සඳහන් කරන්න, නමුත් එයාගේ නම කවදාවත් සඳහන් කරන්න එපා.”)

සුල්තාන් ඒකාකාරී හඬින්, “තවත් අවස්ථාවක ඔයාව නැවත අසන්න අපි සතුටු වෙනවා” යැයි කීවේය. එය රැස්වීම හදිසියේම අවසන් කළාක් මෙන් ඇසුණු අතර, රොජර් බිය වූයේ අල් මුවසාන් ගැන ඔහු කළ නොපැහැදිලි සඳහන පවා සුල්තාන්ව කෝපයට පත් කළ බවටයි. නමුත් හදිසියේම අල් කමිල් මෙසේද එකතු කළේය, “ඔයා බිය ගැන කතා කළා. ෆ්‍රෑන්ක්වරු අපි ඔවුන්ට පහර දෙයි කියලා බය නිසා හමුදාවක් අපට පහර දීමට එවා ඇති බව මට හොඳින් විශ්වාස කළ හැකියි. එහෙත් සියලු කතා ඔයාලගේ ආගමේ නාමයෙන් නැවත ලබා ගත යුතු ඇතැම් ස්ථාන ගැන...”

(“කුරුස යුද්ධය සම්බන්ධයෙන් අධිරාජ්‍යයාගේ දෘෂ්ටිකෝණය ගැනත්, අධිරාජ්‍යයාම එවැනි ව්‍යාපාරයකට සහභාගී වේද යන්න ගැනත් එයා ඔයාගෙන් අහනකොට - ඒ තමයි ඔයාට සත්‍යය කතා කරන්න වෙන මොහොත. එයා ශ්‍රේෂ්ඨ මිනිසෙක් නම් විතරයි එයා ඒක විශ්වාස කරන්නේ. එයා එහෙම නැත්නම්, ඒ නිසා විශ්වාස නොකරනවා නම්, එයින් කිසිම හානියක් වෙන්නේ නැහැ; එයා එහෙම නම් සහ විශ්වාස කරනවා නම්, එයාට ඒ විෂය ගැන එයාගේම ගැඹුරුම සිතුවිලි පෙන්වන්න වෙනවා, ඒක තමයි මට අවශ්‍ය දේ.”)

“ඉතා කරුණාවන්ත සුල්තාන්,” රොජර් පැවසීය, “ප්‍රඥාවන්ත පාලකයෙකු සැමවිටම තම යුගයේ ශ්‍රේෂ්ඨ ධාරාවන්ට සවන් දිය යුතුය. ජනතාවගේ ආගමික ජ්වලිතය පූජකයන්ට අවශ්‍ය දේට වඩා හොඳ අරමුණු සඳහා යොදා ගත හැකිය. නමුත් පූජකයන්ට සහ ජනතාවට යමක් ලබා දිය යුතුය. එමනිසා, අධිරාජ්‍යයා තමාට හොඳ කාලයකදී කුරුස යුද්ධයකට යාමටත්, අපි ශුද්ධ භූමිය ලෙස හඳුන්වන ස්ථානයේ බලවත් සේනාවක් සමඟ පෙනී සිටීමටත් ඉඩ තිබේ. නමුත් එවිට ශ්‍රේෂ්ඨ සුල්තාන් තම අධිරාජ්‍ය සොහොයුරාට යම් යම් සුළු වාසි ලබා දුන්නොත් - ජෙරුසලමේ හිමිකාරිත්වය සහ නාසරෙත් සහ බෙත්ලෙහෙම් වැනි තවත් කුඩා ස්ථාන කිහිපයක් ඇතුළුව - ඔහු එම බලවතුන් තෘප්තිමත් කරනු ඇත, එවිට අප සියල්ලන්ම දුර්වල කිරීමට යුද්ධයක් අවශ්‍ය නොවනු ඇත. එයාගේ පැත්තෙන්ද සහන ලබා දෙන බව නොකියාම බැරිය. මේ අනුව, උදාහරණයක් ලෙස, අධිරාජ්‍යයාට සිසිලියේ මුස්ලිම් ජාතිකයින් දහස් ගණනක් සිටිනවා; එයා ඔවුන්ට සෑම ආකාරයකින්ම තම ක්‍රිස්තියානි යටත්වැසියන්ට සමානව සලකනවා පමණක් නොව, ඔවුන්ගේම ආගමේ නීතිරීති සහ චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර අනුව ජීවත් වීමට ඔවුන්ට පූර්ණ නිදහස ලබා දෙනවා. එසේම එයා බටහිර පාසල් සහ විශ්ව විද්‍යාලවල නැගෙනහිර ඉගැන්වීම් හඳුන්වා දෙනවා.”

(“එයා ශ්‍රේෂ්ඨ මිනිසෙක් නම් යුද්ධයකින් තොරව ඉස්ලාම් धर्मය පතුරුවා හැරීමේ හැකියාව මෙයින් අදහස් විය හැකි බව එයා තේරුම් ගනීවි. එය ඇත්තටම එසේ වේද නැද්ද යන්න මම දන්නේ නැහැ, මම ඒ ගැන එක්කෝ වැඩි යමක් ගණන් ගන්නේ නැහැ, එය පාප් වහන්සේගේ දේශපාලන බලය දුර්වල කරන බව හැර, ඒක මට හොඳයි. කොහොමත්, එයාගේ ආගම ගැන එයාම කොච්චර තැකීමක් කරනවාද කියලා එයාගේ පිළිතුරෙන් අපිට බලාගන්න පුළුවන්.”)

සුල්තාන්ගේ නිහැඬියාව කලින්ටත් වඩා අභිරහස් ය. දුර සිට දිගු හඬක් ආවේය, එය ඒ සමඟම දෙවන සහ තෙවන හඬකින් දෝංකාර දුන්නේය.

රොජර් එය ඊජිප්තුවේ සහ සිසිලියේ සිය ගණනක් අසා තිබුණි. එය මුවසින්ගේ කෑ ගැසීම විය, ඔහුගේ මිනාරට්හි කුඩා වේදිකාව මත සිටගෙන ඇදහිලිවන්තයන්ට යාච්ඤාවට කැඳවයි.

කූඩාරමේ තිරය පසුපසට ඇද දමන ලදී; ලී කළු рабы දෙදෙනෙක් ඇතුළට පැමිණ, වැඳ වැටී, නැගිට, කුඩා කාපට් එකක්, ටබ්‍රිස්හි අනර්ඝ කෑල්ලක්, දිග හැරිය. තවත් වැඳ වැටීමකින් පසු ඔවුන් පිටව ගියහ.

සුල්තාන් නැගිටින විට, රොජර් දැන් නිසැකවම දැන සිටියේ තමාගේ රැස්වීම අවසන් වී ඇති බවයි. තවත් මොහොතකට ඔහු පාලකයාගේ මුහුණ දෙස බැලුවේ හිතාමතාම උදාසීන බවක් පමණක් දැකීමටය; ඔහු ගැඹුරින් හිස නමා පිටව යන විට, සුල්තාන් හැරී ගොස් අල්ලාහ් ඉදිරියේ වැඳ වැටෙන ආකාරය, ඔහුගේ දासයන් ඔහු ඉදිරියේ වැඳ වැටෙන ආකාරයටම, දුටුවේය.

ඔහුට ලබා දුන් විශාල කූඩාරමට ආපසු ගිය පසු, රොජර් සමස්ත සාකච්ඡාව සාරාංශගත කර පාලකයාගේ ප්‍රතික්‍රියා ගැන නිගමනවලට එළඹීමට උත්සාහ කළේය. අල් කමිල් උනන්දු විය, අවම වශයෙන් ඔහු විශ්වාස කළේ එය නිසැක බවයි. නමුත් ඔහු කුමක් කරයිද යන්න පිළිබඳව ඇඟවීමක් තිබුණේ නැත. ඔහු ඇත්තටම ඉස්ලාම් धर्मය පතුරුවා හැරීම ගැන උනන්දු වුණාද? ඔහු ඇත්තටම ඒක විශ්වාස කළාද? ඔහු යාච්ඤා කළ බව කිසිවක් අදහස් කළේ නැත. ඔහුව බොහෝ නොපෙනෙන ඇස්වලින් නිරීක්ෂණය කරන ලදී. ෆ්‍රෙඩ්රික් දිව්‍ය පූජාවට යා යුතු සේම, ඔහු නිතිපතා යාච්ඤා කර පල්ලියට යා යුතුය.

එයා ශ්‍රේෂ්ඨ මිනිසෙක්ද? දැනට කියන්න බැහැ. දෙවන පන්තියේ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයෙකුට පවා තම හැඟීම් සැඟවීමට දැන සිටි අතර, සුල්තාන්ගේ වචන ෆ්‍රෙඩ්රික්ගේ වචන මෙන් ගිනිකෙළි මෙන් දිදුලන්නේ නැත, නමුත් සෙමින් හා නිහඬව, නිරන්තරයෙන් සොයමින් පැමිණියේය. ඔහු උන්මත්තකයෙකු නොවීය, නමුත් ඔහු විශ්වාස කළේද නැද්ද යන්න - නැතහොත්, සමහර විට, කොපමණ ප්‍රමාණයක් - විවෘත ප්‍රශ්නයක් විය.

ඉතින්, සියලු ගිනිකෙළි සඳහා, ෆ්‍රෙඩ්රික් ඇත්තටම විශ්වාස කළේ කුමක්ද යන්න සැඟවී තිබුණි... ඔහුට තම ස්ථාවරය අවදානමට ලක් නොකර එසේ කළ හැකි විට, ඔහුගේ යටත්වැසියන් විසින් ශුද්ධ යැයි සලකන බොහෝ දේ ගැන ඔහු සමච්චල් කර උපහාස කළේය. නමුත් ඒ එයාගේ සැබෑ ස්වරූපයද? එය එසේ නම්, සුල්තාන් අල් කමිල් විශ්වාස කළ දේ ගැන එයාට එතරම් උනන්දුවක් දැක්වීමට හේතුව කුමක්ද? මේ අනුව බටහිර සහ නැගෙනහිර පාලකයන් දෙදෙනාම අභිරහස් ය.

කිසියම් නිගමනයකට එළඹීමට තවමත් කල් වැඩියි; නමුත්, අනෙක් අතට, කෙනෙකුට, මේ දක්වා, අසතුටට පත් වීමට හේතුවක් නොතිබුණි. කෙනෙකුට මෙහි පැමිණීමට හැකි විය. එය පමණක්ම සුළුපටු ජයග්‍රහණයක් නොවේ. ඉතා සැබෑ අනතුරක මොහොතවල් කිහිපයක් තිබුණි. දැන් ඔහු ගෞරවනීය ආගන්තුකයෙකු වූ අතර, සුල්තාන්ගේ කඳවුරට ලබා දිය හැකි සියලු සුඛෝපභෝගී සහ සැප පහසුකම් වලින් සපයා ඇති අතර, පෙරදිග ඇඳුම් ඇඳීමෙන් උන්මත්තකයන්ගෙන් සහ ඔත්තුකරුවන්ගෙන් ආරක්ෂා විය. එපමණක් නොව, ෆ්‍රෙඩ්රික්ට අල් කමිල්ට ඔහු සහ ඔහුගේ අභිප්‍රායන් ගැන දැන ගැනීමට අවශ්‍ය දේවල් බොහොමයක් - ඒවා ඔහුගේ අභිප්‍රායන් නම් - ඉදිරිපත් කිරීමට ඔහුට හැකි විය. ඒ සියල්ල සතියකටත් අඩු කාලයකින්. තවත් සතියක් හෝ දෙකක් හෝ තුනක්, එවිට ඔහුට අවම වශයෙන් “සමහර විට” ආපසු ගෙන යා හැකිය, සමහර විට ඊටත් වඩා. එය ඊට වඩා වැඩි නම්, එය ජයග්‍රහණයක් වනු ඇත.

ජයග්‍රහණයක්. නැත්නම් පාවාදීමක්? හොඳයි, දෙකම, ඇත්ත වශයෙන්ම. ඔහු අවසානයේ වැන්ඩ්‍රියාහි ආදිපාදවරයා වනු ඇත. තවද ඔහු තම ස්වාමියාට හොඳින් සේවය කරනු ඇත - ෆ්‍රෙඩ්රික්ගේ සැබෑ අභිප්‍රාය කුමක් වුවත්. නමුත් ඒ සමඟම එය පාවාදීමකි. අවම වශයෙන්, බොහෝ දෙනෙක් එය ක්‍රිස්තියානි හමුදාවට හෝ හේතුවට හෝ ක්‍රිස්තියානි ඇදහිල්ලට පවා පාවාදීමක් ලෙස සලකනු ඇත... ඔවුන් ඒ ගැන දැන සිටියේ නම්. ඔහු ෆ්‍රෙඩ්රික්ගේ ප්‍රියතම සාන්තුවරයා වන “සාන්ත මොහොමඩ්” සහ ඉස්ලාම් धर्मය සඳහා යුරෝපයට මාර්ගය විවෘත කරනු ඇත.

ජයග්‍රහණය සහ පාවාදීම ඉක්මවා තුන්වන දෙයක් තිබේ: පළිගැනීම.

ඔහුට සතුට ලබා දිය හැකි එකම කාන්තාව ඔහුගෙන් පැහැරගත් බලයට එරෙහිව පළිගැනීම.

ඔවුන් ඔහුගේ අවශ්‍යතා සපුරාලීම සඳහා ලස්සන තරුණ කාන්තා දासියන් තිදෙනෙකු එවා තිබුණි. ඔවුන් කරුණාවන්ත සහ යටහත් පහත් ය. ඔවුන්ගේ ලස්සන, හිස් මුහුණු දෙස බලන විට ඔවුන් ආත්මයන්, සිහින, ආකර්ශනීය භූතයන් බව ඔහුට දැනුනි. ඔවුන්ට අර්ථයක් නොතිබුණි.

ක්‍රිස්තියානි හේතුව සම්බන්ධයෙන්: ක්‍රිස්තියානි හමුදාව සමඟ ගත කළ ඔහුගේ දින දහය ඔහුට පෙන්වා දුන්නේ මේ මිනිසුන් ඇත්තටම සොයන්නේ කුමක්ද යන්නයි. හොඳම දේ මිලිටරි තේජස, ත්රාසජනක, කොල්ලය, සහ බොහෝ විට ඔවුන්ගේ මව්බිමේ යම් කරදරකාරී තත්වයකින්, කරදරකාරී බිරිඳකගෙන්, ගෙවිය යුතු ණයකින්, යම් සුළු පාලකයෙකුගේ සතුරුකමෙන් ගැලවීම පමණි. කුරුස යුද්ධකරුවන්!

සමහර විට ෆ්‍රෙඩ්රික් හරි. සුල්තාන් අල් කමිල් විශ්වාස කළ දේ දැන ගැනීමට එතරම් කැමැත්තක් දැක්වූ ඔහු ඇත්තටම විශ්වාස කළ දේ කෙනෙකුට දැනගත හැකි නම් පමණි. කොච්චර අදහස ගැන වෛර කළත්, පෙනෙන විදිහට මිනිසෙකුට යම් දෙයක් විශ්වාස කරන්න වෙනවා... බා. ඔහුට ෆ්‍රෙඩ්රික්ගේ වචන සුල්තාන්ට ලබා දීමට හැකි විය. යුද්ධයක් මැද එවැනි මෙහෙයුමක් කිරීමට බොහෝ දෙනෙක් එඩිතර වන්නේ නැත. එය ධෛර්යයේ ක්‍රියාවක් වූ අතර එය රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ජයග්‍රහණයක් විය හැකිය. ඇයි, සාතන්ගේ කුර වලින්, එයාට ඒ ගැන සතුටක් දැනෙන්න බැරි?හරි, මෙන්න දෙබස් මීට වඩා පැහැදිලිව හා නිරවුල්ව ඉදිරිපත් කර ඇති අතර, මුල් අර්ථය රැකගනිමින් සහ කිසිදු කොටසක් මග නොහැර:

29 වන පරිච්ඡේදය

දින දෙකකට පසු, රොජර් නැවතත් සුල්තාන් වෙත කැඳවනු ලැබීය. මෙවර ඔහු ගෙන යනු ලැබුවේ දැවැන්ත කූඩාරමේ, මන්ත්‍රණ සභා හෝ විශේෂ නියෝජිත පිරිස් පිළිගන්නා විශාලතම කොටසටය. එහිදී, රොජර් පුදුමයට පත් වූයේ සුල්තාන් වටා බැරෑරුම් සහ තරමක් කෝපාවිෂ්ට පෙනුමක් ඇති පිරිසක් දුටු විටය. ඔහු ඔවුන්ව හඳුනා ගත්තේ මුස්ලිම් ආගමේ පූජකවරුන් වන මුල්ලාවරු සහ ඉමාම්වරු ලෙසය.

අල් කමිල් මුහුණ සිනහවකින් පිරී තිබිණි. "මේක රසවත් අත්දැකීමක් වේවි," ඔහු කීවේය. "තවත් නියෝජිතයෙක් අපිව බලන්න ඇවිත් - යම්කිසි දර්විශ් කෙනෙක් වගේ - එයා කියනවා එයා ආවේ තනියම, නැත්නම් එයාගේ දෙවියන්ගේ පිහිටෙන් පමණක් කියලා. ඒ තත්ත්වය යටතේ, එයාට හඳුන්වාදීමේ ලිපියක් ඉදිරිපත් කරන්න බැරි වීම පුදුමයක් නෙවෙයි. මම අහම්බෙන් එතැනින් ගියේ නැත්නම්, මගේ මිනිස්සු එයාගේ ඔලුව කපලා දානවා. ඇත්තටම 'අහම්බෙන්' කියලා දෙයක් තියෙනවද කියලා මම දන්නේ නැහැ, සමහර දාර්ශනික පාසල්වල න්‍යායන්වල හැර. කොහොම වුණත්, මට එයා කියන දේ දැනගන්න ඕන, ඒ වගේම මේ අල්ලාහ්ගේ භක්තිමත් සහ උගත් සේවකයන්ටත් ඒක අහන්න අවස්ථාව දෙන්න මට ඕන. ඔබට නම්, ඔබ ඒ වගේ අය ගැන දන්න දේ පසුව මට කියන්න කියලා මම ඔබට කියනවා. ඔබ වගේම, එයත් ක්‍රිස්තියානි පැත්තෙන් ඇවිත් ඉන්න නිසා, ඔබ දෙන්නා මීට පෙර මුණගැසී තිබෙන්නට ඉඩ තියෙනවා. ඒ නිසා ඔබ හොඳම එතන පිටුපසින් ඉන්න."

"අහන එක තමයි යුතුකම," රොජර් සිනාසෙමින් කීවේය. සුල්තාන් ඔහුට පෙන්වා දුන්නේ සෙවණ සහිත ස්ථානයක් වූ අතර, රොජර් නැගෙනහිරින් විලාසිතාවෙන් සැරසී සිටියේය. ඒ නිසා, ක්‍රිස්තියානි කඳවුරේදී මේ මිනිසාව දැක තිබුණත්, ඔහුව හඳුනා ගැනීමට ඉඩක් නොතිබිණි. නමුත් මේ මිනිසා කවුද? "දෙවියන්ගේ පිහිට පමණක් ඇති" නියෝජිතයෙක්? සමහරවිට කාදිනල් පෙලජියස්ට අවිධිමත් ලෙස සාකච්ඡා ආරම්භ කිරීමට අවශ්‍ය වූ අතර, එනිසා කිසිවෙකු ක්‍රිස්තියානි හමුදාවේ නායකයාට අවිශ්වාසවන්තයින් සමඟ සාමය ඇති කිරීමට උත්සාහ කළ බවට චෝදනා නොකරන පරිදි, මේ මිනිසාට තමා තනිවම පැමිණි බව පවසන ලෙස උපදෙස් දී ඇති. සමහරවිට කපටි පැරණි කාදිනල්වරයාට, හමුදාමය දෘෂ්ටිකෝණයකින් ෆ්‍රෙඩ්රික්ගේ අදහසට සමාන අදහසක් තිබුණාද?

රොජර්ගේ ඇස් පටු විය. සමහරවිට සුල්තාන් ඔහුව කැඳවා ඇත්තේ, ෆ්‍රෙඩ්රික් මත පමණක් රඳා සිටීමට අවශ්‍ය නොවන බවත්, ඔහුට තවත් අවස්ථා ඇති බවත් පෙන්වීමට විය හැකිය. මෙය ඔහුගේ පෙර සභාවට දුන් පිළිතුරට, සාමාන්‍ය පෙරදිග විදියේ පිළිතුරක්. ඕනෑම දෙයක් සිදුවිය හැකියි.

මෙන්න, රැවුල වවාගත් කුඩා මිනිසෙක්, දුඹුරු පැහැති රොබ් එකක් ඇඳගෙන. ඔහු ගෞරවනීය තානාපතිවරයෙක් ලෙස නොපෙනුනි. ක්‍රිස්තියානි කඳවුරේදී ඔහුව දැක ඇති බව රොජර්ට මතක නැතත්, ඔහු යම් ආකාරයකින් හුරුපුරුදු බවක් පෙනුනි. වයසක නොවේ; රැවුල නිසා ඔහු තම වයසට වඩා වැඩිමල් ලෙස පෙනුනි. ඔහුගේ වයස අවුරුදු තිහේ අග භාගයේ විය හැකි අතර, ඔහු අසනීප බවක් පෙනුනි. ඉදිරියට යා යුතුද නැද්ද යන්න ගැන ඔහු පසුබට වන බව පෙනෙද්දී, රොජර් දුටුවේ බිම එකිනෙකට සමාන්තරව දිගටි කාපට් තුනක් trải ඇති බවත්, ඒ එක් එක් කාපට් එකේ විශාල කුරුසයක් එම්බ්‍රොයිඩර් කර ඇති බවත්ය.

හදිසියේම මිනිසා ඉදිරියට ගොස්, සුල්තාන්ගෙන් අඩි තුනක් පමණ දුරින් නතර විය. එතැනදී ඔහු අලංකාරව හා ආචාරශීලීව හිස නැමුවේය. "මාගේ ස්වාමියා ඔබට සාමය සහ සතුට පිරිනමයි, නැගෙනහිර රජතුමනි," ඔහු ලින්ගුවා ෆ්‍රැන්කා භාෂාවෙන් පැවසීය.

රොජර් තිගැස්සී ගියේය. සියල්ලට පසු, සාම සාකච්ඡාද? ඔහු සිතුවේය. ඒ සමගම: මම මේ හඬ මීට කලින් කොහේදිද අහලා තියෙන්නේ?

සුල්තාන් ඇසුවේ, "ඔබේ ස්වාමියා කවුද, කුඩා දර්විශ්?"
"ස්වර්ගයේ සහ පොළොවේ රජු වන ජේසුස් ක්‍රිස්තුස් වහන්සේ හැර අන් කවුද? සියලු ලෞකික ජීවීන්ට සහ දේවලට ඔවුන්ගේ යහපත ලැබෙන්නේ උන්වහන්සේගෙන්."

මුස්ලිම් පූජක පක්ෂය අතර යම් කලබලයක් ඇති විය. නමුත් අල් කමිල් දිලිසෙන ඇස්වලින්, "කුඩා දර්විශ්, ඔබ කුරුසය මත පා තැබූ බව ඔබ දන්නවාද?" යි ඇසීය.

ඉමාම්වරු සහ මුල්ලාවරු සිනාසුනහ.

කුඩා පියතුමා සිනාසුනේ නැත, නමුත් ඔහු සිනහ මුසු මුහුණින්, සිනහව පහව ගිය පසු මෙසේ පැවසීය, "නැගෙනහිර මහා රජතුමනි, ලෝකය ඔබව දන්නේ බොහෝ දැනුමක් ඇති මිනිසෙක් ලෙස. සැකයකින් තොරව, සෑම ක්‍රිස්තියානි දරුවෙකුම දන්නා දෙයක් ඔබත් දන්නවා ඇති. අපේ ස්වාමිවරුන්ව සොරුන් දෙදෙනෙකු අතර කුරුසියේ ඇණ ගසනු ලැබුවා. එක් අයෙක් පසුතැවිලි වූ අතර අනෙකා නැහැ. මම පා තැබුවේ වම් පැත්තේ ඇති, පසුතැවිලි නොවූ සොරාගේ කුරුසය මත පමණයි."

[ඉතිරි කොටසත් මෙලෙස සංස්කරණය කළ හැකිය. අවශ්‍ය නම් තවත් කොටස් එවන්න, ඒවාත් මම සංස්කරණය කර දෙන්නම්.]හරි, අපි "ඔයා" යොදාගෙන ඉතිරි කොටසත් සංස්කරණය කරමු. මේ විදියට පැහැදිලි බව රැකගනිමින් සහ මුල් අර්ථයට හානියක් නොවන ලෙස භාෂාව භාවිතා කරන්න උත්සාහ කරනවා.

අල් කමිල් ද සිනහ විය. "ඔයා ඉක්මන් බුද්ධියක් ඇති කෙනෙක්, ෆ්‍රැන්කිස්තානයෙන් ආපු කුඩා දර්විශ්. ඔයා එක දෙවි කෙනෙක්ට නමස්කාර කරනවා කියලා කියන, ඒත් දෙවිවරු තුන් දෙනෙක්ට නමස්කාර කරන අයට අයිති වීම කණගාටුවට කරුණක්. ඔයාලගේ උත්තරීතර නායකයා සාමයේ කුමාරයා කියලා කියනවා, ඒත් අපිට විරුද්ධව යුද්ධ කරනවා. ඔයාලා ඔයාලගේ සතුරන්ට ආදරය කරන්න ඕන කියලා කියනවා, ඒත් අපේ රටවලට කඩුවයි හෙල්ලයි අරගෙන එනවා. නමුත් අපිත් ඊසා බෙන් මරියම්ට ගෞරව කරනවා. අපි උන්වහන්සේව දකින්නේ අනාගතවක්තෘවරයෙක් විදියට, මොහොමඩ්ට වඩා පහත් තැනක හිටියත්. ඇයි ඔයා ඇත්ත ඇදහිල්ලට එකතු වෙන්නේ නැත්තේ?"

"මම ඒක කළේ තවමත් බිළිඳෙක්ව සිටියදී," කුඩා පියතුමා සතුටින් කීවේය. "අපි දෙවියන් පියාණන්, දෙවියන් පුත්‍රයා සහ දෙවියන් ශුද්ධාත්මයාණන් කියලා විශ්වාස කරන එක ඇත්ත. ඒත් මේ පුද්ගලයන් තුන්දෙනා එකම දෙවි කෙනෙක්. මේ අභිරහස තේරුම් ගන්න හදන්න එපා, නැගෙනහිර රජතුමනි. මොකද දෙවියන් ඉදිරියේ ප්‍රඥාවන්තම මිනිසා පවා කුඩා දරුවෙක් වගේ. ඔයාට කොහොමද කුඩා දරුවෙකුට තරු වල නීති හෝ මිනිස් සිරුර ගැන උගන්වන්නේ? ඒ දේවල් දරුවට තේරුම් ගන්න පුළුවන් වෙන්නේ ලොකු වුණාම. අපේ ස්වාමියා ඇත්තටම සාමයේ කුමාරයා, නමුත් උන්වහන්සේට ආදරය කරන අයට, උන්වහන්සේ පොළොවේ ඇවිදපු ස්ථාන උන්වහන්සේව විශ්වාස කරන අය විසින් ගෞරවයෙන් සලකනවා දකින්න ඕන. ඒකට ඔවුන් අවශ්‍ය නම් සටනේදී ජීවිත පූජා කරන්නත් සූදානම්. ඒත් මම ඔයා ළඟට එන එකම ඔප්පු කරන්නේ ක්‍රිස්තියානියා යුද්ධයට වඩා සාමයට කැමති බව සහ ඔයාට සාමය ඇති කරන්න කියන්න සූදානම් බව."

ඒ හඬ, රොජර් සිතුවේය, මම දන්නවා ඒ හඬ. නමුත් මම ඒක අහලා තියෙන්නේ කොහෙදිද, කවදාද? මේ මිනිසා යම්කිසි භික්ෂුවක්, නමුත් කුමන නිකායේද? බෙනඩික්ටයින් නොවේ, ඔගස්ටිනියානුවන් නොවේ, සිස්ටර්සියානුවන් ද නොවේ. ඊට අමතරව, කෙනෙකුට භික්ෂූන් වහන්සේලා වන මිතුරන් හෝ හිතවතුන් එතරම් සිටියේ නැත. ඇත්තටම කිසිවෙකු නැති තරම්. ෆ්‍රැන්සිස් සහෝදරයාගේ අනුගාමිකයින් සම්බන්ධයෙන්... සහෝදරයා... ෆ්‍රැන්සිස්... රොජර් ඉදිරියට නැඹුරු වී හොඳින් බැලුවේය. ඒ රැවුල ඉවත් කළොත්—ඒ කෙට්ටු කම්මුල් ටිකක් පුරවා ගත්තොත්—ඒ වෙන්න පුළුවන්ද?

"ක්‍රිස්තියානි හමුදාවට අණ දෙන උත්තරීතර ඉමාම්ට ඔයා මෙහෙ මේ මෙහෙවරක ඉන්නවා කියලා දන්නවද?" සුල්තාන් අහිංසක ලෙස ඇසීය.

"එයා ඒක නිශ්චිතවම දන්නේ නැහැ, නැගෙනහිර රජතුමනි," පියතුමා පිළිතුරු දුන්නේය, "නමුත් දැන් එයාට ඒක අනුමාන කරන්න පුළුවන් කියලා මම හිතනවා. මම එයාට කිව්වා මට යන්න ඕන කියලා, එයා ඔව් හෝ නැහැ කිව්වේ නැහැ. මම උත්සාහ කළොත්, ක්‍රිස්තියානි නාමයට අගෞරවයක් වෙන කිසිම දෙයක් කරන්න එපා කියලා එයා කිව්වා."

සුල්තාන්ගේ ඇස් පටු විය. මෙය අතිශය දක්ෂකමක්ද නැත්නම් අතිශය සරල බවක්ද? කෙසේ වෙතත්: ක්‍රිස්තියානි නායකයා දැන සිටියේය - එය අවම වශයෙන් අඩක් එකඟ වීමට සමාන විය. "ඔයාගේ නායකයා ඔයාව එතරම් ගෞරවයෙන් සලකන්නේ නැති බව පේනවා, කුඩා දර්විශ්," ඔහු සෙමින් කීවේය, "ඔයාට ඔයාගේ අරමුණට අගෞරවයක් ගේන්න පුළුවන් කියලා එයා හිතනවා නම්."

"එයා මාව ගෞරවයෙන් සලකන්න කිසිම හේතුවක් නැහැ," පියතුමා කීවේය. "මම පූජකවරයෙක් නෙවෙයි, උගත් කෙනෙක් නෙවෙයි. නමුත් ඒකෙන් වැඩක් නැහැනේ. මට වැදගත් වෙන්නේ මගේ ස්වාමියාගේ ගෞරවය සහ මහිමය විතරයි. ඒකයි මම ඔයා ළඟට ඇවිත් උන්වහන්සේ ගැන කියන්න. ඔයා උන්වහන්සේව පිළිගත්තොත්, දෙවියන් වහන්සේගේ පුත්‍රයා සහ මගේ වගේම ඔයාගේත් ස්වාමියා විදියට - ඉතිරි හැමදේම ලේසි වෙයි. මොකද ඔයා ක්‍රිස්තියානියෙක් වුණොත්, නැගෙනහිර රජතුමනි, ඔයාගේ මිනිස්සුත් එක්කම, එතකොට ශුද්ධ ස්ථාන ක්‍රිස්තියානි අතේ තියෙයි, කිසිම ක්‍රිස්තියානියෙකුට කඩුව අතින් ඔයා ළඟට එන්න හේතුවක් නැති වෙයි. මගේ ස්වාමියාව පිළිගන්න, එතකොට හැමදේම හරි. උන්වහන්සේම කිව්වා: 'පළමුවෙන් දෙවියන් වහන්සේගේ රාජ්‍යය සොයන්න, එතකොට මේ සියල්ල ඔබට ලැබේවි.'"

අපූරු කෙටි මාර්ගයක්, රොජර් කල්පනා කළේය. මේ ෆ්‍රැන්සිස්, ඇසිසියේ සිට පැමිණි ෆ්‍රැන්සිස් බර්නාඩෝන්, දැන් භික්ෂුවක් බවට පත් වූ ස්පොලෙටෝහි කුඩා බියගුල්ලා, ක්‍රිස්තියානි දිවි පිදූවෙකු වීමට උත්සාහ කළේය. ඔහුට කොහෙන්ද මේ ධෛර්යය සුල්තාන්ගේ කඳවුරට ඇතුළු වීමට, තනිවම, කිසිම ලිඛිත හඳුන්වාදීමකින් තොරව? අධිරාජ්‍යයා විසින්ම අත්සන් කළ ලිපියක් තිබුණත් එය ඉතා භයානකයි. සුල්තාන් හරිම සතුටින් ඉන්නවා වගේ පේනවා, මුස්ලිම් පූජකවරුන් ගැන එහෙම කියන්න බැහැ. භක්තිමත් සහ උගත් පූජකවරු කෝපයෙන් දැවෙමින් සිටියහ.

[ඉතිරියත් මේ විදියටම කරන්න පුළුවන්. ඔයාට කැමති නම් ටික ටික එවන්න, මම ඒවාත් සංස්කරණය කර දෙන්නම්.]අල් කමිල් එය දුටුවේය. "ඔයා වටේ ඉන්නවා අපේ භක්තිමත්ම සහ ඉහළම පූජකවරු කිහිප දෙනෙක්, ඔයා කියන විදියට නම්, කුඩා දර්විශ්. ඔයා විශ්වාස කරන අනාගතවක්තෘවරයා, දෙවියන් වහන්සේගේ පුත්‍රයා කියලා ඔවුන් බොහෝ දේ දන්නවා. ඒ නිසා ඔවුන් ඉදිරියේ කතා කරන දේ ගැන පරිස්සම් වෙන්න."

"අපේ ස්වාමියා ගැන ඕනෑම දෙයක් දැනගත්තා කියලා ඔවුන්ට ඇති වැඩේ මොකක්ද, වැදගත්ම දේ විශ්වාස නොකරනවා නම්?" ෆ්‍රැන්සිස් කීවේය. "ඒ කියන්නේ, උන්වහන්සේ දෙවියන් වහන්සේගේ පුත්‍රයා බව, පියාණන් සමඟ සදාකාලිකව සිටින බව, ශුද්ධාත්මයාණන් විසින් කන්‍යා මරිය තුමිය තුළින් මාංශගත වී අපේ පව් වෙනුවෙන් කුරුසියේ මිය ගිය බව - ඔයාගේ පව්, නැගෙනහිර රජතුමනි, ඔයාගේ උගත් පූජකවරුන්ගේ පව් සහ මගේ පව් - තුන්වෙනි දවසේදී උන්වහන්සේ මළවුන්ගෙන් නැවත නැගිටි බව සහ ස්වර්ගයට නැඟුණු බව, එතැනින් ජීවත්වන්නන් සහ මළවුන් විනිශ්චය කිරීමට පැමිණෙන බව."

"ඇදහිලිවන්තයන්ගේ පාලකය," අළු රැවුලක් ඇති ඉමාම් කෙනෙක් අරාබි භාෂාවෙන් කීවේ, "ඔයා ඇත්තටම මේ අවිශ්වාසවන්ත බල්ලාට තවදුරටත් සවන් දෙනවද? එයාව මරන්න කියලා නියෝග කරලා, ඔයාම පාරාදීසයට එක පියවරක් ළං වෙන්නේ නැද්ද?"

එකඟ වීමේ මුමුණාවක් ඇති විය. රොජර්ට දැනුනේ අවසානය ඉතා ආසන්න බවයි. අල් කමිල් පුළුල් මනසක් ඇති, ඉතා බලවත් මිනිසෙක් වුවත්, ඔහුට පූජක පක්ෂයට සවන් දීමට සිදු විය. රොජර් වැන්ඩ්‍රියා තම ආදරය නැතිවීමට පළිගැනීම මුල්ලාවරුන් පිරිසක් විසින් සිදු කරනු ඇතැයි සිතීම පුදුම සහගතය.

"මගේ පූජකවරු," සුල්තාන් ලින්ගුවා ෆ්‍රැන්කා භාෂාවෙන් කීවේ, "මට ඔයාට සවන් දෙන්න කැමති නැහැ, ඒ වෙනුවට ඔයාව මරන්න කැමතියි."

"ඔව්, උගත් ගුරුවරු මා සමඟ ඉවසීමෙන් සිටීමට උනන්දු නැහැ කියලා මම හිතුවා," ෆ්‍රැන්සිස් මිත්‍රශීලීව කීවේය.

"මම හිතන්නේ නැහැ මම ඔයාව මරන්න කියලා නියෝග කරයි කියලා - අවම වශයෙන් දැනට," අල් කමිල් ඔහුව තියුණු ලෙස බලමින් කීවේය. "ඔයා නොමඟ ගිහින් ඉන්නවා, නමුත් අල්ලාහ්ටත් ඔයාට තරහා වෙන්න අමාරු කෙනෙක් වගේ ඔයා පේනවා. අපිත් එක්ක ඉඳලා බලන්න අපේ රාජ සභාවේ ජීවිතේ කොහොමද කියලා."

"මම ඒක ලොකු සතුටකින් කරන්නම්, නැගෙනහිර රජතුමනි," ෆ්‍රැන්සිස් පැකිලීමකින් තොරව පිළිතුරු දුන්නේය, "ඔයා සහ ඔයාගේ මිනිස්සු ක්‍රිස්තුස් වහන්සේව ඔයාලගේ ස්වාමියා ලෙස පිළිගන්නවා නම්."

"ඔයා ඕනෑවට වඩා ඉල්ලනවා කියලා මම බයයි," අල් කමිල් ඔහුට ඉවසිලිවන්තව කීවේය. "ඒ වගේම, විශ්වාස කරන්න, අපේ ශ්‍රේෂ්ඨ අනාගතවක්තෘ මොහොමඩ් සහ ඔහුගේ ශුද්ධ වූ පොත වන කුරානය ගැන කියන්න බොහෝ දේ තියෙනවා."

"එහෙනම්, අපි පරීක්ෂණයක් කරමු?" ෆ්‍රැන්සිස් යෝජනා කළේය. "ඔයාගේ කූඩාරම ඉදිරිපිට ලොකු ගින්නක් දල්වන්න, ඔයාගේ මේ උගත් පූජකවරු සහ මම ඒකට ඇතුළු වෙමු. එතකොට දෙවියන් වහන්සේ පෙන්වයි ඇත්ත ඇදහිල්ල කුමක්ද කියලා."

රොජර් හුස්ම ගත්තේය. එය බ්ලෆ් එකක් නම්, එය ඉතා භයානක එකක්. මුස්ලිම් පූජකවරුන් අතර උන්මත්තකයින් ඕනෑ තරම් සිටි අතර, අවම වශයෙන් ඔවුන්ගෙන් සමහරෙක් අභියෝගය පිළිගැනීමට ඉඩ තිබුණි.

සුල්තාන් තම ඉමාම්වරුන් සහ මුල්ලාවරුන් දෙස බැලුවේය. කුඩා දර්විශ්ගේ වචන තේරුම් නොගත්තාක් මෙන් ඔවුන් තරමක් නොපැහැදිලි ලෙස පෙනුනි. පිටුපස සිටි එක් අයෙක් ඉතා ගෞරවාන්විතව කූඩාරමේ පිටවීම දෙසට ගමන් කිරීමට පටන් ගත්තේය.

"මම හිතන්නේ නැහැ මගේ පූජකවරු ඔයාගේ මේ පරීක්ෂණයට එකඟ වෙයි කියලා, කුඩා දර්විශ්," අල් කමිල් සිනාසෙමින් කීවේය.

ඔහු එයින් ගැලවුණා, රොජර් සිතුවේ අඩක් සහනයෙන්, අඩක් කෝපයෙන්.

"එහෙනම් මම තනියම ගින්නට ඇතුළු වෙනවා," ෆ්‍රැන්සිස් නිහඬව කීවේය, "මම ගින්නෙන් එළියට ආවොත් ඔයා සහ ඔයාගේ මිනිස්සු ක්‍රිස්තුස්වහන්සේට නමස්කාර කරනවා කියලා පොරොන්දු වෙනවා නම්." කුඩා විරාමයකින් පසු ඔහු තවදුරටත් කීවේ, "මම දැවී මැරුණොත්, ඒකට හේතුව මගේ පව් විතරයි. නමුත් දෙවියන් වහන්සේ මාව ආරක්ෂා කළොත්, ඒක උන්වහන්සේගේ ශුද්ධ කැමැත්ත පිළිබඳ පැහැදිලි ලකුණක්, එතකොට ඔයාලා හැමෝම ක්‍රිස්තුස්වහන්සේව පිළිගන්න ඕන."

දැන් ඔහු තමාවම මරාගත්තා, රොජර් සිතුවේය. මෙය සුල්තාන්ට මග හැරිය නොහැකි දර්ශනයක්. මේ මිනිසා පිස්සු. ඔහු උන්මත්තකයෙක්. ඔහු අපූරුයි. සියලු දේවදූතයන් සහ යක්ෂයන් විසින්, ඔහු හමුදාවේ සිටින එකම කුරුස යුද්ධකරුවා. ඔහු විනාශ වීම කොච්චර කණගාටුදායකද? සුල්තාන් එකඟ නොවුණත්, ඒ පූජකවරු ඔහුගේ වචනය පිළිගනියි.

නමුත් ඒ මොහොතේම අළු රැවුලක් ඇති මුල්ලා කෝපයෙන් මෙසේ පැවසීය: "මේ මිනිසා බොහෝ විට මායාකාරයෙක්. ඇත්ත ඉගැන්වීමෙන් ඇදහිලිවන්තයන්ව ඈත් කරන්න ඔහු අෆ්රීට් සහ ජින්නි හෝ ෂයිතාන්ට පමණක් తెలిసిన උපක්‍රම භාවිතා කරයි. ඔහුට සවන් දෙන්න එපා."

"ඔයාට මැජික් කරන්න පුළුවන්ද, කුඩා දර්විශ්?" සුල්තාන් කුතුහලයෙන් ඇසීය.

ෆ්‍රැන්සිස් හිස වැනුවේය. "දෙවියන් වහන්සේ වෙනුවෙන් ආත්මයන් දිනා ගැනීමට උත්සාහ කරන විට මිනිසෙකුට සාතන්ගෙන් උදව් බලාපොරොත්තු වෙන්න බැහැ."

"මගේ පූජකවරුන්ට ඔයා මායාකාරයෙක් නෙවෙයි කියලා ඒත්තු ගන්වන්න මට කවදාවත් පුළුවන් වෙන එකක් නැහැ," අල් කමිල් ඇඹුල් සිනහවකින් කීවේය. "නමුත් මම ඔයාගේ ධෛර්යය ගැන සතුටු වෙනවා. සාධාරණ ඕනෑම දෙයක් ඉල්ලන්න, මම ඒක දෙන්නම්."

"සුල්තාන් ස්වාමීනි," ෆ්‍රැන්සිස් මෘදු ලෙස කීවේය, "ක්‍රිස්තුස් වහන්සේගේ දෑත් ඔබට විවෘතයි."

"සාධාරණ දේ ගැන අපිට වෙනස් අදහස් තියෙනවා වගේ," අල් කමිල් කීවේය. "කියන්න, ඔයා යම් නිකායකට අයිතිද?"

"ඔව්, සුල්තාන් ස්වාමීනි."

"ඔවුනුත් ඔයා වගේ විශ්වාස කරනවද?"

"ඔව්, සුල්තාන් ස්වාමීනි."

"මම ඔයාට ජෙරුසලමට යන්න අවසර දෙනවා," සුල්තාන් කීවේය, "ඒ වගේම ඔයාගේ හදවතට ආදරණීය අනෙක් ස්ථානවලටත්. ඔයාගේ සහෝදරයන් කිහිප දෙනෙකුට ඇවිත් එහි රැඳී සිටින්න සහ ඒවා බලාගන්න මම අවසර දෙනවා. නැහැ, කතා කරන්න එපා! ඔයා මට ස්තූති කරන්න හදනවා නම්, ඒකට හේතුවක් නැහැ, මොකද ඔයා මට ප්‍රසන්න පැයක් ලබා දුන්නා, මගේ මේ අවසරය ඒකට මගේ ස්තූතිය. ඔයා තවත් ඉල්ලන්න යනවා නම්, මම සවන් දෙන්නේ නැහැ. අපේ කඳවුරේ ඔයාට කැමති තාක් කල් ඉන්න, නමුත් ඔයා කැමති නම්, ඔයාගේ ශුද්ධ ස්ථාන නැරඹීමට යන්න. සාමයෙන් යන්න, කුඩා දර්විශ්." සුල්තාන් අත්පුඩි ගැසුවේය, ආරක්ෂකයින්ගේ ප්‍රධානියා වන මුස්තාපා පෙනී සිටියේය, දැවැන්ත ශරීරයක් ඇති, අලංකාර ලෙස සැරසී, දත් දක්වාම සන්නද්ධව.

"මුස්තාපා," අල් කමිල් කීවේය, "මේ කුඩා මිනිසා මගේ අමුත්තා, ඔහුට ඉන්න කැමති තාක් කල්. ඔහුට කිසිම හානියක් නොවන විදියට ඔහුව හොඳින් බලාගන්න. ඔහු යන්න කැමති නම්, ඔහුව ආරක්ෂිතව යවන්න, ඔහු යන්න කැමති ඕනෑම තැනකට, ඒ වගේම මගේ අනුග්‍රහය භුක්ති විඳින කෙනෙකුට ගැළපෙන විදියට ඔහුගේ ගමන සූදානම් කරන්න."

"අහන එක තමයි යුතුකම, ඇදහිලිවන්තයන්ගේ පාලකය."

ෆ්‍රැන්සිස් සහ මුස්තාපා පිටව ගිය පසු, සුල්තාන් තම පූජකවරුන් වෙත හැරුණේය.

"ඔයාලා මෙහෙට ආවේ තර්ක සහ අවඥාවෙන් සන්නද්ධ වෙලා," ඔහු කීවේය, "ඒත් ඔයාලට ධෛර්යයෙන් කුඩා ෆ්‍රැන්කිස් දර්විශ්ව අභිබවා යන්න බැරි වුණා. ඔහු ඊසා බෙන් මරියම් වෙනුවෙන් මැරෙන්න සූදානම්ව සිටියා. මොහොමඩ් වෙනුවෙන් මැරෙන්න ඔයාලා එතරම් සූදානම්ව සිටියේ නැහැ. කාබාහි කළු ගල මත, අද අපේ අනාගතවක්තෘවරයාට හොඳ සේවයක් සිදු වුණේ නැහැ. ඔයාලට යන්න පුළුවන්."

ඔවුන් නිහඬව පිටව ගියහ.

අල් කමිල් සිනාසෙන්නට පටන් ගත්තේය. "දැන් ඉස්සරහට එන්න, ෆ්‍රැන්කිස්තානයේ අධිපතිය. ඇයි, ඔයා මගේ可憐 පූජකවරුන් වගේ කලබල වෙලා වගේ! ඇයි ඒ? ඔයා බය වෙලා කියලා මට හිතන්න බැහැ කුඩා දර්විශ් ඔයාව ක්‍රිස්තියානියෙක් කරයි කියලා... ඔයා දැනටමත් ක්‍රිස්තියානියෙක්නේ. හරි, මම ඔයාගේ හිතට තවදුරටත් ඇඟිලි ගහන්නේ නැහැ. නමුත් දැන් ඔයාට පේනවා ඇති ඔයාගේ අධිරාජ්‍යයා පමණක් නෙවෙයි කොන්දේසි ඉදිරිපත් කරන්නේ. කොහොම වුණත්, ඉටු කරන්න අමාරු උනත්, ඔහුගේ කොන්දේසි ඒ කුඩා දර්විශ්ගේ කොන්දේසිවලට වඩා පහසුයි. බලමු ඒ දෙකම එක වගේ අවංකද කියලා. මේ වෙනකම් බටහිර ලෝකය එක්ක අපේ සම්බන්ධය ඇති වෙලා තියෙන්නේ කඩුවෙන් සහ හෙල්ලෙන් විතරයි. දැනට සටන් විරාමයක් තිබුණත්, ඒක ඉක්මනින්ම නැවත ආරම්භ වෙන්න පුළුවන්. ඒත් මේ අතරතුර අපි සතුටු වෙනවා සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් ආකාර දෙකකින් නව සම්බන්ධතා ඇති කරගන්න: ඔයා හරහා, ෆ්‍රැන්කිස්තානයේ අධිපතිය, අපිට ඔයාගේ ස්වාමියාගේ මනස, බටහිර ලෝකයේ මනස හඳුනාගන්න අවස්ථාව ලැබුණා; ඒ කුඩා දර්විශ් හරහා, අපි හමු වුණා බටහිර ලෝකයේ හදවතට. මේ දෙකෙන් කුමක් ජය ගනීද කියලා දන්නේ අල්ලාහ් විතරයි.

30 වන පරිච්ඡේදය
ක්‍රි.ව. 1220

ඒකර්හි පිහිටි කුඩා ආරාමයක උයනේ, ෆ්‍රයර්වරුන් කුඩා කණ්ඩායමක් එක්රැස් වී සිටියහ.

“දිගු කලක් දුක් විඳ, අඩුපාඩුකම් මැද සිටි සිරකරුවන් පිරිසක් වගේ අපි පෙනෙනවා,” ෆාදර් එලියස් පැවසීය.

“පිහාටු හැලෙන ගේකුරුල්ලන් රෑනක් වගේ,” ෆ්‍රැන්සිස් යෝජනා කළේය. ඔහුගේ සිනහව වටා සිටි බොහෝ දෙනාගේ මුහුණු ආලෝකවත් කළේය. විදේශීය, භයානක දේශගුණයේ විපත්තිවලින් කිසිදු ෆ්‍රයර්වරයෙකුට ගැලවීමට නොහැකි විය. ෆ්‍රැන්සිස් එහි මුල් ප්‍රහාරවලට මුහුණ දුන්නද, දැන් ඔහුගේ දෑස් රතු පැහැයට හැරී, ඉදිමී, ස්පර්ශ කිරීමටත් වේදනාකාරී වී තිබුණි. ඔහුගේ උදරයේ හදිසි තියුණු වේදනාවන් ද ඇති විය. අනෙක් අය කනස්සල්ලෙන් ඔහු දෙස බලා සිටින විට, “බූරුවා කැරලි ගැසීමට කැමතියි,” ඔහු පැවසීය. “ඒත් අන්තිමේදී ඔහුට කියන දේ ඔහු කරනවා.”

“ඔබ ඒ සුල්තාන් සමඟ තව ටිකක් කල් රැඳී සිටිය යුතුව තිබුණාද කියලා මට හිතෙනවා,” ෆාදර් එලියස් කීවේය. “ඔබ අපට කියපු සියල්ල අනුව ඔහු අසාමාන්‍ය මිනිසෙක් වෙන්න ඕනේ.”

“මගේ හමුවීමෙන් පසු මම දවස් කිහිපයක් එහි රැඳී සිටියා,” ෆ්‍රැන්සිස් පිළිතුරු දුන්නේය, “ඒ වගේම මම ඔහුගේ බොහෝ දෙනෙක් එක්ක කතා කළා. ඒත් කිසිම ප්‍රතිචාරයක් ලැබුණේ නෑ. සුල්තාන් ගැන කිව්වොත්, ඔහුගේ ඉගෙනීම නිසා ඔහුටත් සිදු වුණේ බොහෝ මිනිසුන්ට සිදුවන දේම කියලා මම හිතනවා. ෆාදර් ගයිල්ස් කිව්ව දේ මතකද? ‘වඩා පොහොසත් කවුද - කුඩා වත්තක් තියාගෙන එය වගා කරන කෙනාද, නැත්නම් මුළු ලෝකයම ලැබිලත් ඒකෙන් කිසිම දෙයක් නොකරන කෙනාද?’ ඒ වගේම මොන්ටේ රිපිඩෝවල මිදි වත්තේ ස්වාමියා තමන්ගේ කම්කරුවන්ට කිව්ව දේ: ‘වැඩ කරන්න, වැඩ කරන්න, කතා කරන්න එපා.’ ඉගෙන ගත්ත කෙනෙක් දන්න දේවල් ගැන කතා කරන්න කැමතියි. ඔහු බොහෝ දේ දන්න නිසා බොහෝ දේ කතා කරනවා. නමුත් දෙවියන් වහන්සේට අවශ්‍ය ඔහු සවන් දෙනවා දකින්නයි. ඉගෙන ගත්ත කෙනෙක් තමන්ගේ මනස ගබඩා කාමරයක් කරගන්නවා. එතන හැමදේම පුරවලා තියෙන නිසා දෙවියන් වහන්සේට ඇතුළු වෙන්න ඉඩක් නෑ. ශාන්ත පාවුළු තුමා පවා ඇතන්ස්හිදී එවැනි අය එක්ක නිෂ්ඵල ලෙස සටන් කළා.

“ඒක නම් රඳා පවතින දෙයක්,” ෆාදර් එලියස් සෙමින් කීවේය. “ඒක රඳා පවතින්නේ හොඳම තර්කය කාගේද කියන එක මත.”

“තර්කයකින් ප්‍රේමය වර්ධනය කරන්න පුළුවන්ද?” ෆ්‍රැන්සිස් ඇසුවේය. “ඒ විතරක් නෙවෙයි, ඉගෙන ගත්ත කෙනා තර්ක කරන්නම කැමතියි. ඒක එයාට ක්‍රීඩාවක් වෙනවා. අන්තිමේදී දෙවියන් වහන්සේට ප්‍රේම කරනවා වෙනුවට එයා තමන්ගේ තර්කවලට ප්‍රේම කරන්න පටන් ගන්නවා.”

පීටර් කැටනියෝ හිස වැනුවේය. “මාව ඔබ හා එක්වීමෙන් වැළකුණේ මගේ ඉගෙනීම නිසයි.”

“ඒත් ඔබ ඔබවම ජය ගත්තා. ස්වර්ග රාජ්‍යයට ඇතුළු වෙන්න නම් අපි කුඩා දරුවන් වගේ වෙන්න ඕන කියලා අපේ ස්වාමීන් වහන්සේ අපෙන් ඉල්ලා සිටියේ ඇයි කියලා ඔබ හිතන්නේ? පොහොසතාට ස්වර්ග රාජ්‍යයට ඇතුළු වීම අමාරුයි. දැනුමත් ධනයක්.”

“නමුත් සුල්තාන් ඔබට අවසාන පණිවිඩයක් දුන්නා.” එලියස්ට තමාගේ අදහස වෙත නැවත පැමිණීමේ පුරුද්දක් තිබුණි.

“ඔව්, මම ඔහුගේ කඳවුරෙන් පිටත් වෙන්න දවසකට කලින් ඔහු මාව හම්බවෙන්න ආවා. දෙවියන් වහන්සේට වඩාත්ම ප්‍රිය කරන ඇදහිල්ල කුමක්ද කියලා දෙවියන් වහන්සේ ඔහුට හෙළි කරන්න කියලා මගෙන් යාච්ඤා කරන්න කිව්වා. ඔහුගේ සේවකයෙකුට ඇහෙයි කියලා බයට ඔහු ඒක රහසින් කිව්වේ.”

“කවුද දන්නේ?” එලියස් කීවේය. “සමහර විට ඔබ එහි රැඳී සිටියා නම්, අන්තිමේදී ඔබ ජයග්‍රහණය කරනවා.”

“එතැන් සිට බොහෝ දේ සිදුවී ඇත, ෆාදර් එලියස්.”

“සටනේදී ලැබූ මහා ජයග්‍රහණය ගැනද ඔබ කියන්නේ?”

ෆ්‍රැන්සිස් පිළිතුරු දුන්නේ නැත. පසුගිය මාස කිහිපය තුළ ඔහුට ලැබුණු අත්දැකීම් නිසා ඒවා ගැන ඔහුට වැඩිය කතා කළ නොහැකි විය, තම ෆාදර්වරුන් හා පවා. ඔහු මුලින්ම ක්‍රිස්තියානි කඳවුරට ගිය අතර, කාදිනල් පෙලගියස් ඔහු හමුවීමට කැඳවීය.

ඒ හමුවීම මිනිත්තු කිහිපයක් පමණක් පැවති අතර, එහිදී කාදිනල්වරයා ෆ්‍රැන්සිස්ගෙන් සුල්තාන්ගේ කඳවුරේ දුටු දේ, බලකොටු, හමුදා බෙදාහැරීම සහ ගණන, සහ ඉදිරි කාලයේදී සුල්තාන් ශක්තිමත් කිරීම් අපේක්ෂා කරන්නේද යන්න පිළිබඳව තියුණු, නිශ්චිත ප්‍රශ්න ඇසුවේය. ෆ්‍රැන්සිස්ට ඒවාට ප්‍රයෝජනවත් පිළිතුරු දිය නොහැකි විය. අනෙක් අතට, සුල්තාන්ගේ දේවධර්මීය අදහස් ගැන කාදිනල්වරයාගේ උනන්දුව ඉතා අඩු විය. අවසානයේදී, හැකි නම් ශුද්ධ ස්ථාන වැඳපුදා ගැනීමට කාදිනල්වරයා ඔහුට අවසර දුන් අතර, ෆ්‍රැන්සිස් වහාම ගමන ආරම්භ කළේය.

මේ අනුව ආරම්භ වූයේ සෑම ගලක්ම ශුද්ධ වූ, සෑම තණකොළ පොකුරක්ම වටිනා රටක් හරහා ගමනයි. නමුත් වෙළෙන්දෝ ස්වාමින් වහන්සේ කුරුසිය රැගෙන ගිය වීදියේ කේවල් කළහ. මුස්ලිම් සොල්දාදුවන් ඔලිව් කන්දේ සහ ගෙත්සෙමන උයනේ පුහුණුවීම් කළහ. සියවස් දොළහකට පෙර මෙන්ම අදත් ස්වාමින් වහන්සේට කරන අවමානයන් ගැන සිතීම ඉතා වේදනාකාරී විය. එහි සිටීම, එහි ගොස් තිබීම, උන්වහන්සේ සමඟ නව ආකාරයක එක්වීමක් ඇති කළේය. බලන්න, මෙන්න මම ඉපදුණේ. බලන්න, මම පේතෘස්, ජාකොබ් සහ ජොහාන් එක්ක යාච්ඤා කරන්න ගිය තැන. මගේ පියා ඔවුන් ඉදිරියේ මාව පිළිගත්තා. මෙතැනදී මම ලාසරුස්ව මිනීවළෙන් නැඟිටෙව්වා. මෙතැනදී ඔවුන් මාව භූමදාන කළා. මෙයයි මම සදහටම මරණය පරාජය කළ ස්ථානය. එය මහත් ගෞරවයක්. මේ විදිහට ඇත්තටම වැදගත් එකම ජීවිතයට ගෙන යන එක ඉතාමත්ම ආශ්චර්යයක්.

ෆ්‍රැන්සිස් පවිත්‍රවීමේ මංගල්‍යයට ঠিক කලින් ක්‍රිස්තියානි කඳවුරට ආපසු පැමිණියේය. එදිනම කාදිනල්වරයා දමියෙට්ටාවට ප්‍රහාරයක් දියත් කිරීමට නියෝග කළේය. එම ප්‍රහාරය සාර්ථක විය. සංහාරය බිහිසුණු විය. නමුත් පසුව සිදු වූ දේ ඊටත් වඩා නරක විය. කුරුස යුද්ධකරුවන් විසින් අල්ලා ගත් නගරය තුළ නොකළ අපරාධයක්, බිහිසුණුකමක්, මාරාන්තික පාපයක් නොතිබුණි. ඔහු ඒ දවස සහ ඉන්පසු ඇති වූ දින, අප්‍රසන්න, පිස්සු, බිහිසුණු බියකරු සිහිනයක් ලෙස මතක තබා ගත්තේය. ඔහු මළ සිරුරුවලින් පිරුණු ආගන්තුක වීදිවල සැරිසැරුවේ, තුවාලකරුවන්ට වතුර දෙමින්, මිය යන අය වෙත පූජකවරුන් රැගෙන යමින්, බේබදු සොල්දාදුවන් කණ්ඩායමකින් ගැහැණු ළමයෙකු බේරා ගනිමින්, තමාට වතුර දිය හැකි එක් අයෙකුට පිපාසයෙන් මිය යන සිය ගණනක් සිටින බව දැනගෙන, පූජකයෙකු ගෙන යා හැකි සෑම කෙනෙකුටම දහසක් දෙනා පාපොච්චාරණයකින් තොරව මිය යන බවත්, තමා බේරාගත් ගැහැණු ළමයා පවා පැය කිහිපයකට පසු වෙනත් ප්‍රහාරකයන් අතට පත්වීමට බොහෝ දුරට ඉඩ ඇති බවත් දැනගෙනය. මෙය ජයග්‍රහණය නම් - පරාජයට ආශීර්වාද කරන්න! ඔහු කොල්ලයක් සඳහා සටන් කරන සොල්දාදුවන් අතරට පැන්නේය; සොල්දාදුවන් හෙල්ලවලින් ඇන මරා දැමීමට ආසන්නව සිටි අන්ධ මහල්ලෙකු තම ශරීරයෙන් වසා ගත්තේය....

දමියෙට්ටාව යටත් කරගත් දිනට පසු තුන්වන දින ඔහු හමුදාවෙන් ඉවත් වී ඒකර් වෙත ආපසු ගියේය. නමුත් ඔහු ශුද්ධ ස්ථාන ගැන හෝ යටත් කරගත් නගරයේ දුටු දේ ගැන කතා කළේ නැත. ඔහු කතා කළේ දෙවියන් වහන්සේට පමණි, කිතුනුවන් දෙවියන් වහන්සේගේ නාමයෙන් කළ දේට සමාව ඉල්ලා යාච්ඤා කළේය.

මුල් පස්වරුවේ කිසියම් ගිහි ෆාදර්වරයෙක් පැමිණියේය. ෆ්‍රැන්සිස් දුටු විට ඔහු දණින් වැටී හඬා වැටුණේය. “ඔබ ජීවතුන් අතර!” ඔහු කෑගැසුවේය. “අනේ දෙවියනේ, දෙවියනේ, ඔබ ජීවතුන් අතර!”

“ෆාදර් ස්ටීවන්,” ෆ්‍රැන්සිස් පුදුමයෙන් කෑ ගැසුවේය. “ඔබ මෙහි කරන්නේ කුමක්ද? ඔබව එව්වේ කවුද?”

“කිසිවෙක් නැත, ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස්,” ෆ්‍රයර්වරයා නැගිට සිටගෙන තමාව පාලනය කර ගැනීමට උත්සාහ කරමින් පැවසීය. ඔහු තිස් ගණන්වල මුල් භාගයේ සිටි ශක්තිමත් ගොඩනැඟිල්ලක් ඇති මිනිසෙකි. “මම මගේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිපතිවරුන්ගේ අවසරයකින් හෝ දැනුමකින් තොරව පැමිණ ඇත්තෙමි.”

ෆ්‍රැන්සිස් ඔහු දෙස බැලීය. “මම ඔබව දන්නවා හෘදසාක්ෂියට එකඟව කටයුතු කරන කෙනෙක් හැටියට,” ඔහු පැවසීය. “මෙතරම් බරපතල හේතුවක් තිබිය යුතුයි.”

“තියෙනවා, ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස්. මොරොක්කෝවට යවන ලද පස්දෙනා ඇදහිල්ල වෙනුවෙන් මිය ගියා.”

ෆ්‍රැන්සිස් නැඟිට සිටියේය. ඔහුගේ මුහුණ හුණු ფურცელი මෙන් සුදු විය. ඔහුගේ රතු පැහැ ගැන්වුණු දෑස් ගිනි අඟුරු මෙන් දැවී ගියේය. “දැන් මට ඇත්තටම ෆාදර්වරු පස්දෙනෙක් ඉන්නවා,” ඔහු ස්ථිර හඬින් පැවසීය. “පස්දෙනෙක් - නමුත් අපි මොරොක්කෝවට යැව්වේ ෆාදර්වරු හය දෙනෙක්....”

“ෆාදර් විටේල් ගමන අතරතුර අසනීප වී ස්පාඤ්ඤයේ රැඳී සිටීමට සිදු විය, ඔහුගේ මහත් දුකට. ෆාදර් බර්නාඩෝ ඔහු වෙනුවට නායකයා බවට පත් වුණා.”

“බර්නාඩෝ,” ෆ්‍රැන්සිස් පැවසීය, “ඔතෝ, පියෙත්‍රෝ, අකුර්සෝ, අඩ්ජුටෝ - අප වෙනුවෙන් යාච්ඤා කරන්න!” ඔහු කුරුසියේ ලකුණ කළේය. “මේක ජයග්‍රහණයක්,” ඔහු පැවසීය. “මොකද මේකෙන් හොඳ ඵල ලැබෙයි.”

“ඒක දැනටමත් සිදුවෙලා තියෙනවා, ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස්,” ස්ටීවන් සන්සුන්ව පැවසීය. “අපේ ෆාදර්වරුන්ට වධ හිංසා කරලා ඔවුන්ගේ හිස ගසා දමලා බල්ලන්ට දැම්මා. නමුත් මොරොක්කෝවේ සුල්තාන්ගේ රාජ සභාවේ පදිංචිව සිටින පෘතුගාලයේ ඩොම් පේද්‍රෝ, මළ සිරුරු බේරාගෙන රාත්‍රියේදී ෆෙලුක්කාවකින් ක්‍රිස්තියානි වෙරළට යැව්වා. ඒවා කොයිම්බ්‍රා වෙත ගෙන ගොස් කැනන් රෙගුලර් දේවස්ථානයේ තැන්පත් කරන ලදී. ඔවුන්ගෙන් එක් අයෙක්, උතුම් පුද්ගලයෙක්, ඩොම් ෆර්ඩිනන්ඩ් ඩි බුලෝන්ස්, ඒ ගැන හරිම සංවේදී වෙලා අපේ නිකායට ඇතුළත් වීමට අවසර ඉල්ලා සිටියා. ඔහුව සැන් ඇන්ටෝනියෝ ඩොස් ඔලිවාරෙස් දේවස්ථානයේදී අපේ ෆාදර්වරු විසින් පිළිගන්නා ලද අතර ඒ නිසා ඇන්තනි යන නම භාවිතා කළා.”

ෆ්‍රැන්සිස් අවධානයෙන් තොරව හිස වැනුවේය. කිසියම් හේතුවක් නිසා ඔහු සිතුවේ ඩොම් ෆර්ඩිනන්ඩ් ඩි බුලෝන්ස් හෝ කොයිම්බ්‍රා හි කැනන් රෙගුලර් දේවස්ථානය ගැන හෝ ඔහුගේ දිවි පිදූ ෆාදර්වරුන් පස්දෙනාගේ දේහයන් ගැන නොව, ඉතාලියේ තිබෙන තවත් දේවස්ථානයක්, ආසන දෙව්මැදුරක් ගැනය. එය පදුවා ආසන දෙව්මැදුර බව ඔහු සාමාන්‍යයෙන් සහ සුළු පුදුමයකින් සටහන් කර ගත් අතර, වහාම ඔහු තම මනසේ අමුතු අදහස ගැන නළල රැලි කරගනිමින්, සිහියට පැමිණියේය. තම අහිමි වූ සගයන් පිළිබඳ සියලු සිතුවිලි පලවා හැර, අත ළඟ තිබූ කාරණය කෙරෙහි, එනම් ෆාදර් ස්ටීවන්ගේ අනවසර ගමන කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමෙන් ඔහු වහාම ඒ සඳහා දඬුවම් කළේය.

“ඔයා මට බරපතල සහ තේජාන්විත ප්‍රවෘත්තියක් දුන්නා, ෆාදර් ස්ටීවන්,” ඔහු පැවසීය, “නමුත් මේක ඔයාගේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිපති තුමාගේ දැනුමෙන් සහ අණ පරිදි කරන්න බැරි වුණේ ඇයි?”

“එයාලා මට යන්න දෙන්නේ නෑ.” ෆාදර් ස්ටීවන්ගේ තොල් වෙව්ලන්නට විය. ෆ්‍රැන්සිස්ගේ මුල්ම අදහස වූයේ ෆ්‍රයර් තුමාට ශ්‍රේෂ්ඨාධිපතිවරු විසින් යම් ආකාරයකින් අසාධාරණයක් කර ඇති බවත්, ඒ නිසා පැමිණිලි කිරීමට තමා වෙත දිව ආ බවත්ය. ඒ වගේ දේවල් කලිනුත් වෙලා තියෙනවා. නමුත් පෝර්ෂියුන්කුලා සිට ඒකර් දක්වා මුළු ගමනම සරල මිනිසෙකුට සතයක්වත් නොමැතිව කිරීම පහසු නැත. කෙසේ හෝ ෆාදර් ස්ටීවන්ගේ චරිතය ඒ අදහසට නොගැලපේ.

“එයාලා එහෙම දෙයක් කරන්නේ ඇයි, ෆාදර් ස්ටීවන්?”

“එයාලා අනිත් ෆාදර්වරුන්ටත් එහෙම කරලා තියෙනවා,” ස්ටීවන් පැවසීය. “එයාලාට ඕන නෑ සිද්ධ වෙන දේවල් ඔයා දැන ගන්න.”

ෆ්‍රැන්සිස්ගේ මුහුණ බර විය. “බලයේ ඉන්න අය ගැන එහෙම කතා කරන එක හරි නෑ, ෆාදර්.”

“මම දන්නවා ඒක හරි නෑ කියලා, ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස්, නමුත් මගේ කතාව අහලා ඉවර වුණාම, මම පසුතැවිලි වෙන්න ඕනද නැද්ද කියලා ඔයා තීරණය කරයි. ඔයාගේ තීරණය මොකක් වුණත් මම ඒකට කැමැත්තෙන් ඉන්නවා. මම නිකායට ආදරෙයි, ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස්, මම ආවේ නිකාය වෙනුවෙන් - ඒ වගේම ඔයා වෙනුවෙන්, මම නිකායට ආදරේ කරන්න කලින් ඔයාට ආදරේ කළා. මොරොක්කෝවේ ෆාදර්වරු ගැන මට ආරංචි ලැබුණේ මම පිටත් වුණ දවසේ - නැත්නම් පැනලා ආපු දවසේ. ඔයා භාර දීලා ගිය ෆාදර්වරු ඔයාට ද්‍රෝහි වෙලා. එයාලා ව්‍යවස්ථාව වෙනස් කරලා....”

“බෑ,” ෆ්‍රැන්සිස් හැඟීම් විරහිතව පැවසීය.

“මම දන්නවා ඒක විශ්වාස කරන්න අමාරුයි කියලා - ඒකයි මම අලුත් ව්‍යවස්ථාවේ පිටපත් ඔයාට පෙන්වන්න ගෙනාවේ. මෙන්න එකක්. ඒක විතරක් නෙවෙයි. නිකාය කැළඹිලි සහිතයි. හැමෝම විවිධ දිශාවලට යනවා. කණ්ඩායම් එකිනෙකා සමඟ රණ්ඩු වෙනවා. අපි දැන් මොනවා කරන්නද කියලා දන්නේ නෑ. සමහරු කියනවා අපි පාසල් පවත්වාගෙන යන්න ඕන කියලා, ලොකු ගෙවල්වල ජීවත් වෙන්න ඕන කියලා. ඒ අදහස්වලට විරුද්ධ වෙන අයට දැඩි දඬුවම් දෙනවා. සමහරුන්ව නිකායෙන් පවා නෙරපලා දානවා....”

“ස්තූතියි, ෆාදර් ස්ටීවන්,” ෆ්‍රැන්සිස් අළු පැහැති හඬින් පැවසීය. “ඔයාට ගිහින් අනිත් ෆාදර්වරු එක්ක එකතු වෙන්න පුළුවන්. ඔයා මට කිව්ව හැමදේම එයාලට කියන්න. මට දැන් තනියම ඉන්න ඕන.”

පැය තුනක හුදකලාවකින් පසු ෆ්‍රැන්සිස් තමාව පාලනය කර ගත්තේය. භෝජනාගාරයේ සීනුව නාද වූ විට ඔහු සෑම විටම මෙන් ෆාදර් පීටර් කැටනියෝ අසලින් තම ආසනය ගත්තේය. ඔහු අලුත් ව්‍යවස්ථාවේ පිටපතක් කියවමින් සිටියේය. එහි නිරාහාරව සිටීම සහ වැළකී සිටීම පිළිබඳ නව නීති ඇතුළත් විය. ෆාදර්වරයෙක් සෑම ෆ්‍රයර්වරයෙකු ඉදිරිපිටම මස් සහ එළවළුවලින් පිරුණු උණුසුම් කෑමක් තැබීය.

“අද සඳුදා,” ෆ්‍රැන්සිස් පැවසීය. “අපි මොනවා කරමුද, ස්වාමි පීටර්?” ඔහු පීටර් කැටනියෝ හැඳින්වීමට කැමති වූයේ එලෙසිනි. පැවිදි කැනනයාද මෙම සතුටුදායක ආචාරශීලීත්වයට ප්‍රතිචාර දැක්වීය. ඔහු දැන් ඇසේ කොනකින් ෆ්‍රැන්සිස් දෙස බැලීය. අලුත් ව්‍යවස්ථාවට අනුව සඳුදා නිරාහාරව සිටින දිනසිටින දිනයකි. නමුත් ඒ ප්‍රශ්නයේ තේරුමෙන් කොටසක් පමණක් බව ඉතා පැහැදිලිය.

“හ්ම්, හරි,” පීටර් කැටනියෝ උරහිස් හකුලමින් පැවසුවේ, “ඒක තීරණය කරන්න ඕන ඔයා, ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස්. බලය තියෙන්නේ ඔයාට.”

“එහෙනම්,” ෆ්‍රැන්සිස් පැවසුවේ, “අපි ශුභාරංචියට අනුව අප ඉදිරියේ තබා ඇති දේ අනුභව කරමු. කෑවට පස්සේ අපි ඉතාලියට යන්න ඊළඟ නැව ගැන විමසමු.”

හරි, දෙබස් ඇතුළුව මුල් අර්ථයට හානියක් නොවන ලෙස පැහැදිලිව හා නිරවුල්ව පරිවර්තනය කරන්නම්. වචන ඕනෑවට වඩා සරල කිරීමෙන් වැළකී සිටිමි.

31 වන පරිච්ඡේදය

ක්‍රි.ව. 1224

මේ කැරවානය කලබැගෑනියක් ඇති නොකරන රටක් නොවීය. ඉන්දියාවේ හෝ ඈත කැතේහි පවා, මිනිසුන් රාජකීය පෙරහැරක් නැරඹීමට රැස්වනු ඇත. එහිදී පවා, ඔවුන් මේ පෙරහැරේ සමහර අංග දෙස විස්මයෙන් මුව විවර කරගෙන බලා සිටිනු ඇත. නමුත් මේ ඉතාලියයි, Adriatic වෙරළ තීරය දිගේ ඇන්කෝනා සිට දකුණට දිවෙන මාර්ගය. මෙහිදී, මේ දසුන සම්පූර්ණයෙන්ම නුහුරු නුපුරුදු, ඇදහිය නොහැකි යථාර්ථයක් බවට පත්වූ වල් සිහිනයක් වැනි විය.

විශාල බර පැටවූ සමහර සතුන්, සුදු සළු පැළඳ සිටින දුඹුරු පැහැති මිනිසුන් විසින් පිට නැග සිටින තවත් සමහර සතුන්, මුලින්ම දක්නට ලැබුණු සතුන් ප්‍රමාණවත් තරම් අමුතු විය. පෙස්කාරාහි වැසියන් වටකුරු ඇස්වලින් බලා සිටියහ. තියුණු හඬක් ඇසිණි: “කවුරුහරි මෙතරම් කැත අශ්වයන් දැකලා තියෙනවද! උන්ගේ පිටේ තියෙන ලොකු බිබිලි බලන්න - සමහර උන්ට එකක් තියෙනවා, සමහර උන්ට දෙකක් තියෙනවා.” ප්‍රදේශයේ පැරණිතම වැසියා ප්‍රහේලිකාවට විසඳුම දැන සිටියේය: “යක්ෂයෝ පිට නැගලා යනකොට අශ්වයන්ට වෙන්නේ ඔය තමයි. ඔයාටත් යක්ෂයෙක් පිට නැග්ගොත් බිබිලි හැදෙයි.” ඉන්පසු, මිනිසුන් සියලු දිශාවලට වේගයෙන් විසිර ගියේ, ආරක්ෂිත යැයි ඔවුන් සිතූ දුරකින් කැරවානය ගමන් කරන ආකාරය නැරඹීමටයි.

සල්ෆර්, තාර සහ ගෙන්දගම්වල දැඩි සුවඳක් නොතිබුණත්, වල් හා සැකකටයුතු අමුතු සුවඳක් තිබුණි.

යක්ෂයා පිට නැගි අශ්වයන් පසුපසින් පැමිණි සතා නිසැකවම යක්ෂයෙකු විය. සිතාගත හැකි විශාලතම එකකි. කුඩා රතු පැහැති ඇස්, විශාල පියාඹන කන් සහ මිනිසෙකුට වඩා දිග නාසයක් ඇති, දැවැන්ත අළු පැහැති ස්කන්ධයක්. නාසය නිරන්තරයෙන් ඉහළට, පහළට සහ පැත්තට චලනය විය. ඊට පසුපසින් පැමිණි සතුන් අධිකව වැඩුණු බළලුන් වැනි ය; කළු පැල්ලම් සහිත දුඹුරු පැහැති ලොම්. එවැනි සතුන් හය දෙනෙකු සිටි අතර, එක් එක් සතෙකු කළු මිනිසෙකු විසින් මෙහෙයවනු ලැබීය. ඉන්පසු දුර සිට ධජ කණුවක් හෝ නැවක කුඹ ගසක් මෙන් පෙනෙන දෙයක් දර්ශනය විය. නමුත් එය ජීවමාන බවත්, නිවසකට වඩා උස, විකාර ලෙස දිගු බෙල්ලක් ඇති සතෙකු බවත් ඔවුන්ට පෙනී ගියේය.

යක්ෂයන්ගේ කැරවානයක්! ඒ ගැන කිසිම සැකයක් නැත. නිරය ලිහිල් වී ඇති බවත්, මේ සියල්ල සිදුවන්නේ ඒ නිසා බවත් ඔවුහු සිතූහ.

යක්ෂයන් පසුපස එන කරත්ත ගණනාවක තුනී ඇඳුමින් සැරසුණු තරුණ කාන්තාවන් රැගෙන යන ලදී.

පෙස්කාරාහි වැසියන් අර්ථවත් බැල්මක් හුවමාරු කර ගත්හ. යක්ෂයා සිටින තැන, එවැනි කාන්තාවන් කිසිවිටෙක ඈතින් නොසිටින බව ඔවුන් දැන සිටියහ. පෙරහැර අවසානයේ අශ්වයා පිට ගමන් කළ අසරුවා, ලුසිෆර්ට පක්ෂපාතීත්වය දිවුරුම් දුන් බොහෝ දෙනාගෙන් කෙනෙකු බව නිසැක ය. ඔහුගේ සේවකයන් ලෙස පෙනී සිටි දුඹුරු පැහැති යක්ෂයන් හතර දෙනා, ඔහු පලා නොයන ලෙස නිරන්තරයෙන් ඔහු දෙස බලා සිටියහ.

මීට පෙර කිසිදා මෙවැනි දෙයක් සිදුවී නැත, නැවත කිසිදා සිදු නොවනු ඇත. මෙය අවසානය යැයි ඔවුන් සිතූහ. කැලබ්‍රියාවේ ඇබට් ජෝකිම් ඔෆ් ෆ්ලෝරිස් නිවැරදියි: අවසාන දිනය එළඹෙමින් පවතී, සංඥා සහ ආශ්චර්යයන් ආරම්භ වී ඇත, ඊළඟට සිදුවන්නේ හිරු සහ චන්ද්‍රයා අඳුරු වීමයි.

කැරවානය ඕර්ටෝනා, පැග්ලියෙටා සහ වාස්ටෝ පසුකර ගමන් කළේය. අසරුවා සහ ඔහුගේ පිරිස දැන් පුරුදු වී සිටියේ මිනිසුන් තමන් දුටු විට පලා යන ආකාරය සහ සැඟවෙන ආකාරය දැකීමටය. නමුත් ඔවුන් ටර්මෝලි අසලින් රට අභ්‍යන්තරයට හැරෙන විට, ඔවුන්ටම පුදුමයක් ලැබීමට නියමිතව තිබුණි.

හිරු රශ්මියෙන් පිළිස්සුණු මාර්ගය දිගේ දූවිලි වලාකුළක් ඔවුන් දෙසට පැමිණෙමින් තිබූ අතර, මිනිත්තු එකක් හෝ දෙකකට පසු ඔවුන්ට අසරුවන් පිරිසක් දක්නට ලැබුණි.

“ස්වර්ගයේ සාන්තුවරයනි,” අසරුවා කෑගැසුවේය, “මේ මොන මායාවක්ද? අපි නැවත ඊජිප්තුවට ආවාද?”

අසරුවන් සරසන්වරු වූහ. සරසන්වරු... ඉතාලියේ. ආරක්ෂක පියවරක් ගැන සිතීමට පවා පෙර, ඔවුන්ගේ නායකයා, තම කෆියා වටා රන්වන් ටැසල් සහිත කළු රැවුලක් ඇති මිනිසෙක්, අසරුවා ඉදිරිපිට තම අශ්වයා නැවැත්වීය. “මම නුරෙඩින් මහීර්” ඔහු පැවසීය. “ඔයා වැන්ඩ්‍රියාහි එමීර්ද?” සතුන් දැකීම ඔහුට අධික ලෙස හැඟීමක් ඇති කළ බවක් පෙනෙන්නට නොතිබුණි.

“මම වැන්ඩ්‍රියාහි කවුන්ට් රොජර්, ඔව්” අසරුවා ව්‍යාකූලව පිළිතුරු දුන්නේය. “නමුත් කොහොමද...”

“ඉම්බරඩෝර් කෙබීර් - අල්ලාහ් ඔහුට අවුරුදු දහසක් ලබා දේවා - ඔයාගේ පැමිණීම ගැන අසා මාව ඔයාව එයාගේ මාලිගාවට ගෙන යාමට එවා තිබෙනවා. එයා ෆොජාහි ඉන්නවා.”

“ෆොගියාවේ, ඔව්, අපි ගොඩබසිනකොට ඇන්කෝනාවලදී මට එහෙම කිව්වා. නමුත්...”

“මම මගේ මිනිසුන්ගෙන් අඩක් එක්ක ඔයාට කලින් යන්නම්. අනිත් අය ඔයාගේ කැරවානය පිටිපස්සෙන් එයි, ඔයාගේ මිනිස්සුන්ගෙන් කවුරුහරි පැනලා යන්න හැදුවොත් ඒක වළක්වන්න.”

“උන් එහෙම කරන්නේ නැහැ. නමුත් මට පැහැදිලි කරනවා නම්...”

නමුත් නුරෙඩින් මහීර් තම නළල ස්පර්ශ කිරීමෙන් පසු, රොජර්ට නොඇසූ ප්‍රශ්න දුසිමක් ඉතිරි කරමින්, පෙරටුගාමීන් වෙත ගමන් කරමින් සිටියේය. ඉම්බරඩෝර් කෙබීර් - ශ්‍රේෂ්ඨ අධිරාජ්‍යයා. ඒ ෆ්‍රෙඩ්රික් විතරයි වෙන්න පුළුවන්. නමුත් සරසන්වරුන් ඇයි?

ටික වේලාවකට පසු, ඔවුන් සරසන්වරුන් විසින් මෙහෙයවන ලද විශාල චතුරස්‍රාකාර මුර කුළුණක් පසුකර යන විට රොජර්ගේ පුදුමය වැඩි විය. එහි ඉහළ වේදිකාවෙන් දිගු හඬක් නිකුත් වූ අතර, නුරෙඩින් මහීර්ද ඒ හා සමාන හඬකින් පිළිතුරු දුන්නේය. මුරපදයක්, පැහැදිලිවම.

නමුත් සැබෑ කම්පනය ඇති වූයේ, දකුණු පසින්, අවම වශයෙන් පල්ලි දුසිමක මිනාරට් අහසට නැගී ඇති බව රොජර් දුටු විටය. එය ඕනෑවට වඩා වැඩිය. ඔහු තම අශ්වයා පොළඹවා කාන්තාවන්, ජිරාෆ්, දිවියන්, අලියා සහ ඔටුවන් පසුකර පෙරට ගියේය.

“නුරෙඩින් මහීර්, දකුණු පසින් තියෙන මේ ස්ථානය මොකක්ද?”

දුඹුරු නායකයා සිනාසුණේය. “ලුසෙරා, එමීර්. අපි 12,000ක් එහි ජීවත් වෙනවා, සෑම මසකම තවත් අය එනවා.”

“නමුත් ඔයාලා ආවේ කොහෙන්ද?”

“සිසිලියෙන්, එමීර්. මහා ඉම්බරඩෝර් - අල්ලාහ් ඔහුට අවුරුදු දහසක් ලබා දේවා - අපට මෙහි ජීවත් වීමට අවශ්‍යයි, අපි එයාගේ අණ ක්‍රියාත්මක කරනවා.”

රොජර්ගේ හිස කැරකුණා. ඉතාලියේ මධ්‍යයේ, ලුසෙරාහි සරසන් ජනපදයක්. එහි මුල් වැසියන්ට මොකද වුණේ?

ෆොජියා වෙත යන මාර්ගය නගරය පසුකර ගියේය, එය හරහා නොවේ, ඔවුන් කිසි විටෙකත් සැතපුම් දෙකකට වඩා අඩු දුරකින් සිටියේ නැත, නමුත් ඔහුට වටේටම පල්ලිවල මිනාරට් වලින් වට වූ පැරණි බැසිලිකාව දැකගත හැකි විය. පාප් රාජ්‍යයන්ගේ දේශසීමා දින දෙකකින් ළඟා විය හැකිය. මෙය පාප් වහන්සේට කරන ලද විවෘත අභියෝගයකි.

ෆොජියාහි කැරවානය පිළිගැනීම මුලදී පෙස්කාරා සහ අනෙකුත් සියලුම ස්ථානවල මෙන්ම විය. වැසියන් පලා ගොස්, පසුව දුර සිට මනඃකල්පිත දර්ශනය නැරඹූහ.

නමුත් මාලිගා දොරටුවේ සිටි සරසන් මුරකරුවන් දැඩි ලෙස සිනාසුණු අතර, මළුව වංශාධිපතීන් සහ කාන්තාවන්, සියලු තරාතිරම් සහ උපාධිධාරීන් සහ සේවකයින්ගේ චෙක්බෝඩ් එකලස් කිරීමකින් පිරී තිබුණි, සියල්ලෝම කෑගසමින් සිනාසෙමින් හා මේ කාරණය තම වාසිය සඳහා ඉදිරිපත් කරන ලද දැවැන්ත විහිළුවක් ලෙස සලකති.

සතුන් මෙහෙයවූ මිනිසුන් කනස්සල්ලට පත්ව සිටියහ, විශේෂයෙන් දිවියන් රැකබලා ගැනීමට සිදු වූ අය, එසේම මුරකරුවන්ගේ අණදෙන නිලධාරියාද, ඉතා ගෞරවනීය වැඩිහිටි සරසන් ජාතිකයෙක්ද කනස්සල්ලට පත්ව සිටියහ. ඔහුගේ සහ රොජර්ගේ සහනයට, ශබ්දය නිසා කලබලයට පත් වූ අලියා ඊට එකතු වීමට තීරණය කර හොරණෑ හඬක් නිකුත් කළ විට වංශවත් පිරිස ටිකක් පසු බැස ගියේය.

ඉන්පසු ෆ්‍රෙඩ්රික් ප්‍රධාන ද්වාරයෙන් පෙනී සිටි අතර රොජර් හිස නැමුවේය. “නැගෙනහිරින් ආපසු, මහරජාණනි,” ඔහු නිවේදනය කළේය, “ඔබතුමාගේ ගෞරවනීය රසිකයා වන ඊජිප්තුවේ සුල්තාන් අල් කමිල්ගෙන් තෑගි සමඟ.”

“මක්කමේ කාබාව නමින්,” ෆ්‍රෙඩ්රික් පැවසීය, “මෙතන මොනවද තියෙන්නේ? ඔයාව මට මතකයි, නොපැහැදිලි ලෙස වුවත්; ඔටුවන් මම දන්නවා, දිවියන්, සහ මම වරක් එලිෆස් සතාගේ චිත්‍රයක් දැක්කා - නමුත් මේ බෙල්ල තියෙන දේ මොකක්ද?”

“ජිරාෆ්, මහරජාණනි. එය ගැඹුරු අප්‍රිකාවෙන් පැමිණෙන, ඖෂධ පැළෑටි සහ කොළ වලින් ජීවත් වන, හඬක් නැති සතෙකි.”

“මොනතරම් වාහනයක්ද”, ෆ්‍රෙඩ්රික් පැවසීය. “කෙනෙකුට අලුත් ආකාරයේ අශ්වාරෝහක හමුදාවක් නිර්මාණය කළ හැකිය. සුල්තාන් අපට එයාගේ රූමතියන් කිහිප දෙනෙකුත් එවා ඇති බව මම දකිනවා. සතුන් මම මා වෙනුවෙන් තබා ගන්නම්; ගැහැණු ළමයින් මම සැබෑ කුසලතා ඇති මිතුරන්ට තෑගි ලෙස භාවිතා කරන්න පුළුවන්.”

“එහෙනම් මගේ කුසලතා ගැන සලකා බලන්න, මම ඔබෙන් අයදිනවා, මහරජාණනි” ඔහුගේ ළඟ සිටි සුඛෝපභෝගී ලෙස සැරසුණු තරුණ වංශාධිපතියෙක් පැවසීය.

“ඔයා, එක්සෙලිනෝ? මගේ වයින් බඳුනේ හොඳම වයින් ඉවර කිරීමේ ලොකු හැකියාවක් ඇරෙන්න ඒවා මොනවා වෙන්න පුළුවන්ද?”

“ඔයා මට ඒ ගැහැණු ළමයින්ගෙන් එක් කෙනෙක් දුන්නොත්, මම අවම වශයෙන් සති තුනක්වත් වෙන කිසිම දෙයක් ගැන හිතන්නේ නැහැ,” රොමානෝහි එක්සෙලිනෝ පිළිතුරු දුන්නේය, “ඒකෙන් ඔයාගේ හොඳම වයින් ගොඩක් ඉතිරි වෙයි. වීනස්ගේ දණ නමින්, උන් ලස්සන දේවල්.”

“ඔබතුමාගේ සේවය සඳහා දාසි ගැහැණු ළමයි,” රොජර් පැවසීය, “ඔවුන්ගේ රූපලාවන්‍ය සඳහා පමණක් නොව, ඉඳිකටුවක් සමඟ ඔවුන්ගේ දක්ෂතාවය සඳහාද තෝරා ගන්නා ලදී. ඔවුන් සේද එම්බ්‍රොයිඩර් කරනවා සහ රජෙකුගේ කප්පමට සුදුසු කාපට් වියනවා.”

“ඔන්න, එක්සෙලිනෝ”, ෆ්‍රෙඩ්රික් පැවසීය. “ඔයා කාපට් ගැන උනන්දු නැහැ කියලා මම දන්නවා. කැසර්ටා - කැසර්ටා කොහෙද?”

අධිරාජ්‍යයාගේ අශ්ව ගාල භාරකරු ඉදිරියට පැමිණියේය.

“මෙන්න ඔයාට වැඩ”, ෆ්‍රෙඩ්රික් සිනාසෙමින් පැවසීය. “මේ කහ-දුඹුරු රාක්ෂයාට ප්‍රමාණවත් තරම් උස අශ්ව ගාලක් සොයා ගැනීම ගැන ඔයා බලන්න ඕනේ, එලිෆස් සහ ඉතිරිය ගැන නම් කියන්න දෙයක් නැහැ.”

“මට මේ අසරුවා එක්ක ටිකක් කතා කරන්න ඕනේ” කවුන්ට් කැසර්ටා පැවසීය. “දිවියන් මස් කනවා, මම දන්නවා, ඔටුවන් පිදුරු හෝ ඉරිඟු...”

“මුලේ මේ සියල්ල ගැන දන්නවා,” රොජර් දුඹුරු සේවකයෙකු පෙන්වමින් ඔහුට පැවසීය, “තවද එයා අරාබි සහ ලින්ගුවා ෆ්‍රැන්කා මෙන්ම ඉතාලි භාෂාවත් කතා කරනවා.”

“ඩොබියෝ”, ෆ්‍රෙඩ්රික් කෑගැසුවේය.

සුදු හිසකෙස් ඇති සහ ගෞරවනීය ඩොබියෝ කවුන්ට් ඉදිරියට පැමිණියේය. “මහරජාණනි?”

“ඔයාට කීයක් වයසද, ඩොබියෝ?”

“හැත්තෑ හතරයි, මහරජාණනි.”

“එහෙනම් මේ... කාන්තාවන් හොඳින් රැකබලා ගැනීම බලන්න ඕනේ ඔයා.”

එක්සෙලිනෝ සහ අනෙකුත් රාජ සභිකයන් දුසිමක් හයියෙන් සිනාසුණහ. ඩොබියෝ කවුන්ට් මුහුණේ කිසිම හැඟීමක් නොමැතිව හිස නැමුවේය.

“ඔයාට නම්, රොජර්, මට ඔයා එක්ක වහාම කතා කරන්න ඕනේ. මා එක්ක එන්න.”

ඔවුන් පිටව ගිය පසු, එක්සෙලිනෝ මෙසේ පැවසීය, “මම කවදාවත් අමුතු පිරිවරක් ඉන්න අසරුවෙක් දැකලා නැහැ. එයා කවුද?”

“වැන්ඩ්‍රියාහි කවුන්ට්” වැඩිහිටි වංශාධිපතියෙක් පැවසීය.

“වැන්ඩ්‍රියා?” එක්සෙලිනෝ තියුණු ලෙස ඇසුවේය. “ඔයා කිව්වද වැන්ඩ්‍රියා, ලෝඩ් බෙරල්ඩෝ? සිසිලියේ වැන්ඩ්‍රියා?”

“ඔව්.”

එක්සෙලිනෝ සිනාසුණේය. “ඒක හොඳයි. ඒක විශිෂ්ටයි. හොඳයි, එයා එයාගේ සතුන් එක්ක අපි හැමෝම පුදුම කළා. එයාටත් පුදුමයක් ලැබීම සාධාරණයි.”

“සියලුම කලීෆාවරුන් සහ සාන්තුවරයන් නමින්” ෆ්‍රෙඩ්රික් පැවසීය, “ඇන්කෝනාහි ඔයා ගොඩබසින බවට වාර්තාව ලැබීම ගැන මම ඉතා සතුටු වුණා.” පසුගිය අවුරුදු හතර තුළ ඔහු සැලකිය යුතු ලෙස වෙනස් වී ඇත. පළල් නළල ටිකක් ඉදිමී ඇති බව පෙනෙන්නට තිබුණි; ඇස් අතර ඇති රැල්ල වඩාත් ගැඹුරු විය; සීතල උපහාසය තුනී මුඛයේ කොන් වල සැඟවී තිබුණි. ඔහුට වයස අවුරුදු විසි නවයකි. ඔහු හතළිහට ආසන්න බවක් පෙනෙන්නට තිබුණි.

“ඔබතුමා පුදුම සහගත ලෙස හොඳින් හා ඉක්මනින් දැනුවත්ව සිටිනවා” රොජර් පැවසීය.

අධිරාජ්‍යයා සිනාසුණේය. “ශුද්ධෝත්තම පියතුමා කිවිසුම් යන විට, මම ඒ ගැන දවස ඇතුළත දැන ගන්නවා, ඒ සියලු මෘගයන් සමඟ ඔයාගේ පැමිණීම නිරීක්ෂණය නොකර සිටිය නොහැකි බව ඔයාට සිතාගත හැකියි. ඉතින් මම මගේ විශ්වාසවන්ත නුරෙඩින් මහීර්ව ඔයාව මෙහි ආරක්ෂිතව ගෙන ඒමට එව්වා.”

රොජර් පැවසුවේ, “මම ලුසෙරා දුටු විට මම හිතුවා මම නැවත නැගෙනහිරට ආවා කියලා.”

“ආ, ඔව්” ෆ්‍රෙඩ්රික් සිනාසෙමින් පැවසීය. “මට උන්ව කොහේ හරි පදිංචි කරවන්න සිද්ධ වුණා,可憐 දේවල්. මමත් කුරුස යුද්ධයකට ගියා, ඔයා දන්නවනේ. ඊජිප්තුවේ නෙවෙයි - සිසිලියේ. එමීර් ඉබන් අබ්බාඩ් සමඟ මගේ පැරණි ගිණුම පියවා ගත්තා, එයාව මතකද? එයා වරක් ඔටෝ ද ඔක්ස්ට දම් පැහැති සළුවක් එව්වා. මම එයාව එයාගේ කඳුකර බලකොටුවෙන් එළියට ඇද්දා. එයාව එයාගේ පුතුන් තුන්දෙනා සමඟ මගේ කූඩාරමට ගෙනාවාම, උන් හැමෝම මගේ පාමුල වැටුණා. මම හොඳ මනෝභාවයකින් හිටියේ නැහැ, ඒ නිසා මම මේ මහල්ලාගේ මූණට පයින් ගැහුවා, ඔයා විශ්වාස කරනවද, ඒක එයාව එතනම මරලා දැම්මා, ඒ නිසා මට එයාට ඒ සළුව කන්න දෙන්න බැරි වුණා. මම කිව්වා වගේ. මම ඒ වෙනුවට එයාව එල්ලුවා, එයා මැරිලා හිටියත්, එයාගේ පැටවුන් එක්ක. ඒ මගේ කුරුස යුද්ධයේ අවසානය, මොකද අනිත් ගෝත්‍ර සහ කල්ලි බොහොමයක් ඊට පස්සේ අතහැරියා. 60,000ක් විතර හිටියා, ඒ නිසා උන් ගැන යමක් කරන්න ඕන වුණා.”

“නමුත්, මට අහන්න අවසර තිබේ නම්...”

“ලුසෙරා ඇයි? හොඳයි, මම ශුද්ධෝත්තම පියතුමාගේ ඉතාමත් නිහතමානී සහ භක්තිමත් පුත්‍රයා, නමුත් එවැනි ගුණාංග එයාගේ අගය කිරීමට සුදුසු බව එයාට මතක් කර දීම සැමවිටම ඥානවන්තයි - ඒක සැමවිටම ලැබෙන්නේ නැහැ, ඔයා දන්නවනේ. එයාට ආලෝකය දකින්න ක්‍රමයක් ගැන මට හිතන්න සිද්ධ වුණා. ඉතින්, ඉබන් අබ්බාඩ් සහ පවුලේ අයට දැඩිකම පෙන්නුවට පස්සේ, මම මගේ සරසන්වරුන්ට හොඳින් සලකන්න පටන් ගත්තා, දැන් උන් මගේ අතින් කනවා. ඔයා මගේ මුරකරුවන් දැක්කද? උන් සම්පූර්ණයෙන්ම විශ්වාසදායකයි, මොකද උන් දන්නවා මට විතරයි උන්ට අවශ්‍ය දේ දෙන්න පුළුවන් කියලා: උන්ගේම ස්ථානයක් සහ උන්ගේම විශේෂිත මිථ්‍යා විශ්වාසයන් හෝ ඇදහිල්ල අනුව ජීවත් වීමට අයිතිය, ඔයා කැමති දේ කියන්න. මම විශේෂ නැහැ. මට අවසානයේ 30,000ක් හෝ ඊට වැඩි ප්‍රමාණයක් මෙහි සිටිනු ඇත. අපිට ටිකක් කරදර ඇති වෙන්න පටන් අරන් තියෙනවා; කාන්තාවන්ගේ හිඟයක් තියෙනවා. තව ටිකක් ලස්සන කෙල්ලන්ව ඇතුළට දාගන්න උන් වරින් වර වැටලීමක් කළොත් මට උන්ට දොස් කියන්න බැහැනේ. උන් මට හරිම ප්‍රයෝජනවත්. ශුද්ධෝත්තම පියතුමා කවදා හෝ මට ඉනසන්ට් ඔටෝ ද ඔක්ස්ට උත්සාහ කළ දේ උත්සාහ කරන්න හිතුවොත් - මගේ සරසන්වරුන් එයාගේ තහනම ගැන එච්චර තැකීමක් කරන්නේ නැහැ. එයාත් ඒක දන්නවා, ඒ නිසා එයා බොහෝ විට උත්සාහ කරන්නේ නැහැ.”

“නමුත් ඒකට හේතුව මොකක්ද, මහරජාණනි?”

ෆ්‍රෙඩ්රික් සිනාසුණේය. “ශුද්ධාසනය සමඟ මගේ සබඳතා බොහෝ විට සුහදශීලී නොවූ බව ඔයා මතක තබා ගත යුතුයි. මහලු හොනොරියස් තවමත් අවධාරනය කරන්නේ මම එයාගේ විශේෂිත මිථ්‍යා විශ්වාසයන් සඳහා කුරුස යුද්ධයකට යා යුතු බවයි, අවාසනාවකට මට තවමත් බෙදා ගැනීමට සිදු වෙනවා.” හදිසියේම ඔහු බැරෑරුම් විය. “මෙතන මොකද වුණේ කියලා ඔයා කොච්චර දන්නවද කියලා මම කල්පනා කරනවා. මගේ සිසිලියානු ව්‍යාපාරය අතරතුර රැජින මිය ගියා...”

“මම ඒක දන්නවා, මහරජාණනි” රොජර් පැවසීය. “මම ඒක ගිය අවුරුද්දේ කයිරෝවලදී අහලා ගොඩක් දුක් වුණා. දෙවියන් වහන්සේ එයාගේ ආත්මයට සාමය ලබා දේවා.”

“එයා හොඳ ගෑනු කෙනෙක්,” ෆ්‍රෙඩ්රික් පැවසීය, “එයාගේ ස්පාඤ්ඤ අදහස් සහ රෝමයේ මහල්ලාට එයා යටත් වීම නිසා මාව කෝපයට පත් කළා හැර. නමුත් පිරිමි ළමයා... මට පිරිමි ළමයා ගැන කනස්සල්ලක් තියෙන වෙලාවල් තියෙනවා. මට නැවත විවාහ වෙන්න වෙනවා, ඇත්ත වශයෙන්ම, නමුත් ඉක්මන් වෙන්න දෙයක් නැහැ. කොහොමත් රෝමයේ කිරීටධාරණය සඳහා රැජින ප්‍රමාණවත් කාලයක් ජීවත් වුණාට මම සතුටුයි.”

“ඒකත් මම සුල්තාන්ගේ රාජ සභාවේදී අහලා තියෙනවා” රොජර් පැවසීය. “එයා එයාගේ තොරතුරු එච්චර ඉක්මනට ලබා ගන්නේ කොහොමද කියලා මම බොහෝ විට කල්පනා කළා.”

“එයාගේ බුද්ධි අංශය නරක නැහැ.” ෆ්‍රෙඩ්රික් හිස වැනුවේය. “දැන් මට කියන්න ඔයා ඔයාගේ නැවත පැමිණීම මෙච්චර කල් ප්‍රමාද කළේ ඇයි කියලා! අවංකවම, මම හිතුවේ ඔයා මැරිලා කියලා.”

“ඔබතුමා එහෙම හිතයි කියලා මම බය වුණා, නමුත් මට ඒ ගැන කරන්න දෙයක් තිබුණේ නැහැ” රොජර් පිළිතුරු දුන්නේය. “මම විවිධ ක්‍රමවලින් ඔබතුමාට ලිපි එව්වා, නමුත් ඒවා ලැබෙයිද කියලා මම ගොඩක් සැක කළා.”

“ඒවා ලැබුණේ නැහැ.”

රොජර් හිස වැනුවේය. “සුල්තාන් ඒවා නවත්තලා ඇති, ඇත්ත වශයෙන්ම.”

“නමුත් ඇයි? එයා මට එවපු තෑගි වලින් මම උපකල්පනය කළ යුතුයි එයා ඔයාව හොඳින් පිළිගත්තා කියලා.”

“එයා ඇත්තටම එහෙම කළා” රොජර් සිනහවකින් තොරව පැවසීය. “එයා මට කිව්වා එයාගේ රාජධානිය හැකිතාක් දකින්න ඕනේ කියලා, ඒ නිසා මම එයාට ඒ ගැන ඔබතුමාට කියන්න පුළුවන්, ඒ කියන්නේ මට එයා එක්ක එක තැනක සිට තවත් තැනකට යන්න සිද්ධ වුණා. අවම වශයෙන් අවස්ථා දෙකකදී, ඔබතුමාට අහඹු හැඟීම් වෙනුවට සම්පූර්ණ චිත්‍රයක් ලබා ගැනීමට කැමති බව එයා ඉඟි කළා.”

“සැබෑ හේතුව මොකක්ද?” ෆ්‍රෙඩ්රික් ඇසුවේය.

“දමියෙටා නැතිවීම”, රොජර් පැවසීය. “එයා සටනක් පැරදුනාම මාව ආපහු එවන්න යන්නේ නැහැ. එයා එයාගේ වෙලාව බලාගෙන එයාගේ හමුදාව ගොඩනඟා ගත්තා: අරාබිවරුන්, කුර්දිවරුන්, නූබියානුවන්, කළු ජාතිකයින්, සුදු පාටට ආසන්න සිට තාර කළු දක්වා සියලු වර්ණවලින් යුත් ගෝත්‍ර. ඊට අමතරව එයා හිතුවේ ඔබතුමා ඊජිප්තුවට පැමිණීම ආසන්නයි කියලා.”

“එහෙම හිතුවේ එයා විතරක් නෙවෙයි” අධිරාජ්‍යයා සමච්චල් කරමින් පැවසීය. “කුරුස යුද්ධකරුවන්ට ශක්තිමත් කිරීම සඳහා ජර්මානු හමුදා ගණනාවක් පැමිණියා...”

“හර්මන් වොන් සල්සා සහ බැවේරියාවේ ආදිපාද ලුඩ්විග් යටතේ.”

“... ඔව්, ඔබතුමාම පසුපස එන බවට කටකතාවක් තිබුණා.”

“ඇත්ත වශයෙන්ම.”

“ඉතින් අල් කමිල් ඔබතුමා කිරීමට පෙර ක්‍රියා කිරීමට තීරණය කළා. එයා මන්සුරාහිදී පහර දුන් අතර ඒ සමඟම නයිල් ගඟේ වේලි කැපීමට නියෝග කළා. ක්‍රිස්තියානි කඳවුර ගංවතුරට ලක් වූ අතර තත්වය බලාපොරොත්තු රහිත විය.”

“මම ඒ සියල්ල දන්නවා.” ෆ්‍රෙඩ්රික් ආචාරශීලීව ඇඹරුමක් මැඩපැවැත්වීය. “ඉතින් උන්ට සාකච්ඡා කරන්න සිද්ධ වුණා, සුල්තාන් ඊජිප්තුව සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කිරීම සහ අවම වශයෙන් අවුරුදු අටක් සඳහා සාමය සහතික කිරීම අවධාරනය කළා. ක්‍රිස්තියානි හේතුවට එල්ල වූ එවැනි පහරක් ගැන මම දැඩි ලෙස කලබල වුණා. ශුද්ධෝත්තම පියතුමාට මම ලියපු ලිපිය ඔයා දැකිය යුතුව තිබුණා. එසේ වුවද, එය සියල්ල මගේ වරදක් බවත්, මගේ දෝලනය නිසා එය ඇති වූ බවත් බොහෝ දෙනෙක් පැවසූහ. මම හරිම කම්පනයට පත් වුණා. මිනිස්සු ඕනම දෙයක් කියනවා.”

රොජර් කිසිවක් කීවේ නැත.

“නමුත් අල් කමිල්? ඇයි එයා ඊට පස්සේ ඔයාව නිදහස් කළේ නැත්තේ?” ෆ්‍රෙඩ්රික් දිගටම කතා කළේය.

“එයා තම ජයග්‍රහණයෙන් පසු ටික වේලාවක් මාව අමතක කළා.”

“මගේ දූතයා අමතක කළා?” ෆ්‍රෙඩ්රික්ගේ ස්වරය හදිසියේම තියුණු විය.

“හොඳයි, මම සටන් බිමට කොහෙත්ම ළඟ හිටියේ නැහැ, මහරජාණනි. එයා මාව කයිරෝවල තැබුවේ එයාගේ ඉතා ගෞරවනීය ආගන්තුකයා ලෙස, ඇත්ත වශයෙන්ම. මම මාලිගාවේ ජීවත් වුණා. නමුත් ඒක දැඩි ලෙස ආරක්ෂා කරලා තිබුණා. කෙසේ වෙතත්, එයා ආපසු පැමිණි විට, සහ සුඛෝපභෝගී ජයග්‍රාහී උත්සවයකින් පසුව, මට එයාව හමුවීමට අණ කරන ලදී, එයා මට ඉතා කරුණාවෙන් පැවසුවේ මට එයාගේ තෑගි ඔබතුමා වෙත ආපසු ගෙන යා යුතු බවත්, නමුත් මට ගිම්හානයේදී පමණක් ගමන් කළ හැකි බවත්ය. එයා එවන දුර්ලභ සතුන්ගේ ජීවිත අවදානමට ලක් කිරීමට කැමති වුණේ නැහැ. ඊජිප්තුවේ සුල්තාන් තමාට මෘගයන් කිහිප දෙනෙකුගේ මළ සිරුරු තෑග්ගක් ලෙස එව්වොත් ඉම්බරඩෝර් කුමක් කියයිද, එයා කිව්වා. පසුව මම අසා ඇත්තෙමි, ජිරාෆ්ව අල්ලා ගැනීමට එයා අප්‍රිකාවට දඩයම් ගවේෂණයක් එවූ බවත්, එය ලබා ගැනීමට මාස හයකට වඩා වැඩි කාලයක් ගත වූ බවත්. අලියාද අත්පත් කර ගත යුතුව තිබුණා. එයා ඉන්දියාවෙන් එනවා. අප්‍රිකාවේ ගොඩක් ඉන්නවා, නමුත් උන් ඉතා වල්, උන්ව අල්ලා ගැනීමට සමත් වුණත් සාමාන්‍යයෙන් වහල්භාවයේදී දිවි ගලවා ගන්නේ නැහැ. නැගෙනහිරින් කාලය යනු සුළු දෙයක්.”

“මම අලියෙක් නම්,” ෆ්‍රෙඩ්රික් පැවසීය, “මම අප්‍රිකානු ජාතිකයෙක් වෙන්න ඕනේ. ඔයා සුල්තාන්ට මගේ සිතුවිලි කිව්වද?”

“නිසැකවම, මහරජාණනි. එයා ගොඩක් උනන්දු වුණා, නමුත් මට එයාගෙන් පැහැදිලි ප්‍රතිචාරයක් ලබා ගන්න බැරි වුණා. ඒක ඔව් හෝ නැත හෝ නෙවෙයි.”

“ඒ කියන්නේ ඔව්, මම හිතන්නේ” ෆ්‍රෙඩ්රික් පැවසීය. එයාගේ ඇස් ටිකක් පටු වුණා. “නැත්නම් එයා කම්පනයට පත් වෙන්න තිබුණා.”

“එයා විශ්වාස කරන දේ මට නිශ්චිතවම කියන්නත් බැහැ” රොජර් පැවසීය. “ඒ අතින් එයා මගේ අධිරාජ්‍යයාට තරමක් සමානයි.”

“මම අවුරුදු ගාණකට කලින් ඔයාට කිව්වා, මම විශ්වාස කරන්නේ රජකම කියලා” ෆ්‍රෙඩ්රික් සීතල ලෙස සිනාසෙමින් පැවසීය. “ඔයා හිතනවද අල් කමිල් ශ්‍රේෂ්ඨ මිනිසෙක් කියලා?”

“සොල්දාදුවෙක් විදිහට එයාට තවමත් ඒක ඔප්පු කරන්න තියෙනවා” රොජර් පැවසීය. “මන්සුරාහිදී එයාගේ හමුදාව කුරුස යුද්ධකරුවන්ට එරෙහිව අවම වශයෙන් හතරට එකක් වත් හිටියා. අනෙක් අතින් - මම දන්නේ නැහැ. එයාට එයාගේ පූජකයන් එක්ක අපහසුතා තියෙනවා, උන්ට තොල් සේවය කරනවා...”

ෆ්‍රෙඩ්රික් හයියෙන් සිනාසුණේය. “ඔයාට නැගෙනහිර සහ බටහිර අතර කැපී පෙනෙන සමානකම් කිහිපයක් හමු වී ඇති බව පෙනේ.”

“එයාගේ දාර්ශනික කතාව остроумный,” රොජර් දිගටම කියාගෙන ගියේය, “බොහෝ විට අඩක් සැඟවුණු උත්ප්‍රාසයෙන් පිරී ඇත. එයා ඕනෑම දෙයක් සමඟ තමාව හඳුනා ගැනීමෙන් ප්‍රවේශමෙන් වළකින අතර නිරීක්ෂකයාගේ භූමිකාවට කැමතියි. එයා මැරෙන්න කැමති ඕනෑම දෙයක් තියෙනවද කියලා මම සැක කරනවා.”

“සිත්ගන්නා මිනුම් දණ්ඩක්” ෆ්‍රෙඩ්රික් පැවසීය.

“සුල්තාන් හරියටම කියන්න තිබුණේ ඒක තමයි, මම හිතන්නේ” රොජර් පැවසීය.

“නමුත් මිනිසුන් මිය ගොස් ඇත්තේ වඩාත්ම සැක සහිත අදහස් සඳහා ය.” ෆ්‍රෙඩ්රික් උරහිස් හකුලුවා ගත්තේය. “ඔයා මට කියන දේවලින්, මගේ ඉස්ලාමීය යටත්වැසියන් සතුටින් තබා ගැනීමට මගේ උත්සාහයන් සුල්තාන්ව සතුටු කරන්නේ, එයාට ජෙරුසලම මට දීම සඳහා එයාගේ පූජකයන්ට ඒ කාරණය පෙන්වා දීමට හැකි වන නිසා පමණක් බව මම තේරුම් ගන්නවා... එයා ජෙරුසලම මට දුන්නොත්. මන්සුරා ඒ සඳහා මගේ අවස්ථා අඩු කළා.”

“මේ අතර,” රොජර් පැවසීය, “පාප්තුමා ලුසෙරා ගැන කියන්නේ මොනවද කියලා මම කල්පනා කරනවා.”

“එයා පැරණි ගීතිකා වලින් එකක් ගායනා කළා කියලා මට කියනවා. ඒක කොහොමද යන්නේ? ‘දෙවියනි, අන්‍යජාතිකයන් ඔබගේ උරුමයට පැමිණ ඇත’ - ඒ වගේ දෙයක්. මට පල්ලි දෙකක් සඳහා බැසිලිකාවේ ගල් අවශ්‍ය බව එයා දැනගත් විට එයා තවත් ගීතිකා කිහිපයක් උපුටා දක්වයි. මට ඕනේ, ඔයා දන්නවනේ. මගේ සරසන්වරු ඉතා භක්තිමත් මිනිසුන්; උන්ට ප්‍රමාණවත් යාච්ඤා මන්දිර නැහැ, හොඳ ගොඩනැගිලි ද්‍රව්‍ය හිඟයි, අවම වශයෙන් අවට. ඊට අමතරව, නගරයේ ක්‍රිස්තියානීන් ප්‍රායෝගිකව ඉතිරිව නැහැ, භක්තිමත් බිෂොප්වරයා හැර. එයාට යන්න ඕනේ, නමුත් එයාට බැහැ. මට එයාව එතන ඕනේ. එයා තවමත් එහි පදිංචිව සිටින තාක් කල්, ක්‍රිස්තියානි සභාව දුසිමකින් පමණක් සමන්විත වුවද, ලුසෙරාට එහි බිෂොප් ආසනය තිබෙනවා.”

රොජර් හිස සැලුවේය. “මට තවදුරටත් තේරෙන්නේ නැහැ, මහරජාණනි.”

“ඇයි, ඒක ලේසියි. සරසන්වරුන්ට කොහේ හරි යන්න ඕන වුණා. මම උන්ව නැවත මුස්ලිම් රටවලට යවලා, මම මගේ කුරුස යුද්ධයට යනකොට මට විරුද්ධව සටන් කරන්නද? මම ඒ වෙනුවට උන්ව ආරක්ෂිතව මගේ පාලනය යටතේ තබා ගන්නවා. උන් සිසිලියේ සිටින විට උන්ගේ පැමිණීම රෝමයේ බිෂොප්වරයාට කලබල කළාට වඩා දැන් ඇයි කලබල වෙන්නේ? ඇතැම් තත්වයන් යටතේ උන්ගේ වටිනාකම මට තියෙනවා. නමුත් මම පෙනුම बनाए रखना ඕනේ. ලුසෙරාහි බිෂොප්වරයෙක් සිටින තාක් කල්, කිසිවෙකුට එය මුස්ලිම් නගරයක් ලෙස හැඳින්විය නොහැක. පූර්වාරක්ෂාවන් ගන්න ඕනේ, ඔයා දන්නවනේ. කාලය කලින් වගේ නෙවෙයි, ප්‍රධාන වශයෙන් පාප්තුමාගේ ಆ отвратительное නව ආයතනයට ස්තූතියි... භික්ෂූන්.”

“භික්ෂූන්?”

“යාචකයන්”, ෆ්‍රෙඩ්රික් පුපුරා ගියේය. “දුඹුරු කඩමාලු වලින් සැරසුණු අපිරිසිදු, අපිරිසිදු, දුගඳ හමන අසූචි. ඔයාට උන්ව හැමතැනම දකින්න පුළුවන්, මුළු රටේම; දහස් ගණනක් ඉන්න ඕනේ. ඒක රෝගයක්, වසංගතයක්. උන් වෙනත් රටවලත් මතු වෙනවා. රට පුරා සැරිසරමින් ක්‍රිස්තුස් වහන්සේගේ ජීවිතය අනුකරණය කරනවා. උන් කිසිම දෙයකට හොඳ නැහැ. උන්ට ආගමික තත්ත්වය තියෙන නිසා ඔයාට උන්ගෙන් සොල්දාදුවන් හදන්න බැහැ. උන්ට සල්ලි නැති නිසා උන් බදු ගෙවන්නේ නැහැ. උන් දේශනා කරනවා, මිනිස්සු උන්ට සවන් දෙන්නේ උන් ‘නිස්වार्थ’ නිසා - එහෙම දෙයක් තියෙන්න පුළුවන් වගේ. ඒක කවදාවත් කරපු ලොකුම උපක්‍රමය. සමහරු උන්ව හඳුන්වන්නේ ෆ්‍රයර්ස් මයිනර් කියලා, තවත් සමහරු උන්ගේ නායකයාගේ නමින් ෆ්‍රැන්සිස්කන් සහෝදරයන් කියලා. සම

භික්ෂු භික්ෂුණිහු?

“භික්ෂාව සඳහා යන භික්ෂූන්,” ෆ්‍රෙඩ්රික් උද්ඝෝෂණය කළේය. “පිළිකුල්, හැඩහැඩි නැති, දුගඳ හමන, දුඹුරු රෙදි කඩවලින් සැරසුණු ලාමකයෝ. ඔවුන් රට පුරා, සෑම තැනකම දැකිය හැකිය; ඔවුන් දහස් ගණනක් සිටිය යුතුය. එය රෝගයකි, වසංගතයකි. ඔවුහු වෙනත් රටවලටද පැතිර යමින් සිටිති. ග්‍රාමාන්තරය හරහා ඇවිදිමින් යේසුස් ක්‍රිස්තුස් වහන්සේගේ ජීවිතය අනුකරණය කරති. ඔවුන් කිසිම දෙයකට යහපත් නැත. ඔවුන්ට ආගමික තත්ත්වය ඇති බැවින්, ඔවුන්ගෙන් සොල්දාදුවන් නිර්මාණය කළ නොහැකිය. ඔවුන්ට මුදල් නොමැති බැවින්, ඔවුන් බදු ගෙවන්නේ නැත. ඔවුන් දේශනා කරමින් යති, ඔවුන් ‘නිස්ප්‍රභා’ බැවින්, ජනයා ඔවුන්ට සවන් දෙති—එවැනි දෙයක් තිබිය හැකිද යන්න ලෙස. එය කවදාවත් කළ විශාලතම උපක්‍රමයයි. ඇතැම්හු ඔවුන්ව කුඩා භික්ෂූන් ලෙස හඳුන්වන අතර, තවත් අය ඔවුන්ගේ නායකයා ලෙස ෆ්‍රැන්සිස්කන් සහෝදරවරු ලෙස හඳුන්වති. සමහර විට ඔහු ප්‍රංශ ජාතිකයෙකි. පාප් වහන්සේ ඔවුන්ව ශාස්තෘ ද්‍රෝහීන් ලෙස හෙළා දැකිය යුතු විය, නමුත්, නැත, ඔහු ඔවුන්ව තම ආරක්ෂාව යටතට ගෙන ඔවුන්ගේ උපක්‍රම උද්දීපනය කරයි. යක්ෂණීයයි, එය එසේය. මේ ශුද්ධ නිෂ්ඵලයෝ ක්‍රිස්තියානි සරල බවට ආපසු යෑම ගැන දේශනා කරමින් යති. ස්වර්ග රාජ්‍යය පමණක් වැදගත් වන අතර, ජනයා සිතිය යුත්තේ එය ගැන පමණි—යනාදිය, සියල්ල මිහිරි ප්‍රලාප, නමුත් ජනයා එය ගිල දමති. දැන් ඔවුහු තෙවන ආරාමය ලෙස හඳුන්වන දෙයක් නිර්මාණය කර ඇත. ඕනෑම කෙනෙකුට එයට එක්විය හැකිය—ඔවුහු දහස් ගණනින් එකතු වෙති. සාමාජිකයින්ට තවත් දෙකෙහි සිටින අය මෙන් භික්ෂාව සඳහා යාමට අවශ්‍ය නැත—පිරිමින් සඳහා පළමුවැන්න, කාන්තා ආගමිකයින් සඳහා දෙවැන්න, එය අසිසිහි යම් උමතු ආකාරයේ කාන්තාවකගේ පාලනය යටතේ—නමුත් ඔවුන් සරලව ජීවත් විය යුතු අතර, සියලු සුඛෝපභෝගී භාණ්ඩ වළක්වා ගත යුතුය. පිරිමින්ට අසාධාරණ හෝ ආක්‍රමණශීලී යුද්ධයකට සටන් කිරීම තහනම්ය. ඔබට එය පෙනෙනවාද? එම භයානක උගුල ඔබට පෙනෙනවාද? යුද්ධයක් අසාධාරණද, ආක්‍රමණශීලීද යන්න තීරණය කරන්නේ කවුද? ඇත්ත වශයෙන්ම පාප් වහන්සේ, ඔස්ටියාහි කාදිනල් හුගුලිනෝ තුළින්, ඔහු ආරාම තුනේ ආරක්ෂකයා ලෙස පත් කර ඇති බැවිනි.”

කිසිදු හඬක් නොනැගුණු පසු රොජර් මන්දගාමීව පැවසුවේ, “මම මෙම ව්‍යාපාරයේ නායකයාව දනිමි, ඔබගේ උත්තමතමය. මම ඔබව පළමුව මුණගැසීමට පෙරත් මම ඔහුව දැන සිටියෙමි. මම අවසාන වරට ඔහුව දුටුවේ සුල්තාන් අල් කමිල්ගේ කූඩාරමේදීය.”

ෆ්‍රෙඩ්රික් උඩ පැන්නේය. “එහිදී ඔහු කුමන හානියක් කර තිබෙනවාද?”

“ඔහු සුල්තාන්ව ක්‍රිස්තියානි ආගම භාර ගන්නා ලෙස ඒත්තු ගැන්වීමට උත්සාහ කළේය.”

“උත්තම ආරංචිය,” ෆ්‍රෙඩ්රික් පැවසීය. “මන්ද එවිට ඔහු මිය ගොස් තිබිය යුතුය.”

“නැත, ඔබගේ උත්තමතමය. සුල්තාන් ක්‍රිස්තියානි ආගම භාර ගත්තේ නැත, නමුත් ෆ්‍රැන්සිස්ව ඔක්සිඩන්ට්ගේ හදවත ලෙස හඳුන්වා ඔහුට හානියක් නොකර යාමට ඉඩ දුන්නේය—ඔහුගේ පූජකවරුන්ගේ කැමැත්තට බොහෝ සේ විරුද්ධව, ෆ්‍රැන්සිස් දෙවියන් වහන්සේගේ ඇස් හමුවේ කුමන ඇදහිල්ල වඩාත් ආකර්ශණීයදැයි බැලීමට ඔහු සමඟ විශාල ගින්නකට ඇතුළු වන ලෙස ඔවුන්ට අභියෝග කළේය.”

“උමතු උන්මාදයෙක්, මම සිතූ පරිදිම.”

“කාලයක් තිබුණා,” රොජර් පැවසුවේ, “මම එම නිගමනයටම පැමිණිය හැකිය. නමුත් දැන් මට පෙනෙන්නේ, තම ඇදහිල්ල වෙනුවෙන් මිය යාමට සූදානම් මිනිසෙකුව උමතු උන්මාදයෙකු ලෙස හැඳින්වීම අසාධාරණ බවයි.”

“ඔබ ඒ ගැන මීට පෙර සඳහන් කළා,” ෆ්‍රෙඩ්රික් ඉක්මනින් පැවසීය. “ඔබ මේ මිනිසාගේ ප්‍රසිද්ධ තෙවන ආරාමයට සම්බන්ධ වී තිබෙනවාද?”

“ඔබගේ උත්තමතමය ඒ ගැන මට කීමට පෙර මට එහි පැවැත්ම ගැන කිසිවක් තිබුණේ නැහැ,” රොජර් සමබරව පිළිතුරු දුන්නේය. “ඔබ පැවසුවේ, මිනිසුන් ප්‍රශ්නාර්ථයට තුඩුදෙන අදහස් වෙනුවෙන් මිය ගොස් ඇති බව. එය ඉතා සත්‍ය විය හැකියි. ඔවුහු ප්‍රශ්නාර්ථයට තුඩුදෙන පෞරුෂයන් වෙනුවෙන්ද බොහෝ විට මිය ගොස් ඇත, ඒ මිනිසුන් ජීවතුන් අතර සිටින තාක් කල් ඔවුන්ට ප්‍රතිලාභ ලබා දීමට හෝ දඬුවම් කිරීමට. නමුත් ජීවතුන් අතර නැති මිනිසෙකු වෙනුවෙන් කවුරුන් මිය යනු ඇත? ජෙන්ගිස් ඛාන් මිය ගිය විට මිනිසුන් ඔහු වෙනුවෙන් මිය යනවාද? ඇත්ත වශයෙන්ම නැත. යේසුස් ක්‍රිස්තුස් වහන්සේ වෙනුවෙන් මිය යාමට කැමති මිනිසෙකු සිටී. ඔහුගේ මරණය සිදු වූයේ ශතවර්ෂ දොළහකට පෙරය.”

“ඒ නිසා?” ෆ්‍රෙඩ්රික් උපහාසාත්මකව ඇසුවේය.

“ඒ නිසා මට පෙනෙන්නේ, මෙය හුදෙක් මිථ්‍යාවකට වඩා වැඩි යමක් බවයි,” රොජර් පැවසීය. “එය මම ෆ්‍රැන්සිස් මිනිසා නිරීක්ෂණය කිරීමෙන් ඉගෙන ගත්තෙමි. ඉන්පසු ඔබ දෙවන ආරාමයේ ආරම්භකයා ගැන සඳහන් කළා හා ඇයව අසිසිහි උමතු කාන්තාවක් හෝ මායාකාරියක් ලෙස හැඳින්වූවා. මම ඇයව දනිමි. ඇය ශ්‍රේෂ්ඨ කාන්තාවක් වන අතර, ඇගේ සුන්දරත්වය දෙවැනි නැත. කාලයක් තිබුණා, ලෝකයේ එකම කාන්තාව ඇය බව මම සිතුවා, ඔහු ඇයව භික්ෂුණියක් කළ විට මම ෆ්‍රැන්සිස්ව පිළිකුල් කළා. නමුත් දැන් මට පෙනෙන්නේ ඔහු නිවැරදි බවයි.”

“ඇයි?” ෆ්‍රෙඩ්රික් තියුණු ලෙස ඇසුවේය.

“මන්ද ඇය ශුද්ධවරියක් විය හැකි බැවිනි—සමහරවිට ඔහුද එසේමය.”

“මම සිතූ පරිදිම.” ෆ්‍රෙඩ්රික් හිස චලනය කළේය. “මිනිසෙකු යේසුස් ක්‍රිස්තුස් වහන්සේ මානවයන්ට වඩා ශ්‍රේෂ්ඨ බව පිළිගත් වහාම, අනෙකුත් මිථ්‍යාවන් සියල්ලම ඔහුගේ මනසට ඇතුළු වේ. මම ඔබව නැගෙනහිරට යැව්වා, ජනයා ඇත්තටම දෙයක් දන්නා තැනට, ඔබ ආපසු පැමිණ ගම්මාන පූජකයෙකු මෙන් මට දේශනා කරයි.”

“ඔබ මාව ක්‍රිස්තියානි ආගමේ උපතට යැව්වා,” රොජර් පැවසීය. “මම ජෙරුසලමේ සුල්තාන් සමඟද සිටියෙමි.”

ෆ්‍රෙඩ්රික් හිස චලනය කළේය. “ඔබ බොහෝ සේ වෙනස් වී ඇත, මට එය පෙනේ. එය කණගාටුදායකයි. නමුත් එය මට ඔබට කිව යුතු දේ කීම පහසු කරයි. ඔබ දන්නා පරිදි, මම සිතුවේ ඔබ ජීවතුන් අතර නොමැති බවයි. සාමාන්‍යයෙන් ඔබ උපරිම වශයෙන් වසරක් ඇතුළත ආපසු පැමිණිය යුතුව තිබුණි. ඔබ ඔබේ නමින් එකම එකා බව ඔබේම තොල්වලින් මම දැනගත්තා. ඒ නිසා මට වැන්ඩ්‍රියා පවුල තවදුරටත් නොමැති බව සලකා බැලීමට සිදු වූ අතර, ඔහුගේ ශීත ඍතු නිවස සඳහා එක්සලිනෝ ඔෆ් රොමානෝට මාලිගාව සහ ඉඩම් ලබා දුන්නෙමි.”

“මම දකිමි,” රොජර් පැවසීය. ලෝකය කඩා වැටෙමින් තිබුණි. සියලු බලාපොරොත්තු නැති වී තිබුණි. කෙසේ වුවද ඔහු තවමත් එහි සිටියේය. ඔහුට කමක් නැති ඇයි, ඇත්තටම නැත, ඔහු එහි නැගී සිටිය හැකි ඇයි, තම හදවත කොහෙන් හෝ ඉරා දැමීමට උත්සාහ කරන ඔටුනු පැළඳි රාජාලියා ඉදිරියේ සිනාසෙමින් සිටින ඇයි, මිනිසෙකු ඔහු සමඟ එකඟ නොවීම තවදුරටත් ඔහුට ඉවසිය නොහැකි බැවිනි, මන්ද ඔහු ඔහුගේම දෙවියා වූ අතර, ඔහු ළඟ වෙනත් දෙවිවරුන් ඉවසන්නේ නැත. ඒ නිසා, ඇදහිල්ල කියා ෆ්‍රෙඩ්රික් නොවන ඕනෑම කෙනෙකුට වෛර කරයි.

එකපාරටම රොජර් ඔහුව දුටුවේය. ගල් ගැටෙන තුරු විනාශ වීමට බැඳුණු රැල්ලක කඳු මුදුනේ රැගෙන යන ලද්දේය. ඒ ඉදිරියට බොහෝ දෙනෙකු රැගෙන ගිය අන්ධ, ද්වේෂසහගත ජයග්‍රහණයෙන් රැගෙන යන ලදී. ගල් බලා සිටියේය. නොවැළැක්විය හැකි විනාශය සඳහා.

“ඔබගේ උත්තමතමය,” ඔහු නොසැලෙන හඬින් පැවසුවේ, “මම ඔබට විශ්වාසවන්තව හා හොඳින් සේවය කිරීමට උත්සාහ කළෙමි. දැන් ඔබට මගේ සේවාවන් තවදුරටත් අවශ්‍ය නොවේ, මම ඔබගේ අවසරය ඉල්ලා සිටින්නේ යාමටය.”

ඇස් නොසැලී ඔහු දෙස බලා සිටියේය.

“ඔබ කැමති පරිදි,” අධිරාජ්‍යයා හිම කැට වැනි හඬින් පැවසුවේය. “යන්න.”

.............................

32 වන පරිච්ඡේදය

ක්‍රි.ව. 1224

සැන් ඩමියානෝ දොරටුවේ සිටි පැවිදි සොයුරියව පිටත සිට දැකගත නොහැකි විය. යකඩ දැල ඉදිරිපිට ලී ෂටර් විවෘත කළ විට පවා, ඇය නොපැහැදිලි සෙවනැල්ලක් පමණි. “ජේසුස් ක්‍රිස්තුන් වහන්සේට ප්‍රශංසා වේවා,” ඇය පැවසුවාය.

“සදහටම සහ සදාකාලයටම. ආමෙන්,” දොරටුවේ සිටි නයිට්වරයා පිළිතුරු දුන්නේය. “මට ඇතුළට ඇවිත් ගෞරවනීය මව්තුමිය වන ක්ලෙයාර් සමඟ කතා කළ හැකිද?”

“ඔයාට ශුද්ධෝත්තම පියතුමාගේ ලිඛිත අවසරයක් තියෙනවාද?”

“නෑ, මට නෑ….”

“එහෙම නැත්නම් අපේ නිකායේ කාදිනල් ආරක්ෂකතුමාගෙන්?”

“නෑ, නමුත්….”

“එහෙනම් ඔයාට ඇතුළට එන්න බෑ.”

“මම බොහෝ දුරක් ආවා, දොරටුපාල සොයුරිය. ගෞරවනීය මව්තුමියට කියන්නේ නැද්ද, වැන්ඩ්‍රියාහි රොජර් මෙහි සිටින බව සහ මට බරපතල අවශ්‍යතාවයක් ඇති බව?”

“ඔයාගේ අවශ්‍යතාවය ද්‍රව්‍යමය නම්, අපිට දෙන්න පුළුවන් සුප් තහඩුවක් සහ පාන් කැබැල්ලක් විතරයි. අපිටත් ඊට වඩා දෙයක් නෑ. ඒක අධ්‍යාත්මික අවශ්‍යතාවයක් නම්, දේවගැතිතුමා එක්ක කතා කරන්න. එතුමා පල්ලියේ අනිත් පැත්තේ ජීවත් වෙනවා.”

“ඔයා මාව වැරදියට තේරුම් ගත්තා, දොරටුපාල සොයුරිය. මේක ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස් ගැන. මම අවුරුදු ගණනාවක් තිස්සේ එතුමාව හඳුනනවා, සහ….”

“ඉන්න,” පැවිදි සොයුරිය කියා ෂටර් වසා දැමුවාය. කිසියම් අමුතු හේතුවක් නිසා, රොජර්ට දැනුනේ තාප්පය පිටුපස සිටින දිළිඳු කාන්තාවන් නොව තමා පිටුවහල් කර ඇති බවයි.

කිසිවක් සිදු නොවීය. ඇසිසි දෙසට යන මාර්ගය සැප්තැම්බර් හිරු එළියෙන් දීප්තිමත්ව බැබළුණි, අහසේ වලාකුළු නොතිබුණි. ලෝකය සාමකාමී විය.

ඉන්පසු ෂටර් නැවත විවෘත වූ අතර, යකඩ දැල හරහා හඬක් පැමිණියේය. “ජේසුස් ක්‍රිස්තුන් වහන්සේට ප්‍රශංසා වේවා.”

“සදහටම සහ සදාකාලයටම. ආමෙන්,” රොජර් වෙවුලමින් කීවේය. එය ඇගේ හඬ විය.

“ඔයාට ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස් ගැන මා එක්ක කතා කරන්න ඕන කිව්වනේ,” දැල පැවසීය.

“ඔව්… ගෞරවනීය මව්තුමිය. මම එතුමාව හොයන්න උත්සාහ කරනවා, ඒත් හොයාගන්න බැරි වුණා.”

දැල නිහඬ විය.

“මම පෝෂන්කියුලා හි හිටියා,” රොජර් ඉදිරියට කතා කළේය, “නමුත් ඔවුන් දන්නෙත් නැහැ එතුමා කොහෙද ඉන්නේ කියලා. ඒ නිසා මම හිතුවා සමහර විට ඔයා දන්නවා ඇති කියලා. එතුමා ඔයාලගේ අධ්‍යාත්මික පියාණන්.”

“අපිත් දන්නේ නැහැ එතුමා කොහෙද ඉන්නේ කියලා,” දැල කීවාය.

රොජර් හිස වැනුවේය. “මම ඒකට බය වුණා. මට උදව්වක් නැති බව පේනවා. මම මෝඩයෙක්, අසාර්ථකයෙක්. මම ඔයාට කරදර කළාට සමාවෙන්න, ගෞරවනීය මව්තුමිය. ඔයා මා ගැන සිතනවා නම්, කරුණාවෙන් සහ අනුකම්පාවෙන් සිතන්න.”

“වැන්ඩ්‍රියාහි ස්වාමීනි…”

“මම තවදුරටත් ඒක නෙවෙයි,” රොජර් බාධා කළේය. “අවම වශයෙන්… අධිරාජ්‍යයා මගේ බලකොටුව සහ ඉඩම ඔහුගේ රාජ සභිකයෙකුට දීලා. නමුත් මම ඇයි මගේ අවාසනාවන් සහ දුක් වේදනාවන් ගැන ඔයාට කරදර කරන්නේ?”

“අපි මෙහි ඉන්නේ සියලු දුක් විඳින අය වෙනුවෙන්,” දැල කීවාය. “ඉදිරියට කතා කරන්න.”

“ඒක වෙන්න තිබුණ දෙයක්,” රොජර් කීවේය. “නමුත් මෙන්න අමුතු දෙයක්, ගෞරවනීය මව්තුමිය. බොහෝ කාලයක් වැන්ඩ්‍රියා මට හැමදේම වුණා. මම දරුවෙක්ව සිටියදී මගේ පවුල සිසිලියෙන් පිටුවහල් කළා, මගේ ළමා කාලයේ එකම සිහිනය වුණේ නැවත එහි යාම. මගේ පියාට වැන්ඩ්‍රියා නැවත ලබා ගැනීමට නොහැකි වුණා. මම අසමත් වෙන්නේ නැහැ කියලා අධිෂ්ඨාන කරගත්තා. සිසිලියට යාමට ප්‍රමාණවත් ධනයක් ලබා ගැනීම සඳහා මම පෙරුජියාට එරෙහිව ඇසිසි ගවේෂණයට එකතු වුණා. ඒ හේතුව නිසාම මම බ්‍රයින්හි වෝල්ටර්ට එකතු වුණා, ඔහුට පසුව කවුන්ට් ඩයිපෝල්ඩ් සහ අවසානයේදී IIවන ෆ්‍රෙඩ්රික් රජතුමා, ඔහු බලය ලැබුණු විගසම වැන්ඩ්‍රියා මට නැවත ලබා දෙන බවට පොරොන්දු වුණා. නමුත් මම නැගෙනහිරින් ආපසු පැමිණි විට, ඔහු මට කිව්වා ඔහු වැන්ඩ්‍රියා වෙනත් කෙනෙකුට දීලා කියලා. ඒක මට දැනුනේ, සැමවිටම සිදුවන බව මම දැන සිටි දෙයක් සිදු වූවාක් මෙන්. ඒක මගේ හදවතේ මම දැන සිටි දෙයක තහවුරු කිරීමක් පමණයි.”

“වැන්ඩ්‍රියා ඔයාගේ පිළිමය වුණා,” යකඩ දැල කීවාය. “ඔයා එයින් මිදුණ එක හොඳයි.”

“ඒ කියන්නේ මම කළ හැම දෙයක්ම මිරිඟුවක් පසුපස හඹා යාමක්,” රොජර් කටුක ලෙස කීවේය. “මට ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස්ට කියන්න ඕන ඒක. තමන්ගේ මුළු ජීවිත කාලයම නාස්ති කළා කියලා දැනගත්තාම මිනිසෙකුට කළ හැක්කේ කුමක්ද කියලා මම එතුමාගෙන් අහන්න ඕන. භික්ෂුවක් වීමට නොගැලපෙන මිනිසෙක්.”

“ඔයා කළේ මිරිඟුවක් පසුපස හඹා යාම පමණක් නෙවෙයි,” දැල කීවාය. “ඔයා වරක් වෙනත් මිනිසෙකුගේ ජීවිතය බේරගත්තා. ඔයා මටම ඒක කිව්වා.”

“පොන්ටේ සැන් ජියෝවානි සටනේදීද? ඇත්ත. නමුත් ඒක බොහෝ කාලෙකට කලින්. ඒ වගේම, මම ඒක කළේ හදිසියේ. මම ඒක ඔයාට කියන්න හොඳ නැහැ. ඔයා ඒක ෆ්‍රැන්සිස්ට කිව්වේ නැහැ කියලා බලාපොරොත්තු වෙනවා.”

“නැහැ. නමුත් දෙවියන් වහන්සේ ඒක දන්නවා. ඔයා දෙවියන් වහන්සේට කීකරු වුණා.”

“සමහර විට එක පාරක් ඒක කළා. මම ඒ ගැන බොහෝ වාරයක් පසුතැවුණා - පෙරුජියා සිරගෙදර මාස ගණනක් ගත කරන්න සිදු වූ විට; පසුව ෆ්‍රැන්සිස් මගෙන්… මම ආදරය කළ කාන්තාව සොරා ගත් විට. අවම වශයෙන් ඒ කාලේ මම ඒක දැක්කේ එහෙමයි. සමාවෙන්න… ගෞරවනීය මව්තුමිය.”

“ඒක එහෙම නෙවෙයි කියලා ඔයා දැනගත්තේ කවදාද?”

“ඒ කාන්තාව… පැවිදි සොයුරියක් ලෙස දුටු විට මම ඒක ඉගෙන ගන්න පටන් ගත්තා. නමුත් ඊජිප්තුවේ සුල්තාන්ගේ කූඩාරමේදී ෆ්‍රැන්සිස්ව දැකලා, ක්‍රිස්තුස් වහන්සේගේ නියෝජිතයා ලෙස ඔහු කතා කරනවා අහපු විට, ඒක මට ඇත්තටම පැහැදිලි වුණා. මම එයාව බියගුල්ලෙක් කියලා හිතපු කාලයක් තිබුණා. දැන් මම දැනගත්තා බියගුල්ලා මම බව - ඒ වගේම ද්‍රෝහියෙක්. මම ඒක එකපාරටම ඉගෙන ගත්තේ නැහැ. නමුත් මම දැනගත්තා ෆ්‍රැන්සිස් මම මුණගැසුණු නිර්භීතම මිනිසා බව සහ ගොඩ්ෆ්‍රෝයි සහ රිචඩ් කූර්-ඩි-ලියන්ට වඩා ශ්‍රේෂ්ඨ කුරුස යුද්ධකරුවෙක් බව.”

“එහෙම තමයි,” දැල කීවාය. “ඊට පස්සේ ඔයා එතුමාගේ ස්වාමියා ගැනත් හිතන්න පටන් ගත්තා, ඒ ඔයාගේ සහ මගේත් ස්වාමියා.”

“ඔව්. නමුත් මම ෆ්‍රෙඩ්රික් අධිරාජ්‍යයා ඉදිරියේ සිටගෙන සිටි විට, සුල්තාන් ඉදිරියේ ෆ්‍රැන්සිස් තරම් නිර්භීත නොවුණා. මම ක්‍රිස්තුස්වහන්සේව ප්‍රතික්ෂේප කළේ නැහැ, නමුත් ඔහු මට වෙන කෙනෙකුට ඒක දීලා කියලා කියනකම්ම මම තවමත් වැන්ඩ්‍රියා ගැන බලාපොරොත්තු තබාගෙන හිටියා. ඊට පස්සේ විතරයි මම ඔහුගේ සේවයෙන් ඉවත් වෙන්න අවසර ඉල්ලුවේ. ඊට කලින් නෙවෙයි! එතැන් සිට, මම ෆ්‍රැන්සිස්ව හොයන්න උත්සාහ කළේ ඔහුගේ උපදෙස් ඉල්ලන්න. නමුත් මට ඔහුව හොයාගන්න බැහැ. මම කැමතියි දැනගන්න එයා මොනවා කියයිද කියලා… සමහර විට ඔහු මට භික්ෂුවක් වෙන්න කියයි; නමුත් මම දන්නවා මට හොඳ භික්ෂුවක් වෙන්න බැහැ කියලා.”

“දෙවියන් වහන්සේට සේවය කරන්න වෙනත් ක්‍රම තියෙනවා.”

“කොහොම වුණත්, මට ඉක්මනින් භික්ෂුවක් වගේ යාචක වෙන්න වෙයි,” රොජර් කීවේය. “මා සතුව ඇති සෑම දෙයක්ම පාහේ මම ඇඳ සිටින ඇඳුම්, මගේ අශ්වයා සහ මගේ සන්නාහය. ෆ්‍රැන්සිස් මට ඒ සන්නාහය දුන්නේ අවුරුදු ගණනාවකට පෙර. මම ඒකට ඔහුට කවදාවත් ස්තූති කළේ නැහැ. ඒත් ඒක කිහිප වතාවක්ම මගේ ජීවිතය බේරගත්තා.”

“ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස් ඔයාට මොනවා කියයිද කියලා මට කියන්න බැහැ,” දැල කීවාය. “මම ඒක කියන්න පුළුවන් කියලා හිතුවොත් ඒක හරිම අහංකාර වැඩක්. නමුත් මම ඔයා වෙනුවෙන් යාච්ඤා කරන්නම්.”

“ඔයා ඒක කලිනුත් මට කිව්වා,” රොජර් කීවේය. “සමහර විට මේ අවුරුදු ගණනාව පුරාම මාව ජීවත් කළේ ඒක වෙන්න ඇති. මගේ ජීවිතේ මෙච්චර අසාර්ථක නොවුණා නම් කියලා විතරයි මම ප්‍රාර්ථනා කරන්නේ.”

“බලාපොරොත්තු සුන් නොකර ඒක කියන කෙනා ජීවත් වෙන්න ආරම්භ කරනවා විතරයි. දෙවියන් වහන්සේ ඔයාට ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස්ගේ ජීවිතය බේරා ගැනීමට අවස්ථාව දුන්නා - උන්වහන්සේ ඔයාව අසාර්ථක කෙනෙක් විදියට ඉන්න දෙන්නේ නැහැ. සමහර විට උන්වහන්සේ ඔයාව නැවත පරීක්ෂා කරයි. එතකොට නිර්භීත වෙන්න. ජේසුස් ක්‍රිස්තුන් වහන්සේට ප්‍රශංසා වේවා.”

“සදහටම සහ සදාකාලයටම. ආමෙන්.” හදිසි ආවේගයකින් රොජර් එක් දණහිස් මතට නැමුණේ, සොල්දාදුවන් සටනට පෙර කරන ආකාරයටය. නැවත නැගිට, තම අශ්වයා වෙත ගියේය. මිනිත්තුවකට පසු ඔහු ඇසිසි දෙසට යන මාර්ගයේ ගමන් කළේය.

මව්තුමිය ස්ථිර අතකින් ෂටර් වසා, හැරී, සිහි නැතිව, ඇගේ පිටුපස සිටගෙන සිටි තවත් පැවිදි සොයුරියන් දෙදෙනෙකුගේ අතට වැටුණාය. ඔවුන් ඇයව අඩක් ඇදගෙන ගොස් ඇගේ කුටියට ගෙන ගොස්, ඇය නිදා ගැනීමට භාවිතා කරන කොනේ තැබුවා. පැවිදි සොයුරියන් දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙක් කතා කිරීමට අවසර ඉල්ලා සංඥාවක් දුන්නාය.

මව්තුමිය ජීව ශක්තියෙන් තොර හඬකින්, “මොකක්ද, සොයුරි වෙරේනා?” යි ඇසුවාය.

“මේ කුටිය රෝහලක් ලෙස සලකන්න අවසර, ගෞරවනීය මව්තුමිය.”

රෝහලේදී පමණක් පැවිදි සොයුරියන්ට එකිනෙකා සමඟ කතා කිරීමට අවසර ලැබුණේ, එය රෝගියාගේ සෞඛ්‍යයට හෝ ප්‍රතිකාර සඳහා යහපත් නම් පමණි. කුටිය තුළ අවශ්‍යම වචන පමණක් භාවිතා කිරීමට අවසර තිබුණි. නමුත් මව්තුමිය රෝහලට යාම ප්‍රතික්ෂේප කළාය.

“එහෙනම් මොකක්ද, සොයුරිය? කියන්න.”

“ඔබ අසනීපව සිටින අතරතුර සඳුදා, බදාදා සහ සිකුරාදා දිනවල ඔබ ඔබටම පනවා ගන්නා සම්පූර්ණ උපවාසයෙන් වැළකී සිටින ලෙස මම ඔබෙන් අයැද සිටිමි, ගෞරවනීය මව්තුමිය. ඒ වගේම, ඔබේ වර්තමාන තත්ත්වය තුළ නැගිට දොරටුවට යාම ඉතා භයානක විය.”

“ඒක අවශ්‍ය වුණා. ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස්ගෙන් ආරංචියක් ලැබෙන්න තිබුණා. සමහර විට මට ඒ දුප්පත් නයිට්වරයාට උදව්වක් කරන්නත් පුළුවන් වෙයි කියලා හිතුවා. මගේ උපවාසය සම්බන්ධයෙන්, කරදර වෙන්න දෙයක් නැහැ. මා ගැන කරදර වෙන්න දෙයක් නැහැ….”

පැවිදි සොයුරියන් දෙදෙනා සුසුම් හෙළුවා. සොයුරි වෙරේනා පනස් හැවිරිදි ශක්තිමත් ඇටසැකිල්ලක් ඇති කෙට්ටු කාන්තාවක්. ලෞකික ජීවිතයේදී ඇය සොරියානෝහි ආදිපාදවරිය වූවාය. සොයුරි මාර්ටිනා විසි ගණන්වල පසුවූ, ශක්තිමත්, කරුණාවන්ත, හොඳින් ඔප දැමූ ඇපල් ගෙඩියක් වැනි මුහුණක් ඇති කාන්තාවක්. ඇය රීටි අසල ගමක ගොවියෙකුගේ වැඩිමහල් දියණිය වූවාය. ඔවුන් දැන සිටියා මව්තුමිය අදහස් කළේ කුමක්ද කියා, ඔවුන් තම අධ්‍යාත්මික පියා ගැන ඇගේ කනස්සල්ල බෙදා ගත්තා. ඔවුන් ඔහුව දැක නොතිබුණේ බොහෝ කලක සිටය. ඔහු පුරුද්දක් ලෙස පුංචි පල්ලියට ඇවිත් දේශනා කළේය. එය මිනුම් නොහැකි ධනයක් ඔවුන් මත වැගිරෙනවා වගේ, මාස ගණනක් ඔවුන්ගේ හදවත් පුරවන්න ප්‍රමාණවත් ධනයක්. නමුත් පසුව ඔහු පැමිණීම නැවැත්තුවා, බොහෝ කාලයක් ඔවුන් ඔහුට පණිවිඩයක් යවා ඔහුව කොතරම් මග හැරියාද කියා පැවසීමට එඩිතර වූයේ නැත.

අවසානයේදී මව්තුමිය ඔහුගේ සහෝදරයන් කිහිප දෙනෙකු හරහා ඔහුට පණිවිඩයක් යැව්වා, ඒක ඉතා කෙටි සහ අවධාරණය කළ යුතු දෙයක්. “අපේ අවශ්‍යතා බලා ගන්න ඔයා අපිට හොඳ පොරොන්දුවක් දුන්නා, ඒත් ඔයා ඉක්මනින්ම අපිව අත්හැරලා අපිව කුසගින්නේ මැරෙන්න ඉඩ හැරියා.”

ඊට පස්සේ ඔහු ආවා - ඒත් පනස්වන ගීතිකාව ගායනා කරන්න විතරයි: Miserere mei, Deus, secundum magnam misericordiam tuam… “දෙවියනි, ඔබගේ මහා දයාව අනුව මට අනුකම්පා කරන්න” - පසුතැවිලි වීමට ඔහුගේ ඇරයුමට ප්‍රතිචාර වශයෙන් මාසයක් පුරාම ඔවුන් සියල්ලෝම සඳුදා, බදාදා සහ සිකුරාදා දිනවල උපවාස කළා, මව්තුමිය වගේම.

සහෝදරයන් එතුමා වගේ නැති නිසා, සොයුරි මාර්ටිනා සිතුවාය. ෆාදර් ෆ්‍රැන්සිස් එතුමා තම අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස පත් කළ කැටනියෝහි පේතෘස් මිය ගිය විට, මාස කිහිපයකට පසුව, ස්වාමින් වහන්සේ තම අප්‍රසාදය පෙන්වූවා; සහෝදර එලියාස්ටත් ඔහු වෙනුවට ආදේශ කරන්න බැරි වෙයි. කිසිවෙකුට බැහැ.

ඒ අලුත් රීතිය නිසා, මව්තුමිය සිතුවාය. ඔවුන් එය ලියන්න කියලා එතුමාගෙන් ඉල්ලුවා, නමුත් ඔවුන් දැන සිටියේ නැහැ ඔවුන් එතුමාගෙන් ඉල්ලා සිටි දේ. අපේ ස්වාමින් වහන්සේ පැරණි රීතිය නියම කළා, එතකොට ඔහුට කොහොමද ඒක වෙනස් කරන්න පුළුවන්, ඕනෑම දෙයක්? නමුත් ඔවුන් දිනපතා එතුමාගෙන් අයැද සිටියා, සහෝදරයන්, කාදිනල් ආරක්ෂකතුමා, ශුද්ධෝත්තම පියතුමා - රීතිය වෙනස් කරන්න, රීතිය මෘදු කරන්න, කිහිප දෙනෙකුට පමණයි එය පවතින ආකාරයට ජීවත් වෙන්න පුළුවන්, අපිට ඕන නිකාය විශාල සහ ශක්තිමත් වෙනවා දකින්න. එතුමා වේදනාවෙන් කෑ ගැසුවා, "කුඩා සහෝදරයන් අඩු නම් කොච්චර හොඳද." ඔවුන් බුද්ධිමත්, ඔවුන්ගේම විදියට හරි, නමුත් ෆ්‍රැන්සිස්ගේ මාර්ගය ඔවුන්ගේ මාර්ගය නොවේ. කීකරු ලෙස ඔහු ඔවුන් ඉල්ලූ දේ කළා; ඔහුගේ හදවත බිඳී ගියත් ඔහු රීතිය නැවත ලිව්වා. ඒක ඔහුගේ ගෙත්සෙමනේ. ඔහුගේ ජීවිතය ලෝකය දැක ඇති ගැලවුම්කරුවාණන්ගේ ජීවිතයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම අනුකරණය. ඔහුට ඔහුගේ ගෙත්සෙමනේ තතිබුණා. නමුත් ගෙත්සෙමනේට පසුව පැමිණෙන්නේ… කැල්වරි.

පැවිදි සොයුරියන් දෙදෙනා දුටුවේ මව්තුමියගේ මුහුණේ දරුණු සුදුමැලි බවක් ඇති වන ආකාරයයි. ඇගේ දෑස් වැසී තිබුණි; ඇගේ දෑත් දෙකම පිහියෙන් ඇන ඇති සේ වේදනාවෙන් වෙව්ලන්නට විය; පසුව ඒවායින් එකක්, වම් අත, ඇගේ හදවතට ගොස් එයට තද කළ අතර, ඇය හයියෙන් කෙඳිරි ගෑවාය.

පැවිදි සොයුරියන් දෙදෙනා වෙවුලමින් නිශ්චලව සිටියහ. නමුත් ඔවුන්ට කුමක් කළ යුතුදැයි සිතීමට පෙර, මව්තුමියගේ සිරුර ලිහිල් විය, ඇගේ සුදුමැලි බව මෘදු විය, ඇගේ දෑත් ලිහිල් විය. විශාල කඳුළු දෙකක් ඇගේ කෙට්ටු කම්මුල් දිගේ පෙරළී ගියේය.

පැවිදි සොයුරියන් දෙදෙනා කාමරයෙන් හෙමින් පිටතට ගොස්, රෝහලේ සිටින මහලු සොයුරි ඇන්ටෝනියා බැලීමට දිව ගියහ. සොයුරි ඇන්ටෝනියා සැන් ඩමියානෝහි දිළිඳු පැවිදි සොයුරියන්ට එකතු වීමට අවසර ඉල්ලා, නියමිත වේලාවට අවසර ලැබීමට පෙර, අවුරුදු තිහකට වැඩි කාලයක් බෙනඩික්ටයින් පැවිදි සොයුරියක් වූවාය. ඇය සවන් දී හිස වැනුවාය.

“මව්තුමිය බොහෝ විට අන් අයගේ දුක් වේදනා තමා මතට ගෙන තිබෙනවා,” ඇය කීවාය, “නමුත් මෙවර ඇයට එය කළ නොහැකි වුණා. ඒකත් දුක් විඳීමක්, සමහර විට ඒ සියල්ලටම වඩා නරකම දුක් විඳීම.”

පැවිදි සොයුරියන් දෙදෙනා එකිනෙකා දෙස බැලූහ. ඔවුන් කිසිවක් කීවේ නැත. සියල්ලට පසු, සොයුරි ඇන්ටෝනියා ඉතා මහලුය.33 වන පරිච්ඡේදය

ආසිසි නගරයේ වීදි හරහා නැවතත් ගමන් කිරීම අමුතු, සිහිනයක් වැනි අත්දැකීමක් විය. අර තියෙන්නේ ඒ පොහොසත් මිනිසාගේ ගෙය, ඔහුගේ නම මොකක්ද? ක්වින්ටවාලේ, ඔව්, බර්නාඩ් ඔෆ් ක්වින්ටවාලේ. දකුණට ගොස් වැන්ඩ්‍රියා නැවත ලබා ගැනීමට සතයක්වත් නැති ත්‍රාසිකයෙකු ඔහුගෙන් ණයක් ඉල්ලා සිටියේ නිෂ්ඵල ලෙසයි. මෙන්න සිසිලියානු මෙහෙයුම ගැන ඒ ට්‍රබඩෝර් ඉතා අලංකාර ලෙස කතා කළ ආසන දෙව්මැදුර චතුරශ්‍රය. සතුටින් සැරසී, පිහාටු ගැසූ තරුණ ෆ්‍රැන්සිස් ඔහු සමඟ සන්නාහය මාරු කළ තැන - ඔහු තවමත් පැළඳ සිටි සන්නාහයම, එය හොඳින් ගැලපෙන අතර වඩාත් සුවපහසුයි. මෙන්න ස්කිෆිස්ගේ මහා මන්දිරයට ඇතුල් වන ස්ථානය සහ...

“ක්ලෙයාර් මැතිණිය!” රොජර් කෑගැසුවේය. ඔහු තම අශ්වයාව කෙතරම් තියුණු ලෙස පාලනය කළේද යත් එය පසුපසට නැඟී සිටියේය. දැන් කාන්තාවන් දෙදෙනා නතර වී ඔහු දෙස අවිශ්වාසයෙන් බලා සිටියහ. ඔහු අශ්වයාව සන්සුන් කිරීමට සමත් වූ නමුත්, ඔහු බැස යන විට ඔහුගේ කකුල් සිහිනයක මෙන් බර විය. “ක්ලෙයාර් මැතිණිය,” ඔහු නැවතත් පැවසුවේ, තමා ඉදිරියේ පෙනී සිටින දේ ඕනෑම මොහොතක විසුරුවා හැරී අතුරුදහන් වේ යැයි බියෙන් මෙනි.

“මම තවමත් බියට්‍රිස්,” කාන්තාව පැවසුවාය. “මගේ, නමුත් ඔයා වයසට ගිහින්.”

අනෙක් කාන්තාව සිනාසෙන්නට පටන් ගත්තාය, නොවැළැක්විය හැකි නැන්දා, සෑම විටම මෙන් ඇගේ නාසයේ බොත්තමක් සහිතව, නමුත් හිසකෙස් අළු පාට වී ඇති බව පෙනේ. ඔහු තම හැසිරීම මතක තබාගෙන හිස නැමුවේය. “සමාවෙන්න,” ඔහු නළල අතුල්ලමින් පැවසීය, “මගේ මෝඩකම සමාව දිය නොහැකියි - විශේෂයෙන්ම මම දැන් ක්ලෙයාර් මැතිණිය, ඒ කියන්නේ ගරු මව්තුමිය සමඟ කතා කළ නිසා.”

“මම නම් ඔයාව විශ්වාස කරන්නේ නෑ,” බියට්‍රිස් කිව්වේ නළල රැලි කරගෙන. “මම එයා එක්ක කතා කරලා මාස පහකටත් වැඩියි. එයා කිසිවෙකු හමුවෙන්නේ නෑ.”

“ඇත්තටම මම එයාව දැක්කෙත් නෑ,” රොජර් සිනාසෙමින් පැවසීය. “එයා හිටියේ ගේට්ටුවේ ග්‍රිල් එක පිටිපස්සේ. ඒත් අපි කතා කළා, දෙවියන්ට ස්තූතියි. නමුත් එය අද්භූතයි, බියට්‍රිස් මැතිණිය - අවුරුදු දොළහකට කලින් ඔයා පෙනුනේ ක්ලෙයාර් අවුරුදු අටේදී සිටි ආකාරයටමයි - දැන් ඔයා පෙනෙන්නේ අවුරුදු දොළහකට පෙර එයා සිටි ආකාරයටයි.”

“මම හිතන්නේ නෑ ඒක පුදුමයක් කියලා,” ඇය ක්ලෙයාර්ගේ විය හැකි ඇහි බැම ඉහළට ඔසවමින් පැවසුවාය. “මම හිතන්නේ ඒක තාර්කිකයි, පියතුමා වින්සෙන්ට් කියන විදිහට. ඇත්තෙන්ම, අපි සහෝදරියන්. ඔයා දෙපාරක්ම එකම වැරැද්ද කිරීම ඊට වඩා පුදුමයි.”

“ඔයා මාව මතක තියාගෙන ඉන්නවා,” ඔහු අසාමාන්‍ය ලෙස සතුටු වෙමින් ප්‍රකාශ කළේය.

“මමත් ඔයාව මතකයි,” බෝනා ගුල්ෆුසියෝ පැවසුවේ, “නමුත් අපි මෙහෙම වීදියේ ඉඳන් කතා කර කර ඉන්න එක හරි නෑ... ඔයා අපේ ගෙදරට ආවොත්, කවුන්ට්...”

“ඔයා හරිම කරුණාවන්තයි, උතුම් කාන්තාව,” රොජර් ගොත ගසමින් කිව්වා, “නමුත් මම දන්නේ නෑ කවුන්ට් සහ කවුන්ටස්, විශේෂයෙන් කවුන්ට් මොනාල්ඩෝ...”

“කවුන්ට් මොනාල්ඩෝ මිය ගිහින් අවුරුදු දහයක් වෙනවා,” බෝනා ගුල්ෆුසියෝ හොඳින් පාලනය කරගත් දුකකින් පැවසුවේ, “ඒ වගේම කවුන්ට් ෆේවරිනෝ ඊට අවුරුදු තුනකට පසු මිය ගියා.”

“අම්මා කන්‍යාරාමයකට ගියා,” බියට්‍රිස් එකතු කළේ, “ඒ වගේම ඇග්නස්. ඔයාට සෑහීමකට පත් වෙන්න වෙන්නේ නැන්දා බෝනා සහ මා එක්ක.”

සේවකයින්ගේ සංඛ්‍යාව බොහෝ සෙයින් අඩු වී ඇති බව හැරුණු විට නිවස කලින් තිබුණා වගේමයි. “අපි තවදුරටත් කලින් වගේ පොහොසත් නෑ,” බියට්‍රිස් පැවසුවාය. ඇගේ නැන්දා ඇයට නින්දා සහගත බැල්මක් හෙළුවාය. “තරුණියන් එවැනි දේවල් ගැන කතා කරන්නේ නෑ,” ඇය ඉල්ලා අස්වන ලෙස මුමුණුවාය.

“මම හැමදේම පාහේ නැති කරගෙන ඉන්නේ,” රොජර් පැවසීය. ඔහුගේම පුදුමයට, ඒක සතුටක් ලෙස පෙනුනි.

කෙසේ වෙතත්, සේවකයෙක් රොජර්ගේ අශ්වයා භාරගන්න ලදී. බෝනා ගුල්ෆුසියෝ සීනුව ඇද්දා. තවත් සේවකයෙක් ඇවිත් දවල් කෑම ලෑස්ති කරන්න කියලා අණ ලැබුණි.

“අපි ජීවත් වෙන්නේ ගෙදරින් කොටසක විතරයි,” බියට්‍රිස් පැවසුවාය. “බටහිර පැත්තේ කාමර පිරිලා තියෙන්නේ ක්ලෙයාර් අපිට එවපු හොඳ මිනිස්සුන්ගෙන්. යන්න තැනක් නැති නිසා එයා එයාලව එව්වේ. මේ දවස්වල ගිනි තැබීම් ගොඩක් වෙනවා.”

“ගිනි තැබීම්?”

“ඔව්, ඔයා දැනගෙන හිටියේ නැද්ද? ලුසෙරාවල ඉන්න විජාතීන් නිතරම ගම්බද ප්‍රදේශවලට කොල්ලකෑම් කරනවා. පැමිණිලි ගොඩක් තියෙනවා. බිෂොප් තුමා ශුද්ධෝත්තම පියතුමාට ලියලා, විශේෂ පණිවිඩකරුවෙක් පවා එවලා තියෙනවා. අපිට අහන්න ලැබුණු අන්තිම ආරංචිය තමයි ශුද්ධෝත්තම පියතුමා මේ ගැන අධිරාජ්‍යයාට නියෝජිතයින් එවනවා කියන එක. මම හිතන්නේ එයා සිනාසෙයි විතරයි. එයා කිසිම දෙයක් විශ්වාස කරන්නේ නෑ කියලයි කියන්නේ. ඒක විශ්වාස කරන්න අමාරුයි මොකද හැමෝම කියන්නේ එයා හරිම බුද්ධිමත් කියලා.”

රොජර් පිළිතුරු දීමට උත්සාහ කළ නමුත් ඔහුට එය කළ නොහැකි විය. ඔහු තරමක් සන්තාපයෙන් සිනාසුණේය.

“ඔයා ඒක කියන්න හොඳ නැහැ, බියට්‍රිස්,” බෝනා ගුල්ෆුසියෝ ලැජ්ජාවෙන් පැවසුවාය. “කවුන්ට් ඉන්නේ අධිරාජ්‍යයාගේ රාජ සභාවේ.”

“එහෙම නම් මම ඒක කිව්ව එක ගැන හරිම සතුටුයි,” තරුණ කාන්තාව අවධාරණයෙන් ප්‍රකාශ කළාය.

“ඔයා හරි, බියට්‍රිස් මැතිණිය,” රොජර් පැවසුවේ, “මම තවදුරටත් අධිරාජ්‍යයාගේ මිනිසා නෙවෙයි කියන්න මම සතුටුයි. මම එයා එක්ක කඩාකප්පල් වුණා - ලුසෙරාවේ සරසන්වරු ඊට හේතුවක්. අනික, පියතුමා ෆ්‍රැන්සිස්.”

බියට්‍රිස් අත්පුඩි ගැසුවාය. “මම හරිම සතුටුයි,” ඇය ප්‍රකාශ කළාය. “ඔයා එයාට වඩා ගොඩක් හොඳයි.”

බෝනා ගුල්ෆුසියෝ ඇගේ බොත්තම් නාසය අතුල්ලුවාය. “ඔයා අපි ගැන මොනවා හිතනවද කියලා මම දන්නේ නෑ,” ඇය කලබලයෙන් පැවසුවාය. “ඇත්තටම, බියට්‍රිස්! එයාගේ අම්මා අපිව දාලා ගියාට පස්සේ, එයාට දඬුවම් කරන්න කවුරුත් නෑ. මේ ගෙදර ගෑනු ළමයි හැමතිස්සෙම මුරණ්ඩු සහ කටකාරයි, කවුන්ට්. සමහර වෙලාවට මට හිතෙනවා එයාලා පිරිමි ළමයි වෙන්න ඕන කියලා.”

“ගරු මව්තුමිය පවා?” රොජර් ඇසුවේ විනෝදයෙන්.

බියට්‍රිස් හිනා වුණා. “ක්ලෙයාර් නම් ශ්‍රේෂ්ඨ අණ දෙන නිලධාරිනියක්. එයා ජෙනරාල් කෙනෙක්. දුප්පත් මාමා මොනාල්ඩෝ ඇතුළු මුළු පවුලටම විරුද්ධව එයා පැවිදි වුණේ කොහොමද කියලා ඔයාට අමතකද? එයා හැමෝම පරාද කළා. මම පෙනුමෙන් එයාට ටිකක් සමාන වෙන්න පුළුවන්, නමුත් මම එයා ඉස්සරහ කිසිවක් නෙවෙයි. ඒ එයාගේ එක පැත්තක් විතරයි. එයා... මට කවදාවත් එයා තරම් හොඳ වෙන්න බෑ. එයා සාන්තුවරියක් - නෑ, ඒකට විරුද්ධ වෙන්න එපා, නැන්දා බෝනා, ඔයාත් කීප සැරයක්ම එහෙම කියලා තියෙනවා. කොහොමත් හැමෝම ඒක දන්නවා.”

“මමත් ඒක දන්නවා,” රොජර් පැවසීය.

“එහෙනම් හරි. නමුත් මම සාමාන්‍ය ගෑනු ළමයෙක්. මට සාමාන්‍ය පැවිදි සොයුරියක් වෙන්නවත් බෑ, එහෙම දෙයක් තියෙනවා නම්, ඒක සැකයි, මොකද පැවිදි සොයුරියක් කියන්නේ විශේෂ දෙයක්, නේද, නැන්දා බෝනා? උදාහරණයක් විදිහට අම්මා, ඇග්නස්.”

“අපි හැමෝටම පැවිදි සොයුරියන් සහ ෆ්‍රයර්වරු වෙන්න බෑ,” රොජර් ඉක්මනින් පැවසීය. එවිටම සේවකයා ප්‍රකාශ කළේ ආහාර වේල සූදානම් බවයි.

ඔහුට ඔවුන්ට අධිරාජ්‍යයා ගැන, සිසිලිය ගැන, සියල්ලටමත් වඩා කුරුස යුද්ධය සහ සුල්තාන්ගේ කඳවුරේ දුටු දේ ගැන කියන්නට සිදු විය. ඔහුට තවමත් හැඟුණේ තමා සිහිනයකින් මෙන් බවයි. කවුන්ට් මොනාල්ඩෝගේ භූතය උස පුටුවේ වාඩි වී, රැවුල අතගාමින් දේශපාලනය ගැන කියවමින් සිටියේය; තම ආධිපත්‍ය පතුරුවන සහෝදරයාට සහාය දීමට සැමවිටම සූදානම්ව සිටින කවුන්ට් ෆේවරිනෝගේ භූතය; මෘදු කවුන්ටස් - ඔහුට ඇයව කන්‍යාරාමයක පහසුවෙන් දැකගත හැකි විය, ඇග්නස් ද, සියලු උද්යෝගය සහ භක්තියෙන්. නමුත් ක්ලෙයාර් තවදුරටත් එහි සිටියේ නැත. ඇය ඉතා බලවත්, ඉතා ශ්‍රේෂ්ඨ ජීවියෙකි. ඇය පූජාසනය අසල සිටගෙන සිටියාය, ඇගේ හිස මුඩු කර, අත් දිගු කර, මාරක කාන්තාවකගේ ඉරණමට ඔබ්බෙන් - නැතහොත් බොහෝ දුරට. එවැනි කෙනෙකු සමඟ මුහුණට මුහුණ සිටීම නොව, යකඩ ග්‍රිල් එකකින් ඇයගෙන් වෙන් වී සිටීම නිවැරදි සහ යෝග්‍ය විය. මිථ්‍යාදෘෂ්ටික ලෝකය ඕෂනස් ඉවුරේදී අවසන් වූවාක් මෙන්, පෘථිවිය වටා ඇති මහා ධාරාව, ලෝකය ඒ ග්‍රිල් එක ඉදිරිපිට අවසන් විය. එහෙත් ග්‍රිල් එක මෙපැත්තෙත් ගැලවීමක් තිබුණා... එය අර්ධ වශයෙන් හෝ ඊට අනෙක් පැත්තේ සිටින අයගේ නොනවතින වැඩ නිසා විය හැකියි.

ඔව්, සුල්තාන් හොඳ පෙනුමක් ඇති මිනිසෙක්, බුද්ධිමත් මිනිසෙක් කියලත් ඔවුන් ඔහුව හැඳින්වූවා, එහෙම කියපු අය එච්චර බුද්ධිමත් අය නොවේ, ඒ නිසා සමහර විට බුද්ධිය විනිශ්චය කිරීමට ඔවුන් නුසුදුසු විය හැකියි. සුල්තාන් නිතරම ප්‍රශ්න අහනවා. ඔහු කවදාවත් පිළිතුරුවලින් සෑහීමකට පත් වුණේ නැහැ. දෙකයි දෙකයි හතරයි කියලා කිව්වොත්, ඔහු කියයි, මේක නම් හරිම රසවත්, ඒක ඇතැම් ප්‍රායෝගික අත්දැකීම් එක්ක ගැලපෙනවා වගේ, නමුත් අපි පරිස්සම් වෙන්න ඕනේ: මෙතෙක් නොදන්නා රටක් තියෙන්න පුළුවන්, එහිදී මේ අංක දෙක හතරට එකතු වෙන්නේ නැහැ, සමහර විට එකතු වෙන්නෙත් නැහැ, අංක නැති රටක් ගැන කතා කරන්නත් දෙයක් නැහැ.

“එහෙනම් ඔහු මෝඩයෙක් වෙන්න ඕන,” බියට්‍රිස් පැවසුවේ, ඉදුණු ඇපල් ගෙඩියකට ආශාවෙන් සපා කමින්.

“බුද්ධිමත් මිනිස්සු බොහෝ විට විශේෂ මෝඩකමකින් පෙළෙනවා කියලා මම විශ්වාස කරන්න පටන් අරන්,” රොජර් පැවසීය. “සමහර වෙලාවට ඒක එයාලට සන්නාහයක් වගේ. යම් දෙයක් ගැන සැක කරන්න පුළුවන් තාක් කල්, ඔවුන්ට ඒක විශ්වාස කරන්න අවශ්‍ය නැහැ. ඔවුන් ඒක විශ්වාස නොකරන තාක් කල්, ඒකෙන් ඇතිවන වගකීම් පිළිගන්නේ ඇයි?”

“එහෙනම් සුල්තාන් දන්නේ නැහැ දෙකයි දෙකයි හතරයි කියලා,” නැන්දා බෝනා පැවසුවාය. “මම ඒක සැන් සෙවරිනෝහි කවුන්ටස්ට කියන්න ඕන. එයා සතුටු වෙයි. එයා හැමතිස්සෙම කියනවා...”

“රොජර් කවුන්ට් අදහස් කළේ ඒක නෙවෙයි, නැන්දා බෝනා,” බියට්‍රිස් මැදිහත් වුණා. “ඔහු අදහස් කළේ බුද්ධිමත් මිනිස්සු බොහෝ විට තමන්ගේම කකුල්වල පැටලෙනවා කියන එක.”

“මම නම් කැමතියි සුල්තාන් තමන්ගේම කකුල්වල පැටලෙනවා දකින්න,” බෝනා ගුල්ෆුසියෝ ප්‍රකාශ කළාය. “මම ඔහුට කිසිම හානියක් ප්‍රාර්ථනා කරන්නේ නැහැ,” ඇය ඉක්මනින් එකතු කළාය.

බියට්‍රිස් නැමී ඇගේ නැන්දාගේ කම්මුල සිප ගත්තාය. “ඔයා පරිස්සම් වෙන්න, නැත්නම් ඔයාත් සාන්තුවරියක් වෙයි,” ඇය මෘදු ලෙස පැවසුවාය.

“මොන විකාරයක්ද!” බෝනා ගුල්ෆුසියෝ විරෝධය පළ කළාය.

පිටතින් බොහෝ මිනිසුන් දුවනවා වැනි ශබ්දයක් ඇසුණි. එවිට කාන්තාවක් කෑගැසුවාය. නැවත නැවතත් කෑගැසුවාය.

“දැන් මොකද වෙන්නේ?” බෝනා කීවාය.

බියට්‍රිස් නැඟිට සිටියාය. “මම ගිහින් බලන්නම්.”

“නෑ, එපා,” ඇගේ නැන්දා කෑගැසුවාය. “මම ජියාකොමෝව එවන්නම්...”

නමුත් ගැහැණු ළමයා දැනටමත් ශාලාව හරහා යමින් සිටියාය.

තවත් කෑගැසීමක් ඇසුණි. නළල රැලි කරගනිමින් රොජර් නැඟිට දොර දෙසට බියට්‍රිස් පසුපස ගියේය. නැන්දා බෝනා පිටුපසින් ආවාය.

“මොකද වෙන්නේ?” බියට්‍රිස් පුදුමයෙන් ඇසුවාය. ඇගේ උරහිසට උඩින් රොජර් දුටුවේ යක්ෂයා ඔවුන් පසුපස එළවනවාක් මෙන් චතුරශ්‍රය හරහා සෑම දිශාවකටම දුවන මිනිසුන් රංචුවක්.

අශ්ව කුර ශබ්දයක් ඇසුණි. දිගු කෙස් ඇති කුඩා අශ්වයන් පිට නැඟි අසරුවන් පිරිසක් පෙනී සිටියහ.

“දෙවියන්ගේ බලය,” රොජර් දිවුරුම් දුන්නේය. මේ මිනිස්සු සරසන්වරු විය. වේගයෙන් ගමන් කරමින් සිටි ඔවුන්ගෙන් එක් අයෙක් තරුණ කාන්තාවක් ඔසවා තම සෑදලය හරහා තැබුවේය. ඇය කෑ ගැසුවාය. නැවත නැවතත් කෑ ගැසුවාය.

“වහාම දොර වහන්න,” රොජර් අණ කළේය.

බියට්‍රිස් කීකරු වූවාය, නමුත් අසරුවන් දෙදෙනෙකු හෝ ඇය දෙස බලා සිටියහ.

“සේවකයන්ට කතා කරන්න,” රොජර් දිගටම අණ කළේය. “කී දෙනෙක් ඉන්නවාද?”

“තුන්දෙනෙක් - ඒ වගේම මැඩලීනා නැන්දා. නමුත් ඇයි...”

“අපි දොර අවහිර කරන්න ඕනේ. තවත් පිවිසුමක් තියෙනවාද?”

“ඔව්, තියෙනවා,” බෝනා ගුල්ෆුසියෝ වෙව්ලමින් පැවසුවාය. “ක්ලෙයාර් සහ මම පිටතට ගියේ ඒ විදිහට, කවදාද...”

“ඔවුන් ඒකත් අවහිර කරන්න ඕන.” රොජර් ශාලාවේ තබා තිබූ තම සන්නාහය පැළඳීමට පටන් ගත්තේය.

“ඒ භයානක මිනිසා කාන්තාවව එයාගේ සෑදලයට උස්සගත්තේ ඇයි?” බියට්‍රිස් පුළුල් ඇස්වලින් ඇසුවාය.

“මෙන්න, මේ සම් පටිය මට හයි කරන්න,” රොජර් පැවසීය. “තදට... ඔව් එච්චරයි.”

සේවකයින් පෙනී සිටියහ. රොජර් බැලූ බැල්මටම දුටුවේ ඔවුන්ගෙන් වැඩි උදව්වක් බලාපොරොත්තු විය නොහැකි බවයි. ඔවුන් සියල්ලෝම වයෝවෘද්ධ පිරිමින් වූ අතර ඉතා බියට පත්ව සිටියහ. “පිටිපස්සේ දොරට ගිහින් එයාලට පුළුවන් උපරිමයෙන් එය අවහිර කරන්න,” ඔහු පැවසීය. “මේ අය ඇතුළට කඩා වැදෙන්නේ නැහැ, ඒක අමාරු නම්. ඔවුන්ට වෙලාවක් නැහැ. පැයකින් දෙකකින් මෙතන සන්නද්ධ පුරවැසියන් ගොඩක් ඉන්න ඕන. ඉවර වුණාම, ඔයාලගෙන් දෙන්නෙක් මෙහාට එන්න. තුන්වෙනියා එතන ඉඳලා මුර කරන්න ඕන. ඇතුළට එන්න උත්සාහයක් ගත්තොත්, ඔහු වහාම ඇවිත් මට කියන්න ඕන. තේරුණාද?”

ඔවුන් හිස වැනුවා. ඔවුන් අතුරුදහන් විය.

“කිසිම දෙයක් සිද්ධ වෙන්නේ නැති වෙන්න පුළුවන්,” රොජර් කාන්තාවන් දෙදෙනාට පැවසුවේ, “නමුත් අපිට පුළුවන් හැම පූර්වාරක්ෂාවක්ම ගන්න එක හොඳයි.”

“මම බය නැහැ,” බෝනා ගුල්ෆුසියෝ පැවසුවාය. එවිටම දොරට හස්තයකින් පහරක් වැදුණි. ඇය කෑ ගැසුවාය.

“කවුද එළියේ ඉන්නේ?” රොජර් අරාබි බසින් කෑගැසුවේය.

නිශ්ශබ්දතාවයක් ඇති විය. පසුව එම භාෂාවෙන්ම කලබල වූ හඬක් පැවසුවේ, “ඔයා අරාබි කතා කරනවා. ඔයා මුස්ලිම් කෙනෙක්ද?”

රොජර් ඔහුගේ තොල් සැපුවේය.

“ඔයා මුස්ලිම් කෙනෙක් නම්,” හඬ නැවත ආවේ, “අපි මේ ගෙදර මඟ හරින්නම්.”

ඇත්ත කීම පිස්සුවකි. බොරුවක් කීම ද්‍රෝහිකමකි. නමුත් ඔවුන් කාන්තාවන් සොයමින් සිටියහ. ලුසෙරාවේ කාන්තාවන් හිඟයක් පැවතුනි. ඔවුන් බියට්‍රිස් දැක තිබුණි.

“ඔහු මොනවාද කියන්නේ?” බියට්‍රිස් රහසින් ඇසුවාය.

“ඔහු අහනවා අපි මුස්ලිම්ද කියලා,” රොජර් පැවසීය. “අපි මුස්ලිම් නම්, ඔවුන් මේ ගෙදරට හානියක් කරන්නේ නැහැ.”

“සැන්ටා මැඩෝනා!” බෝනා ගුල්ෆුසියෝ කෑගැසුවාය. “මුස්ලිම්! ඊළඟට මොනවා වෙයිද!”

බියට්‍රිස් දීප්තිමත් අපේක්ෂාවකින් ඔහු දෙස බලා සිටියාය. ඇය කිසිවක් කීවේ නැත.

රොජර් ගැඹුරු හුස්මක් ගත්තේය. “ඔයාලා දෙන්නා ගිහින් පිටිපස්සේ දොර ළඟ මැඩලීනා නැන්දා එක්ක ඉන්න,” ඔහු පැවසීය. “මට මෙතන කරන්න වැඩ තියෙනවා.” ඔහු කොපුවේ තිබූ කඩුව ලිහිල් කළේය.

“බෑ,” බියට්‍රිස් පැවසුවාය. ඇය රොජර්ගේ පටියෙන් කිණිස්ස ඇද ගත්තාය. “නැන්දා බෝනා, මුළුතැන්ගෙයින් හොඳ දිග පිහියක් ගන්න,” ඇය පැවසුවාය. “මේ ගෙදර මුස්ලිම් කෙනෙක් නැහැ.”

ක්ෂණික, ප්‍රීතිමත් මත් භාවයකින් රොජර් අරාබි බසින් කෑගැසුවේය, “අපි හැමෝම ක්‍රිස්තියානි ජාතිකයි. ලුසෙරාවට ආපහු යන්න, බල්ලා සහ බල්ලෙකුගේ පුතා. මෙතනට ඇතුළු වෙන්න හැදුවොත්, ඔයා මැරෙයි.”

පිටතින් ලැබුණු පිළිතුර වූයේ දොරට එල්ල වූ ප්‍රබල පා පහරක් සහ අවම වශයෙන් කටහඬ දුසිමක කලබලයකි. තවත් පහරකින් දොර සෙලවුණා. තියුණු හඬක් යමක් කෑගැසුවේය.

“ඔවුන් ඇතුළට කඩා වැදීමට උත්සාහ කරයි,” රොජර් කඩුව ඇදගනිමින් පැවසීය. “පස්සට වෙන්න...”

තවත් හයියෙන් ඝට්ටනයක් ඇසුණි. රොජර් අනුමාන කළේ ඔවුන්ගෙන් හතර දෙනෙකු හෝ පස් දෙනෙකු එකවර දොරට පහර දෙන බවයි. දොර බිඳ වැටෙන්නට පටන් ගත්තේය.

තවත් ඝට්ටනයක්. දොර පුපුරා ගියේය. ජටාවන් සහිත හිස් පෙනී සිටියහ. රොජර් පහර දුන්නේය. නැවත නැවතත් පහර දුන්නේය; ඔවුන් සමබරතාවය නැති වී සිටියහ. සිදුවූයේ කුමක්දැයි දැන ගැනීමට පෙර ඔවුන්ගෙන් එක් අයෙක් මිය ගොස් දෙදෙනෙකුට දරුණු ලෙස තුවාල සිදුවිය. නමුත් පිටත තවත් බොහෝ දෙනෙක් සිටියහ, අට, දහය හෝ ඊට වැඩි, තවත් අය චතුරශ්‍රයේ අශ්වයන් අල්ලාගෙන සිටියහ. ඔවුන් සන්නද්ධ නොවූ, සැහැල්ලු අශ්වාරෝහකයින්; ඔවුන් දමියෙට්ටාවේ හෝ මන්සුරාහි නොව මෙහි සිටීම මොනතරම් පිස්සුවක්ද! ඔවුන් ඉදිරියට දිව ආවා. ඔහු නැවතත් පහර දුන්නේය, දෙවරක් - පළමු මිනිසාගේ සිරුර ඔවුන්ගේ ප්‍රගතියට බාධාවක් විය. නමුත් පසුව ඔවුන් හැමතැනම හිටියා. වක්‍ර යටගන් එකක් ඔහුගේ සන්නාහය හරහා ඇදී ගියේය. එය කැඩී ගියේය. ඔහු නිරුවත් පයක පා තැබුවේය. දණහිස ඉඟටියට ඔසවා ගත්තේය. නමුත් ඔවුන්ගෙන් හතර දෙනෙකුගේ බර ඉතා වැඩි විය. ඔහු බිම වැටෙමින් සිටියේය - බිත්තිය ඔහුව උස්සාගෙන සිටි නිසා ඔහුට බිම වැටෙන්න බැරි විය.

තවත් කිණිස්සක් කැඩී ගියේය. නමුත් තුන්වැන්න ඔහුගේ කම්මුලට ගැඹුරට කිඳා බැස්සේය. දුඹුරු මුහුණක් ඔහු දෙස සිනාසුණේය. නමුත් පසුව කැස්ස සහ දර්ශනයෙන් ඉවත් විය. මෙන්න පොරෝ සහ පිහි අතැතිව සේවකයින් තිදෙනාම, දුඹුරු යක්ෂයෝ අශ්වයන් අල්ලාගෙන සිටි අයට කෑ ගැසූහ. නමුත් හොරණෑ නාද වන්නට පටන් ගත්තේය. හදිසියේම ප්‍රහාරකයෝ තම අශ්වයන් වෙත දිව ගොස්, නපුරු වලාකුළක් මෙන් පිටත් වී ගියේ, නගර ආරක්ෂකයින් චතුරශ්‍රයට පැමිණෙන විට, හතළිහ, පනහ සහ ඊට වැඩි.

චතුරශ්‍රය කැරකෙමින් තිබුණි. රොජර් එය පැහැදිලි කිරීමට හිස සැලුවේය. නමුත් එය දරාගත නොහැකි තරම් රිදුනි. “දැන් ඔයාට ඒ පිහිය අයින් කරන්න පුළුවන්, නැන්දා බෝනා,” බියට්‍රිස් පවසනු ඔහුට ඇසුණි. ඔහු හිනා විය. ඒකත් රිදුනි.

නගර ආරක්ෂක නිලධාරියෙක් පැමිණියේය. “සැන් ජෝර්ජියෝ විසින්,” ඔහු පැවසුවේ, “අපි නියමිත වේලාවට පැමිණි බව පෙනේ.”

“ඔයා ටිකක් කලින් ආවා නම් මට කමක් නැහැ,” රොජර් හුස්ම ගනිමින් පැවසීය.

“මෙතන පස්දෙනෙක්,” නිලධාරියා මහත් සෑහීමකට පත්වෙමින් පැවසීය, “අපිට එකොළොස් දෙනෙක් ලැබුණා, බෲසියෝ කියනවා එයාට දකුණු ගේට්ටුවෙන් අට දෙනෙක් ලැබුණා කියලා. නමුත් මේ විදිහට ද broad daylight පැමිණීම මොනතරම් නිර්භීතකමක්ද! ඔවුන් සියයකට වඩා හිටියේ නැහැ. ඔවුන් ගේට්ටුව ළඟ ආරක්ෂකයින්ට හොරෙන් පැනලා ඔවුන්ව මැරුවා.”

අශ්ව කුර ශබ්දයක් ඇසුණි. මිනිසුන් දෙදෙනාම සහජයෙන්ම තම කඩු අල්ලා ගත්හ. නමුත් එය තවත් ආසිසි භට පිරිසක් විය.

ඔවුන්ගේ නායකයා, බැරෑරුම් මුහුණක් ඇති, ශක්තිමත් මිනිසෙක්, අශ්වයාගෙන් බැස්සේය. “හැමෝම ගිහින්,” ඔහු වාර්තා කළේය. “නමුත් මට ආරංචි වුණා ඔවුන් සැන් ඩමියානෝ හි කන්‍යාරාමයට කඩා වැදීමට උත්සාහ කළා කියලා.”

“මොකක්ද?” රොජර් කෑගැසුවේය.

“කන්‍යාරාම තාප්පයෙන් පිටත ජීවත් වන ගිහි ෆාදර්වරයෙක් මට කිව්වා. ඔවුන් කන්‍යාරාම තාප්පයේ නතර වුණාම, තම කුටියේ අසනීපව සිටි මව්තුමිය ඇයව දොරට ගෙන යන ලෙස අණ කළා. එතනදී ඇය ඇගේ පැවිදි සොයුරියන් සහ ආසිසි වෙනුවෙන් යාච්ඤා කළා. ඇය පිටුපස chaplain තුමා සිටියේ ශුද්ධවූ සක්රමේන්තුව සහිත සයිබෝරියම් අතැතිව. විජාතීන් හය දෙනෙක් තාප්පයට නැඟුණා. ඇයව දැක්කම බයට කෑ ගහලා ආපහු පැන්නා. අග්‍ර දේවදූත මයිකල් තම දැල්වෙන කඩුව අතැතිව ඔවුන් පසුපස එළවනවා වගේ භට පිරිස පිටත්ව ගියා. ‘එයා ඔවුන්ව පරාජය කළා,’ ගිහි ෆාදර් කිව්වා, ‘එයා සහ පින්වත් ස්වාමීන්.’ ඇත්ත වශයෙන්ම ඔහු බොරුකාරයෙක් වෙන්න පුළුවන්. ඒක විශ්වාස කරන්න අමාරුයි.”

“මම ඒකේ හැම වචනයක්ම විශ්වාස කරනවා,” රොජර් පැවසීය. එවිට චතුරශ්‍රය නැවත කැරකෙන්නට පටන් ගත්තේය. නිලධාරියා පවසන දෙයින් එක වචනයක්වත් ඔහුට ඇසුණේ නැත. දත් නැති කටවල්වලින් ඔහුට සිනාසෙමින් සහ ඔහුට ප්‍රශංසා කරමින් සේවකයින් දෙදෙනෙක් ඔහුට ශාලාවට ආපසු යාමට උදව් කළහ. එතැන බියට්‍රිස් සිටියා, සහ... මේ වතාවේ තමා අසමත් වී නැති බව ඔහු දැන සිටියේය.

34 පරිච්ඡේදය

ක්‍රි.ව. 1226

ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස් ආසිසි නගරයට ආපසු පැමිණියේය. ඔහු මිය යමින් සිටියද, ලෝකයේ ඔහුට අයිති ස්ථානයට ආපසු පැමිණි බව ඔහු දැන සිටියේය. බිෂොප්වරුන් සහ උපදේශකයින් සිට අවසාන වීදි දරුවා දක්වා සියල්ලෝම ඔහුව හඳුනති; ක්‍රිස්තු ධර්මයේ ඉතිරි ලෝකය ඔහුව හිමිකර ගැනීමට උත්සාහ කළද, ඔහු ඔවුන්ගේම එකෙකි; ඔවුන් එකිනෙකා සමග එකමුතු වූවෝය; එය කිසිවෙකුට ඔවුන්ගෙන් උදුරා ගත නොහැකි විය.

“ෆ්‍රැන්සිස් ආසිසි නගරය හෝ මිනිස් අතින් ගොඩනැගුණු ඕනෑම නගරයකට වඩා දිගු කාලයක් ජීවත් වනු ඇත,” යනුවෙන් උපදේශකවරයා පැවසීය. “නමුත් ආසිසි නගරය තිබෙන තාක් කල් එය ෆ්‍රැන්සිස් නමින් වෙන් කළ නොහැකි වනු ඇත.”

කිසිදු කෙනෙකු මෙය බිෂොප්වරයා පැවසූ බවත්, තවත් අය පැවසුවේ උපදේශකවරයා පැවසූ බවත් කියති. නමුත් අන්‍යෝන්‍ය විරුද්ධාභාසයන් තිබුනි. අවසානයේදී ඔවුන් දෙදෙනාම එය පැවසූ බවත්, කවරෙකු පළමුව පැවසුවද එය වැදගත් නොවන බවත්, එය එක් එක් කෙනා සැබවින්ම අදහා සිටි බවත්, එය සත්‍ය බවත් එකඟ විය.

ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස් බිෂොප් මාලිගාවේ රැඳී සිටියේ නැත, මන්ද ඔහු තම පෝර්ටිඋන්කුලාවට ආශා කළ බැවිනි. එය කිසිදා අත්හැරීමට නොවන ලෙස ඔහු සහෝදරයන්ට උපදෙස් දුන්නේය. “ඔවුහු ඔබව එක් දොරකින් එළවා දැමුවහොත්, තවත් දොරකින් ඇතුලට යන්න, මක්නිසාද මේ ස්ථානය ශුද්ධ වූ අතර ක්‍රිස්තුස් වහන්සේ සහ ඔහුගේ ශුද්ධ වූ මවගේ වාසස්ථානයයි.”

කිසිවෙකුට, ඔහුගේ ජීවිතය පුරාම, විශේෂයෙන්ම ඊජිප්තුවෙන් ආපසු පැමිණි පසු සහ විශේෂයෙන්ම ඇල්වර්නෝ කන්දට ගිය පසු, ඔහු තරම් දුර්වල වූයේ නැත. එබැවින් ඔහුව එහි රැගෙන යාමට ඔවුහු ටික කලක් එඩිතර වූයේ නැත. ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස්ගේ ආඥාව මත සහෝදරයෝ එය යටපත් කිරීමට උත්සාහ කළද, ඔවුහු එය නොකළහ. අවසානයේදී, මිනිසුන් කතා කිරීම වැළැක්වීම සඳහා, සහෝදරයෝ කතා කළහ. කෙසේ වෙතත්, සත්‍යය ඕනෑම උපකල්පනයකට වඩා විස්මිත, භයානක සහ ශ්‍රේෂ්ඨ විය.

එම කන්ද! චියුසිහි ඩියුක් රොලැන්ඩෝ එය ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස්ට තෑග්ගක් ලෙස ලබා දුන්නේය. එවැනි දෙයක් ඇසූ කවරෙකුද? කෙනෙකුට තෑග්ගක් ලෙස බලකොටුවක්, ඉඩම් කොටසක්, උයනක්, නිවසක්, මාලිගාවක් ලැබිය හැකිය. නමුත් කවරෙකුට කන්දක් ලැබුණාද? එය ඉතා විශාල කන්දක් වූ අතර, දිගු බෑවුම් සහ උස් බිත්ති තිබුණි; ආර්නෝ සහ ටයිගර් ගංගාවල මාළු අල්ලන්නන් එය හොඳින් හඳුනති; එහි මැද කොටසක කට්ටක් තිබූ අතර, ක්‍රිස්තුස් වහන්සේගේ මරණ මොහොතේ භූමිකම්පාවේදී එය විවෘත වූ බව කියනු ලැබේ. එහි හරහා කුඩා පාලමක් තිබූ අතර - බිෂොප්වරයා ශාන්ත ජෝර්ජිහිදී ඒ ගැන දේශනා කළේය: එම පාලම පල්ලිය මෙන්, සදාකාල ජීවිතයට මග පෙන්වන බව ඔහු පැවසීය - බිෂොප්වරයෙකු ලතින් භාෂාවෙන් pontifex, පාලම් තනන්නා, ලෙස හැඳින්වීම නිෂ්ඵල නොවේ.

ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස් පාලම හරහා ගොස් සැප්තැම්බර් 29 වන දින ශාන්ත මයිකල් උත්සවයෙන් අවසන් වන හතළිහක් දින උපවාසයක නිරත විය. ඔහු සමඟ සහෝදරයන් හය දෙනෙකු සිටියහ, නමුත් ඔවුන්ගෙන් එක් අයෙකු වන ලියෝ සහෝදරයාට පමණක් ආසන්නයේ රැඳී සිටීමට අවසර ලැබුණි. අනෙක් පස් දෙනා ඇන්ජලෝ, ටැන්ක්‍රඩ්, රෆිනෝ, සිල්වෙස්ටර් සහ ඉලුමිනේටස් ය.

ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස් පාලමට පැමිණි විට, පක්ෂි රංචුවක් ඔහුව පිළිගැනීමට පැමිණියහ. ඔවුහු ඔහු වටා චිර්ප් කරමින්, ගොරවමින්, ඔහුගේ උරහිස් සහ අත් මත බැස ගත්හ. ශුද්ධ වූ අය එසේ විය යුතුය, ඔවුන්ට ඔහුගේ කොටසක් තිබුණා විය හැකියි; නමුත් එක් පක්ෂියෙකු හැර, ඔවුන් ඔහු සමඟ අනෙක් පැත්තට ගියේ නැත; එය බාජා පක්ෂියෙකි.

බිෂොප්වරවරයා පැවසුවේ එය හරි බවයි, ෆ්‍රැන්සිස් සහෝදරයා සැමවිටම දෙවියන්ගේ ශුරයෙකු වූ බැවින්, ශුරයෙකු සහ බාජා පක්ෂියෙකු එකිනෙකාට හොඳ සමාගමක් විය යුතු බවයි.

උපවාස කාලය තුළ ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස් යක්ෂයා විසින් බොහෝ සේ පරීක්ෂාවට ලක් විය; එය පුදුමයක් නොවේ, මක්නිසාද යත් උස් කන්දක සිටින විට ආශිර්වාද ලද ජේසුස් වහන්සේටද එය සිදු වූ බැවිනි. ඔහු දැන සිටියේ කුමක් කළ යුතුද යන්න, ඔහුගේ ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස්ද එය දැන සිටියේය, ඔහු එසේ කළේය.

නමුත් එය සිදු විය. එය අවුරුදු දෙකකට පෙර සිදු වූවද, ජනතාව ඒ ගැන හුරුපුරුදු ලෙස කතා කළහ.

“එය සමහර විට නොවැළැක්විය හැකි විය,” බිෂොප්වරයා පැවසීය. “අපගේ ගැළවුම්කරුවාණන්ගේ ජීවිතයේ පරිපූර්ණම අනුකරණය වූ මිනිසෙකුට.”

එය බිෂොප්වරයා නොව ශාන්ත ඩැමියානෝහි ගරු ගෞරවණීය මව ක්ලෙයාර් පැවසූ බව කියන අය සිටියහ. නමුත් මෙහිදීද කවුරුන් පළමුව පැවසුවද එය වැදගත් නොවේ. ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස් එහි නොසිටින විට, ආසිසිහි ඕනෑම කෙනෙකුට වඩා ඇය බුද්ධිමත් වූ අතර, සියල්ලෝම දන්නා පරිදි ඇගේ යාච්ඤා නිසා නගරය සාරසන්වරුන්ගෙන් ආරක්ෂා විය.

නොවැළැක්විය හැකිද නැද්ද යන්න නොසලකා, ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස්ට ඔහුගේම දුක් වේදනාවලට සම්බන්ධ වීමට සමිඳාණන් වහන්සේ කැමැත්ත පළ කළ සේක. එබැවින් ඔහුගේ සියලු මානව දුක් වේදනා ඔහුගේම දුක් වේදනා සමඟ නැවත බැඳුණි. ෆ්‍රැන්සිස් සහෝදරයාගේ අත් සහ පාද නියපොතු වලින් ඇණ ගසන ලදාක් මෙන් සිදුරු කර තිබූ අතර, ඔහුගේ පැත්තේ ගැඹුරු තුවාලයක් තිබුණි. 십자군 십자가 පස් ගුණයකි, ශුද්ධ සොහොන සඳහා සටන් කරන ශුරයන් එය ධජය, ආරක්ෂක, ආවරණ සහ සතුන් මත පැළඳ සිටියහ. නමුත් ෆ්‍රැන්සිස් තනිවම සමිඳාණන් වහන්සේ විසින් ඔහුගේම ශරීරයට කොටා ඇති පස් ගුණයක 십자군 십자가 තිබුණි.

“බෞලෝන්හි ගොඩ්ෆ්‍රොයි, හෝ රිචඩ් ලයන් හාර්ට් හෝ වෙනත් ශ්‍රේෂ්ඨ රජවරුන් සහ ඩියුක්වරුන් නොව, ආසිසිහි ෆ්‍රැන්සිස් සහෝදරයා සියලු 십자군වල ශ්‍රේෂ්ඨතමයා වේ,” බිෂොප්වරයා පැවසීය. “මක්නිසාද අපගේ සමිඳාණන් වහන්සේ ඔහුව එසේ නම් කර ඇත්තේ විශේෂ ගෞරවයකිනි. එය ඔහුට ලබා දෙන තවත් ගෞරව මොනවාද යන්න සමිඳාණන් වහන්සේ පමණක් දනී.”

උසස් ඇඳුම් ඇඳීමට ඔහු කැමැතිද නැද්ද යන්න ගැන බොහෝ දෙනෙක් හිස 흔들었다, ඔහු ස්වර්ගයට ගියහොත් තරු 꼬리 තරම් දිග රතු සහ රන්වන් ආවරණයක් පැළඳිය යුතුද යන්න, එසේ නොමැතිනම් ඔහු තම පැරණි, හානි වූ ඇඳුම ඇඳීමට තරයේ ඉල්ලා සිටිනු ඇතිද යන්න ගැන ඔවුහු 궁금해했다.

එම තුවාල විශ්වාස නොකළ අය සිටියහ, නමුත් ෆ්‍රැන්සිස් සහෝදරයා එම වසරේ නොවැම්බර් මාසයේදී ආසිසි නගරයට ආපසු පැමිණි විට ඔවුහු එය හොඳින් දැන සිටියහ - 1224 - ඔහු මරණයට ආසන්නව සිටියද, එකවරම මිෂනාරි ගමනක් ආරම්භ කිරීමට කැමැත්තෙන් සිටියේය. සැක කළ අය පෝර්ටිඋන්කුලාවට ගොස් පසුතැවිලි වෙමින් ආපසු පැමිණියහ.

නමුත් ශුද්ධ වූ ෆ්‍රැන්සිස් සතුටින් පැවසුවේ, “අපි සමිඳාණන් වහන්සේට සේවය කිරීම ආරම්භ කරමු,” යනුවෙනි. ඔහු ජීවය ලබා දුන් නියෝගය ක්‍රිස්තු ධර්මික රටවල්වල පිරී තිබූ අතර, තුන්වන නියෝගයට එක් වූවන් ගණන් කළ නොහැකි තරම් වූ විට, පාප් වහන්සේ සහ කාදිනල්වරු පැවසුවේ ෆ්‍රැන්සිස් සහෝදරයා නොමැතිව ඔවුන් කොහේ සිටිනු ඇත්ද යන්නයි!

බොහෝ දෙනෙකුට වඩාත් විශ්මයජනක දෙය වූයේ ඔහු සම්පූර්ණයෙන්ම උදාසීනත්වය සහ කනස්සල්ල අත්හැර දමා, යම් ආකාරයකින් ඔහු නැවත තම පැරණි තත්වයට පත් වූ බවයි. ඔහු සතුටු සිතින් හා ප්‍රීතිමත් විය.

මිෂනාරි ගමනේදී ඔහු ලොම්පුවක් මත යා යුතු විය. ඔහුගේ සිදුරු වූ පාදවලින් ඇවිදීමට නොහැකි වූ බැවිනි. ශාන්ත ඩැමියානෝහි ගරු ගෞරවණීය මව ක්ලෙයාර් ඔහුට තමන්ගේම අතින් සෙරෙප්පු යුගලයක් සාදා දුන්නද, ඔහු ඉක්මනින්ම කඩා වැටුණු අතර ඔහුව රැගෙන යාමට සිදු විය. ඔහුට බොහෝ දේ ආහාර ගැනීමට නොහැකි වූ අතර, ඔහු මිනිසුන් දුටුවේ ලපයක් ලෙස පමණි.

ඊට ඔහුගේ පිළිතුර වූයේ “සූර්යයාගේ ගීතය” රචනා කිරීමයි. එය දෙවියන් වහන්සේගේ ශ්‍රේෂ්ඨ ක්‍රියාවන් පිළිබඳ උද්යෝගිමත් කවියක් වන අතර, භ්‍රාතෘ සූර්යයා සහ සොහොයුරි චන්ද්‍රයා, භ්‍රාතෘ ගිනි සහ සොහොයුරි ජලය, භ්‍රාතෘ සුළං සහ සොහොයුරි පොළොව, සහ සුභවාදී මිනිසුන් සියල්ලම ඇය යාච්ඤා කළාය.

එවිට රෝම පාප් වහන්සේගේ උසාවිය සමඟ රීටිහි සිටි ඕස්ටියාහි කාදිනල් හුගුලිනෝ, පාප් වහන්සේගේම වෛද්‍යවරයා විසින් ඔහු රැකබලා ගැනීමට තරයේ ඉල්ලා සිටියේය. ෆ්‍රැන්සිස් නැවත ගමන ආරම්භ කළේ, මේ වර ඇඳක් මතය.

මාර්ගය රේඛාගත කර තිබුණේ ආශිර්වාද ලැබීමට කැමති සෞඛ්‍ය සම්පන්න මිනිසුන් සහ සුවපත් වීමට ඉල්ලා සිටින රෝගී මිනිසුන් විසිනි. ඔහු ඔවුන්ට ආශිර්වාද කර සුව කළේය. ඒ සමඟම ඔහු ගවයින්ට සහ මිදි වතුවලටද ආශිර්වාද කළේය.

රීටිහිදී, එම උගත් වෛද්‍යවරයා තමන් දන්නා සියල්ල උත්සාහ කර බොහෝ සේ කනස්සල්ලට පත් විය. ඔහුගේ රෝගියා නිරන්තරයෙන් දුර්වල වෙමින් පැවතුණද, සතුටින් සිටි අතර ශක්තිය තිබෙන තාක් කල් ගායනා කළේය.

අවසානයේදී, වෛද්‍යවරයා යම් බලාපොරොත්තු රහිත අවස්ථාවලදී ඉතා ප්‍රයෝජනවත් බව කියනු ලබන ප්‍රතිකාරයක් උත්සාහ කළේය. රතු උණුසුම් යකඩක් රෝගියාගේ කන්වල සිට ඔහුගේ නළල දක්වා ඇද ගත යුතු විය. එම වධ හිංසාවට ලක් වීමට පෙර ෆ්‍රැන්සිස් පැවසුවේ, “භ්‍රාතෘ ගිනි, සියලු ජීවීන් අතරින් උතුම්ම සහ ප්‍රයෝජනවත්ම, මේ මොහොතේ මට උපකාර කරන්න, මක්නිසාද මම ඔබට සැමවිටම ප්‍රේම කළ අතර ඔබව නිර්මාණය කළ ඔහුට ආදරය කිරීම නිසා සැමවිටම ප්‍රේම කරමි.”

එය අවසන් වූ විට, ඔහු තම සහෝදරයන්ට සිනාසුණේය: “මට වේදනාවක් දැනුණේ නැත.”

බිෂොප්වරයා පැවසුවේ එලෙස ඔහුට තම කටු මුකුටයද ලැබුණු බවයි.

නමුත් එම ප්‍රතිකාරය උදව් නොකළ අතර, ෆ්‍රැන්සිස් සත්‍යය පැවසීමට ඉල්ලා සිටි විට, ඔහු ඉතා ඉක්මනින් මිය යන බව ඔහුට පැවසූහ.

“ආරාධනා කරන්න, සොහොයුරි මරණය,” ඔහු සතුටින් පැවසූ අතර, ඔහු “සූර්යයාගේ ගීතය” ට තවත් එක් ගාථාවක් එක් කළේය: “මගේ සමිඳාණන් වහන්සේට ආශිර්වාද වේවා, අපේ සොහොයුරිය වන ශාරීරික මරණයට, එයින් කිසිදු ජීවමාන මිනිසෙකුට ගැලවිය නොහැකිය. මරණීය පාපයෙන් මිය යන අයට කණගාටුයි. ඔබේ ශුද්ධ කැමැත්ත තුළ තමන්ව සොයා ගන්නා අයට ආශිර්වාද වේවා, දෙවන මරණය ඔවුන්ට කිසිදු හානියක් නොකරනු ඇත.”

එවිට ඔහු ඉල්ලා සිටියේය, ඊටත් වඩා ආශා කළේ, සහෝදරයන් ඔහුව ආසිසි සහ පෝර්ටිඋන්කුලාවට රැගෙන යන ලෙසයි.

ඔවුහු කුඩා කුටිය වටා සිටගෙන සිටියහ. චලනය කිරීමට නොහැකිව, පොළොවේ සිටුවන ලද දුඹුරු ගස් මෙන්.

ඔහු තම وصیتنامه යටතේ ලියා තිබුණි. ඔහුගේ සහෝදරයන් සඳහා ඔහුගේ ආශාවන් ගැන, මක්නිසාද යත් ඒ ආශාවන් ඔහුගේ එකම භෞතික දේපල වූ බැවිනි, ඔහු ඉක්මනින් අත්හැර යා යුතු ශරීරය හැර.

ඔහු සතුටින් ගායනා කිරීම ආරම්භ කළ බව කියනු ලැබේ. එලියාස් සහෝදරයා, උග්‍ර ලෙස යම් උපදේශයක් ලබා දෙමින්, ඔහු තම ආශාවන් ප්‍රකාශ කිරීම වෙනුවට තම පසුගිය පාපවලට සමාව ඉල්ලා සිටිය යුතු බව යෝජනා කළ විට, ඔහු පිළිතුරු දුන්නේ, “මම උදේ එසේ කළෙමි. දැන් මම දෙවියන් වහන්සේගේ යහපත්කමට ප්‍රශංසා කිරීමට කැමැත්තෙමි.”

සවස් වන විට ඔහු නැවත ගායනා කළේය:

මම ඔබට කෑගසමි, ఓ ලෝකය.
මම කියනවා, ඔබ මගේ රැකවරණයයි
ජීවත්වන රටේ මගේ කොටස.
මගේ කෑගැසීමට ඇහුම්කන් දෙන්න,
මක්නිසාද මම ඉතා දුර්වල වී ඇති බැවිනි.
මාව මගේ හිංසකයින්ගෙන් ගලවා ගන්න,
මක්නිසාද ඔවුහු මා තරම් ශක්තිමත් බැවිනි.
මාව සිරගෙයින් ගලවා ගන්න,
මම ඔබේ නාමයට ස්තුති කිරීම සඳහා.
ඔබ මට යහපත් වූ විට
නීතිඥයින් මා වටා රැස් වනු ඇත.

එවිට ඔහු නිහඬ විය.

ඔහු එසේ කරන විට, ලාර්ක් කුරුල්ලෙකුගේ හඬ නැගුණු අතර, එය වහාම දෙවන සහ තුන්වන එකක් විසින් පිළිතුරු දෙන ලදී.

චිර්පිං, ට්‍රිලිං සහ ගායනයක ගායනයක් සෑම පැත්තකින්ම පැමිණි අතර, ගණන් කළ නොහැකි තරම් කුඩා පියාපත්වල හඩ, සියල්ල ඉහළට හා ඉහළට නැගි, එහිදී උද්යෝගිමත් සහ ජයග්‍රාහී ගීතයකින් වාතය පිරී තිබුණි.

පරිච්ඡේදය

ආරම්භයේ සිටම ප්‍රථම වරටත් එකම වරටත් ආසිසි නගරය හිස් විය. සියලුම ආසිසි වැසියෝ processions උත්සවයට සහභාගි වීමට එය හැර ගොස් තිබුණහ.

කුඩා ශාන්තවරයාගේ දේහය ශක්තිමත් භික්ෂූන් හය දෙනෙකු විසින් රැගෙන යන ලදී. ඔවුන් පිටුපසින් එවකට සංඝයාධිපති եղած භික්ෂු එලියාස්, ශාන්තවරයාගේ ප්‍රථම ශිෂ්‍යයා වූ භික්ෂු බර්නාඩ් ඔෆ් කින්ටවැල්, ඉන්පසු ත්‍රිත්වයන් ලෙස සකස් කරන ලද අනෙකුත් භික්ෂූහු, ඔවුන් පිටුපසින් බිෂොප්වරයා තම උපාධිධාරීන් සහ ආසන දේවාලයේ පූජකවරු ගමන් කළහ. නමුත් ඉන් පසුව ගමන් කළ අනෙකුත් සියල්ලෝම තත්වය හා ගෞරවය නොතකා එසේ කළහ. ඒ අනුව වැඩිමහල් නගරාධිපතිවරයා රෙදි සාදන්නෙකු සහ ගල් කපන්නෙකු සමඟ, වැන්ඩ්‍රියා කවුන්ට්වරයා සහ ඔහුගේ තරුණ කවුන්ටස්වරිය සපත්තු සාදන්නෙකු සහ හෝටල් හිමි බිරිඳක් අතරින්, හා ප්‍රසිද්ධ කොල්ලකරුවෙකු ඔහු නොතකමින් රාජකාරියේ යෙදුණු නගර ආරක්‍ෂකයින් දෙදෙනෙකු සමඟ ගමන් කළහ. උතුම් පුද්ගලයන් හා වීදි දරුවන්, ධනවතුන් හා යාචකයන්, මාළු වෙළෙන්දෝ, හීල් සාදන්නෝ, සැන් සුබාසියෝ භික්ෂූහු සහ මිදි වතු ශ්‍රමිකයින්, තම දරුවන් සමඟ මව්වරු, වැඩිහිටියන් හා තරුණයින්, ඔවුන් සියල්ලෝම එකමුතුව සිටියහ. විශාල ජයග්‍රහණයකින් පසු හෝ විශාල ශෝකයකදී මිනිසුන් සිටින ආකාරයටම, ඒ දෙකම වූ දිනයක ඔවුහු එසේම සිටියහ.

ඔවුහු පෝර්ටියුන්කුලාවේ සිට ප්‍රධාන දොරටුව දක්වා කෙටි මාර්ගය ගත්තේ නැත, නමුත් සැන් ඩැමියානෝ හරහා යන මාර්ගයෙන් ගියහ. ෆ්‍රැන්සිස් ගරු උතුම් මව් ක්ලෙයාර් සහ ඇගේ භික්ෂුණීන්ට ඔවුන්ගේ මරණයට පෙර ඔවුන් බැලීමට පොරොන්දු වී තිබූ අතර, ඔහුගේ පොරොන්දුව ශුද්ධ විය.

ඔහු එසේ කළ විට, ගීතිකාවක හඬ නැගුණු අතර, එය වහාම දෙවන හා තෙවන ගීතිකාවන් මගින් පිළිතුරු ලැබිණි.

සියලු පැතිවලින් චිර්පිං, ට්‍රිලිං සහ වාර්බ්ලිං ගායනයක් නැගුණු අතර, ගණන් කළ නොහැකි තරම් කුඩා පියාපත්වල ශබ්දය, සියල්ල ඉහළට ඉහළට නැඟී ගිය අතර, අවසානයේදී වාතය ජයග්‍රහණයේ සහ ජයග්‍රාහී ගීතයකින් පිරී ගියේය.